Σύνταξη – επιμέλεια: Στέλιος Βασιλούδης
Σε χώρες υψηλού εισοδήματος, από τη Βρετανία και τη Δανία έως τις ΗΠΑ, οι καρκίνοι σε άτομα κάτω των 50 ετών γίνονται πιο συχνοί. Αυτό είναι ένα αρκετά ασυνήθιστο μοτίβο, δεδομένου ότι για δεκαετίες, ο καρκίνος θεωρούνταν μια ταλαιπωρία της τρίτης ηλικίας. Στην πραγματικότητα, τα υψηλά ποσοστά καρκίνου στις χώρες υψηλού εισοδήματος σε πολύ ηλικιωμένους – άνω των 80 ετών – ήταν σημάδι ότι οι άνθρωποι είχαν ξεπεράσει τις μολυσματικές ασθένειες για να ζήσουν μια μακρά ζωή, πριν εμφανιστούν χρόνιες ασθένειες, όπως ο καρκίνος.
Έτσι, η αύξηση των ποσοστών καρκίνου στους νεότερους έχει προκαλέσει έκπληξη. Οι αριθμοί είναι ανησυχητικοί. Στοιχεία από την ομάδα των βιομηχανικών χωρών του G20 δείχνουν ότι μεταξύ 1990 και 2019, τα ποσοστά καρκίνου αυξήθηκαν κατά 22% στην ηλικιακή ομάδα 25-29 ετών. Τα ποσοστά καρκίνου στην επόμενη ηλικιακή ομάδα, 30-34, είναι στο υψηλότερο επίπεδο από ποτέ. Δεδομένου ότι ο προσυμπτωματικός έλεγχος του καρκίνου κλασικά δεν είναι ρουτίνα σε νεότερες ηλικιακές ομάδες, αυτοί οι καρκίνοι τείνουν να παραμένουν αδιάγνωστοι για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, με τους όγκους να γίνονται πιο επιθετικοί.
Η πρόβλεψη είναι ότι η συχνότητα εμφάνισης καρκίνου θα συνεχίσει να αυξάνεται στους νέους. Ο καθηγητής Shuji Ogino του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ υποστηρίζει ότι εμφανίζεται ένα «φαινόμενο κύκλου γέννησης»: με απλά λόγια, οι αριθμοί δείχνουν ότι κάθε ομάδα ανθρώπων που γεννήθηκε σε μεταγενέστερο χρόνο, όπως μια δεκαετία, έχει υψηλότερο κίνδυνο να αναπτύξει καρκίνο αργότερα στη ζωή. Αυτό το φαινόμενο το συνδέει με την πρώιμη έκθεση σε παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με τη διατροφή, τον τρόπο ζωής, το βάρος και την έκθεση σε περιβαλλοντικούς παράγοντες που δεν υπήρχαν για τις μεγαλύτερες ηλικίες.
Για να κατανοήσουμε ακριβώς γιατί συμβαίνει αυτό, πρέπει να κοιτάξουμε κάτω από την ευρεία ομπρέλα του «καρκίνου», τον συγκεκριμένο τύπο καρκίνου και τους συνδεδεμένους παράγοντες κινδύνου. Η αύξηση των καρκίνων πρώιμης έναρξης από το 1990 και μετά αφορούν κυρίως τον καρκίνο του μαστού, του παχέος εντέρου, του οισοφάγου, των νεφρών, του ήπατος και του παγκρέατος. Μεταξύ των 14 τύπων καρκίνου των οποίων οι αριθμοί αυξάνονται, οκτώ σχετίζονται με το πεπτικό σύστημα. Ο καρκίνος του παχέος εντέρου, για παράδειγμα, αυξήθηκε κατά 70% μεταξύ των ατόμων ηλικίας 15-39 ετών στις χώρες του G20, μεταξύ 1990 και 2019. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει ξεκάθαρα ένα συγκεκριμένο σύνολο οργάνων και ιστών όπου εμφανίζονται αυτοί οι καρκίνοι, επομένως μπορούμε να εξετάσουμε περιβαλλοντικούς παράγοντες που θα μπορούσαν να τους επηρεάσουν όλους.
Ενώ ο ίδιος ο καρκίνος είναι μια πολύπλοκη ομάδα ασθενειών, οι παράγοντες κινδύνου είναι γενικά οι ίδιοι: κάπνισμα, υπερκατανάλωση αλκοόλ, παχυσαρκία, σωματική αδράνεια και κακή διατροφή. Ο Ogino επισημαίνει ότι η διατροφή είναι ένας βασικός παράγοντας για την αύξηση των καρκίνων στους νέους (αν και αυτό εξακολουθεί να είναι μια καλά μελετημένη εικασία και όχι οριστική απόδειξη). Ο Ogino δεν είναι ο μόνος που στρέφεται στη διατροφή: πολλοί ειδικοί έχουν κάνει αυτήν τη σύνδεση αφού εξέτασαν τους τύπους καρκίνων που βρίσκονται σε άνοδο και τη σύνδεσή τους με το πεπτικό σύστημα. Μαζί με έναν συνάδελφο του, ο Ogino διερευνά τώρα τη σχέση μεταξύ του τι τρώμε όταν είμαστε νέοι, πώς αυτό αλλάζει τη συνολική ισορροπία των βακτηρίων στο πεπτικό σύστημα (το μικροβίωμα) και τη σχέση με τον πρώιμο καρκίνο.
Το μικροβίωμα είναι τα περίπου 100 τρις μικρόβια που ζουν μέσα μας, σε μεγάλο βαθμό στο έντερο, και παίζουν βασικό ρόλο στη συνολική υγεία, όπως η πέψη, η ρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος και η προστασία από βακτήρια που προκαλούν ασθένειες. Όλο και περισσότερα στοιχεία δείχνουν ότι η κατανάλωση εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφίμων, ιδιαίτερα εκείνων με υψηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά και ζάχαρη, αλλάζει τη σύνθεση του μικροβιώματος με αρνητικούς τρόπους.
Το βασικό πρόβλημα είναι ότι τα τρόφιμα στα οποία εκτιθέμεθα είναι συχνά επεξεργασμένα σε μεγάλο βαθμό, αλλά έχουν το πλεονέκτημα ότι είναι οικονομικά προσιτά, εύκολα, μακράς διαρκείας και ελκυστικά για τους γευστικούς μας κάλυκες. Όμως, είναι σχεδόν σίγουρα πολύ βλαπτικά για την υγεία μας. Αυτό ισχύει όλο και περισσότερο για τα παιδιά. Τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα έχουν γίνει κανονικά γεύματα, συμπεριλαμβανομένων των επεξεργασμένων δημητριακών πρωινού, του επεξεργασμένου ψωμιού σούπερ μάρκετ, των έτοιμων γευμάτων, των κατεψυγμένων ειδών πίτσας, των επεξεργασμένων σάντουιτς σούπερ μάρκετ και των επεξεργασμένων μπισκότων, των ντόνατς και των σοκολατών. Όπως έγραψε ο Δρ Chris van Tulleken, γινόμαστε εξαιρετικά επεξεργασμένοι άνθρωποι. Περισσότερο από το 80% των επεξεργασμένων τροφίμων που πωλούνται στη Βρετανία θεωρούνται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας μη ασφαλή για κατανάλωση από παιδιά.
Αυτό θα επιδεινωθεί από το ότι οι τιμές των τροφίμων γενικώς έχουν αυξηθεί κατά 19,1% το περασμένο έτος. Αυτό σημαίνει ότι για πολλές οικογένειες η αγορά εξαιρετικά επεξεργασμένων προϊόντων είναι ο μόνος προσιτός τρόπος για να έχουν φαγητό, δεδομένου του πόσο ακριβά είναι τα φρούτα, τα λαχανικά, το κρέας, τα ψάρια και τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας του Ηνωμ. Βασίλειου τον Μάιο έδειξαν ότι η τιμή των αυγών αυξήθηκε κατά 37%, του γάλακτος 33%, του κοτόπουλου 23% και σύμφωνα με μια άλλη έρευνα, των φρούτων και των λαχανικών κατά 30%. Ο περιορισμός της πρόσβασης σε εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα είναι δυνατός μόνο εάν εφαρμοστούν πολιτικές για την επιδότηση πιο υγιεινών επιλογών, ειδικά για οικογένειες με χαμηλό εισόδημα.
Αυτή η αύξηση της συχνότητας εμφάνισης καρκίνου στους νέους δεν θα σταματήσει χωρίς ξεκάθαρη δράση και ηγεσία επικεντρωμένη σε πιο μακρά και υγιή ζωή του πληθυσμού και όχι στο κέρδος των πολυεθνικών των τροφίμων. Αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνει πιο υγιεινές επιλογές τροφίμων που είναι προσιτές και προσβάσιμες, και αξιοπρεπείς μισθούς για να μπορέσει κανείς να τα αγοράσει.
Η επένδυση στην πρόληψη είναι απαραίτητη για ένα παραγωγικό εργατικό δυναμικό και χαμηλότερο κόστος υγειονομικής περίθαλψης. Γιατί να θεραπεύει κανείς κάτι που μπορεί να προληφθεί; Τα καλύτερα αποτελέσματα επιβίωσης από τον καρκίνο είναι σημαντικά, αλλά εξίσου σημαντική είναι η πρόληψη της ανάπτυξης καρκίνου εξαρχής. Επί του παρόντος, μια διατροφή των παιδιών με εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα συμβάλλει ήδη σε προβλήματα υγείας. Με τα στοιχεία να τη συνδέουν όλο και περισσότερο με τη συγκλονιστική αύξηση των καρκίνων στους νεότερους, οι κυβερνήσεις δεν μπορούν να περιμένουν άλλη μια δεκαετία για να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα.
Πηγή: The Guardian
