Πρωταγωνίστρια μεταξύ όλων των κλάδων μεταφορών είναι η ναυτιλία στον «αγώνα» δραστικής μείωση των εκπομπών άνθρακα. Οι προσπάθειες μείωσης του περιβαλλοντικού αποτυπώματος είναι πολύ καλύτερες των υπόλοιπων κλάδων μεταφορών, αφού μειώθηκαν κατά περίπου 14% κατά την περίοδο 2009-2019 και βεβαίως η τάση αυτή συνεχίζεται και εντείνεται. Δεν χρειάζεται ιδιαίτερη ανάλυση για να καταλάβει κανείς ότι το περιβαλλοντικό μέλλον και της ναυτιλίας είναι… πράσινο.
Ο ναυλομεσιτικός οίκος Clarksons απέδωσε τη μείωση των εκπομπών CO2 στην αργή πλοήγηση, μια απάντηση στη διαρθρωτική πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα στη δεκαετία του 2010, με τα ποντοπόρα πλοία να επιβραδύνουν την ταχύτητά τους 15% κατά μέσο όρο μεταξύ 2009 και 2019.
Υπήρξαν επίσης μικρότερες συνεισφορές από τα πιο αποδοτικά πλοία, με τον «οικολογικό» στόλο να αυξάνεται στο 18% της χωρητικότητας έως το 2019, ενώ προβλέπεται να φτάσει το 32% έως το 2024.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η τάση μείωσης των εκπομπών CO2 της ναυτιλίας εξελίχθηκε ενώ διακινήθηκαν 40% περισσότερα φορτία – 8 δισ. έναντι 12 δισ. τόνων, επιδόσεις που επιβεβαιώνουν ότι η ναυτιλία είναι ο πιο φιλικός προς το περιβάλλον τρόπος μεταφοράς.
Συνολικά οι μεταφορές συμβάλλουν περίπου στο 21% του παγκόσμιου CO2 και εντός του τομέα αυτού η επιβατική κίνηση αντιπροσωπεύει το 46% του συνόλου αυτού, οι οδικές εμπορευματικές μεταφορές το 31%, η διεθνής ναυτιλία το 11%, η αεροπορία το 9% και ο σιδηρόδρομος μόλις το 1%.
Σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις της Clarksons, οι εκπομπές της ναυτιλίας θα συνεισφέρουν 2,1% και 822 εκατ. τόνους στην παγκόσμια παραγωγή CO2 το 2023, μειωμένες σε σχέση με το 2022, όταν συνεισέφεραν 2,3% και 845 εκατ. τόνους.
Ωστόσο, παρά τις συνεχιζόμενες πρωτοβουλίες, η Clarksons Research δήλωσε ότι η μακροπρόθεσμη πορεία της ναυτιλίας προς την απανθρακοποίηση φαίνεται πιο αβέβαιη, ιδίως όσον αφορά την τεχνολογία καυσίμων και τη νομοθεσία. Για τις οδικές και σιδηροδρομικές μεταφορές, η υιοθέτηση της ηλεκτροκίνησης και οι κυβερνητικοί στόχοι παρέχουν μια σχετικά ξεκάθαρη πορεία προς τα εμπρός, δήλωσε ο ναυλομεσιτικός οίκος.
Για παράδειγμα, το 14% των πωλήσεων αυτοκινήτων πέρυσι ήταν ηλεκτροκίνητα, ενώ η Ευρωπαϊκή Ενωση θα απαγορεύσει τις πωλήσεις αυτοκινήτων χωρίς ηλεκτροκίνηση μέχρι το 2035.
Επίσης ο εμπορικός οργανισμός των αερομεταφορών (IATA) υπολογίζει ότι το 65% των στόχων για το net zero 2050 θα επιτευχθεί από βιοκαύσιμα, το 13% από τη νέα τεχνολογία, το 19% από αντισταθμίσεις και δέσμευση διοξειδίου του άνθρακα και μόνο το 3% από τη λειτουργική αποτελεσματικότητα και την αποτελεσματικότητα των υποδομών, εκτίμησε η Clarksons Research.
Στα ναυτιλία όμως τα σενάρια είναι πολλά και η πορεία αβέβαιη, σύμφωνα με την Clarksοns, καθώς δεν υπάρχουν ακόμη τα εναλλακτικά καύσιμα που θα παίξουν και τον σημαντικότερο ρόλο, ενώ συμμετοχή στη μάχη κατά των αέριων ρύπων θα έχουν και η μείωση της ταχύτητας, η βελτίωση της αποτελεσματικότητας των δρομολογίων, οι επενδύσεις σε πιο σύγχρονα πλοία κ.λπ.
Σε κάθε περίπτωση, εδώ ισχύει αυτό που και η πρόεδρος της ΕΕΕ Μελίνα Τραυλού έχει υποστηρίξει, ότι «η πλήρης απανθρακοποίηση της ναυτιλίας είναι μια δύσκολη εξίσωση λόγω των ιδιαιτεροτήτων του κλάδου.
Εξαρτάται από άλλα εμπλεκόμενα μέρη, όπως πρωτίστως τους παραγωγούς ενέργειας και τους κατασκευαστές μηχανών και πλοίων. Οφείλουμε, όλοι μαζί, να λειτουργήσουμε συλλογικά και με νέα μοντέλα συνεργασίας, ώστε να οδηγηθούμε σε ρεαλιστικές, εφαρμόσιμες, οικουμενικές και ασφαλείς λύσεις».
