Ο Μιχαήλ Μπακνανάς ήταν κηπουρός από την Αθήνα, που έπεσε θύμα των Τούρκων κατακτητών και αναγορεύτηκε σε νεομάρτυρα από την Εκκλησία. Η μνήμη του εορτάζεται στις 30 Ιουνίου και στις 9 Ιουλίου, την ημέρα του μαρτυρίου του.
Γεννήθηκε στην Αθήνα (περιοχή Θησείου) το 1753 από φτωχούς γονείς. Έμεινε αγράμματος κι έγινε κηπουρός, πουλώντας τα προϊόντα του στα χωριά της Αττικής. Κάποια ημέρα, ενώ επέστρεφε στην Αθήνα, συνελήφθη από τους Τούρκους με την κατηγορία ότι προμήθευε με μπαρούτι τους Κλέφτες των ορεινών της Αττικής, σε μια περίοδο που υπήρχε επαναστατικός αναβρασμός λόγω των Ορλοφικών. Οδηγήθηκε ενώπιον του καδή και διαμαρτυρήθηκε ότι είχε πέσει θύμα συκοφαντίας. Ο δικαστής δεν τον πίστεψε και τον καταδίκασε σε θάνατο, εκτός και αν δεχόταν να αρνηθεί την πίστη του και να ασπασθεί το Ισλάμ.
Ο νεαρός Αθηναίος απάντησε με ύφος αγέρωχο: «Δεν τουρκεύω». Περιφερόμενος και εξευτελιζόμενος στους δρόμους της Αθήνας, οδηγήθηκε στον τόπο του μαρτυρίου του. Στην αρχή ο δήμιος του έδωσε μια ευκαιρία. Τον χτύπησε με αντεστραμμένο το ξίφος στο λαιμό για να τον εκφοβίσει, προσδοκώντας τη μεταστροφή του. Όμως, ο γενναίος Μιχαήλ τον παρότρυνε με θάρρος, λέγοντάς του: «Χτύπα για την πίστη». Τελικά, ο δήμιος τον αποκεφάλισε στις 9 Ιουλίου 1771. Στον πρώτο νοτιοανατολικό στύλο του Ολυμπιείου (Στύλοι του Ολυμπίου Διός) υπάρχει χαραγμένη η φράση: «1771 Ιουλίου 9 Αποκεφαλίσθη ο Πακνανάς Μιχάλης».
Το 2003 ο νεομάρτυρας Μιχαήλ ο Αθηναίος (Μπακνανάς ή Πακνανάς) ανακηρύχθηκε προστάτης των διαιτολόγων και διατροφολόγων. Προς τιμήν του, ένας από τους κεντρικότερους δρόμος στη συνοικία της Αθήνας «Νέος Κόσμος» φέρει το όνομά του (Οδός Μπακνανά), καθώς και η παρακείμενη στάση του τραμ.
Στην πρώτη κολώνα του Ολυμπίου Διός στην Αθήνα, διακρινόταν το ακόλουθο επιγραφικό χάραγμα: «1771 Ιουλίου 9 απεκεφαλίσθη ο Πακνανάς Μιχάλης».
Το μοναδικό παρεκκλήσιο σ’ όλη την Πρωτεύουσα αφιερωμένο στον Άγιο νεομάρτυρα Μιχαήλ βρίσκεται στον Ιερό Ναό Αναλήψεως Κυρίου Νέου Κόσμου (Λαγουμιτζή και Ντελακρουά), όπου κατά την παράδοση στην περιοχή αυτή βρισκόταν οι κήποι του Αγίου.
Λειτουργικά κείμενα
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος α’.
Τοῦ δολίου πατήσας εὐθαρσῶς τὰ φρυάγματα ἐν ἐσχάτοις ἔτεσι, μάκαρ, Ἰησοῦν ὡμολόγησας, αἱμάτων σου δὲ ῥείθροις, Μιχαήλ, ἡγίασας τὴν γῆν τῶν Ἀθηνῶν καί ὑπόδειγμα ἐδείχθης ἅπασιν εὐσεβέσι, πίστει κράζουσι· Δόξᾳ τῷ ποιητῇ σου καί Θεῷ, δόξα τῷ σέ στεφανώσαντι, δόξα τῷ ποδηγέτην σέ στεῤῥόν ἡμῖν δωρήσαντι.
Έτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος γ΄. Θείας πίστεως.
Θείας πίστεως, ὁμολογίᾳ, κατηγλάϊσας, τὴν ἐκκλησίαν, καὶ Ἀθλοφόρων τὴν χορείαν κατηύφρανας, σὺ τῶν ανόμων κατετρόπωσας φάλαγγας, καὶ αριστείας…
