Ζήσης Ψάλλας
Τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος κυκλοφορούν κυρίως στο αίμα και μεταναστεύουν στους ιστούς του σώματος μετά από μια φλεγμονή. Ορισμένοι τύποι κυττάρων του ανοσοποιητικού, ωστόσο, βρίσκονται μόνιμα στους ιστούς, όπου συνεργάζονται για να σχηματίσουν τρισδιάστατα δίκτυα.
Μια ομάδα με επικεφαλής τους καθηγητές Georg Gasteiger, Dominic Grün και Wolfgang Kastenmüller από το Ινστιτούτο Ανοσολογίας Συστημάτων στο Julius-Maximilians-Universität Würzburg (JMU) / Max Planck Research Group έχει τώρα στρέψει την προσοχή της σε έναν τύπο ανοσοκυττάρων που ονομάζονται δενδριτικά κύτταρα.
Αυτά τα ανοσοκύτταρα είναι απαραίτητα για τον έλεγχο των ανοσολογικών αποκρίσεων, επειδή βρίσκονται στην πρώτη γραμμή άμυνας του ανοσοποιητικού: αναγνωρίζουν ξένες δομές, τις προσλαμβάνουν και τις επεξεργάζονται “τραβώντας φωτογραφίες”. Στη συνέχεια, παρουσιάζουν τις φωτογραφίες σε άλλα κύτταρα του ανοσοποιητικού και ενεργοποιούν μια συγκεκριμένη ανοσοαπόκριση, για παράδειγμα έναντι των παθογόνων ή των καρκινικών κυττάρων.
Το ιδιαίτερο με τα δενδριτικά κύτταρα: ζουν μόνο για περίπου μία εβδομάδα και κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου μεταναστεύουν συνεχώς μέσω των ιστών του σώματος. «Από αυτή την άποψη, ήταν ξεκάθαρο ότι η κλασική έννοια της εξειδικευμένης θέσης δεν θα λειτουργούσε εδώ», λέει ο Wolfgang Kastenmüller.
Η ομάδα του JMU βρήκε μια εντελώς νέα ιδέα για αυτό, σύμφωνα με την οποία τα τρισδιάστατα κυτταρικά δίκτυα μπορούν να οργανωθούν: τα δενδριτικά κύτταρα προσανατολίζονται στα αιμοφόρα αγγεία και μεταναστεύουν το ένα μετά το άλλο κατά μήκος του εξωτερικού τους τοιχώματος -σαν ομάδα παιδιών που περπατούν το ένα πίσω από το άλλο. Τα αιμοφόρα αγγεία καθορίζουν έτσι την τρισδιάστατη διάταξη των κυττάρων.
«Θέλαμε να καταλάβουμε πώς ρυθμίζεται αυτή η διαδικασία και πώς τα κύτταρα καταφέρνουν να κλείσουν τα κενά στο δίκτυό τους», εξηγεί ο Δρ. Milas Ugur, επιστήμονας στην ομάδα του καθηγητή Kastenmüller. Το κλείσιμο τέτοιων κενών είναι σημαντικό γιατί διαφορετικά η ανοσολογική άμυνα δεν λειτουργεί βέλτιστα.
Όπως αναφέρει η ερευνητική ομάδα στο περιοδικό Immunity, οφείλεται σε μια τοπικά ενεργή κυτοκίνη, τον συνδέτη FLT3, ότι τα δενδριτικά κύτταρα παραμένουν πάντα κοντά μεταξύ τους κατά τη διάρκεια της αναπτυξιακής τους μετανάστευσης. Οι κυτοκίνες παράγονται συνεχώς και ομοιόμορφα τοπικά και καταναλώνονται από τα δενδριτικά κύτταρα.
Αυτά τα ευρήματα είναι σημαντικά για τη θεραπεία του καρκίνου: τα δενδριτικά κύτταρα έχουν υψηλή προγνωστική αξία για ασθένειες όγκων: Όσο μεγαλύτερη είναι η αφθονία τους στον όγκο, τόσο καλύτερη είναι η πρόγνωση για τον ασθενή. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα μετά την ανοσοθεραπεία.
