Έγιναν χθες στην Τσατάλτζα (Μέτρες) της Κωνσταντινούπολης τα εγκαίνια του Μουσείου Ανταλλαγής Πληθυσμών, που δημιουργήθηκε με τη συνεργασία του τουρκικού Ιδρύματος Ανταλλαγέντων Λωζάννης, του Δήμου Τσατάλτζα και του τουρκικού Οργανισμού Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Πρωτεύουσας.
Στο μουσείο, που εγκαινιάζεται 87 χρόνια μετά την υπογραφή της σύμβασης για την ανταλλαγή ελληνικών και τουρκικών πληθυσμών (Λωζάννη 30 Ιανουαρίου 1923), εκτίθενται ιστορικά ντοκουμέντα και αντικείμενα των Τούρκων προσφύγων που έφυγαν από τη Βόρεια Ελλάδα.
Τον Ιανουάριο του 2011, στον ίδιο χώρο θα προστεθούν και εκθέματα Ελλήνων προσφύγων, που απομακρύνθηκαν αντίστοιχα από την Τουρκία βάσει της Συνθήκης της Λωζάννης το 1923.
Τα εγκαίνια τίμησαν με την παρουσία τους ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, η εκπρόσωπος του Ύπατου Αρμοστή του Ο.Η.Ε. για τους Πρόσφυγες, Carol Bachelor, αλλά και δύο απόγονοι Ελλήνων προσφύγων της Μικράς Ασίας, που ήρθαν ειδικά από την Πτολεμαΐδα.
«Μοιραστήκαμε τους ίδιους πόνους» δήλωσε χαρακτηριστικά ο κ. Βαρθολομαίος, ο οποίος ωστόσο τόνισε ότι «τώρα έχει έρθει η ώρα για ειρήνη και ηρεμία μεταξύ των δύο λαών».
Ο γενικός γραμματέας του οργανισμού της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας Κωνσταντινούπολης 2010, Yilmaz Kurt, ανέφερε ότι «ανοίξαμε αυτό το μουσείο για να μην ξεχνάμε το τραγικό γεγονός που επέφερε ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος».
Στην ομιλία της, η Carol Bachelor σημείωσε ότι «το μουσείο δεν είναι μόνο σύμβολο του πόνου που έζησαν όσοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια και τη χώρα τους στην Ελλάδα και την Τουρκία, αλλά ταυτόχρονα δείχνει όλες τις απάνθρωπες διαστάσεις των αναγκαστικών ξεριζωμών».
Στο μουσείο βρίσκονται καταγεγραμμένες οι ιστορίες αρκετών Τούρκων προσφύγων. Τούρκοι ηλικιωμένοι, κουβεντιάζοντας με τους Έλληνες από την Πτολεμαΐδα, αλλά και τους δημοσιογράφους, ανέφεραν ότι κοινή λέξη μεταξύ των ανταλλαγέντων των δύο χωρών ήταν η λέξη «χαλάλι». Έλληνες και Τούρκοι, μη γνωρίζοντας τη γλώσσα του άλλου, παραχωρούσαν τα σπίτια και τις περιουσίες τους προς τους πρόσφυγες της άλλης χώρας, λέγοντάς τους «χαλάλι σας», ένδειξη καλής διάθεσης του παλιού ιδιοκτήτη που χάνει την περιουσία του προς τον καινούργιο της άλλης χώρας, αλλά και προκειμένου να μην φορτωθεί το σπίτι με κακούς οιωνούς, εξαιτίας του τρόπου με τον οποίο γινόταν αυτό το «ξερίζωμα».
