Ο καρκίνος του μαστού μπορεί να επιφέρει μεγάλες αλλαγές στην σεξουαλικότητα μιας γυναίκας, είτε λόγω καθεαυτής της νόσου, είτε λόγω των θεραπειών. Αν και κάποιες επιζήσασες δεν αναφέρουν αλλαγές στην σεξουαλικότητα ή την ερωτική ικανοποίησή τους, πολλές βιώνουν συναισθηματική αναστάτωση, αλλαγές στην εμφάνιση και στην αυτοαντίληψη τους, και/ή αλλαγές στην σεξουαλική τους λειτουργία σε σχέση με την
λίπανση του κόλπου, την ερωτική επιθυμία και τον οργασμό. Ακολουθούν κάποιες από τις σημαντικότερες αλλαγές που μπορεί να επιφέρει ο καρκίνος του μαστού στην σεξουαλικότητα.
Αλλαγές στην εμφάνιση και την αυτοεικόνα
Οι θεραπείες για τον καρκίνο του μαστού μπορούν να προκαλέσουν πολλές αλλαγές στο σώμα όπως αφαίρεση του ενός ή και των δυο μαστών, μεταβολές στο βάρος, ουλές, απώλεια μαλλιών και αλλαγές στο δέρμα. Αυτές οι αλλαγές μπορούν να επηρεάσουν την αυτοπεποίθηση και την ερωτική αυτοεικόνα της γυναίκας. Μετά την θεραπεία για τον καρκίνο του μαστού κάποιες γυναίκες μπορεί να μη νιώθουν άνετα με το σώμα τους ή να αισθάνονται λιγότερο θηλυκές αν έχει διενεργηθεί μαστεκτομή. Αν και μπορεί να είναι καλή ιδέα να περάσει λίγος χρόνος ώστε η ασθενής να συνηθίσει τις αλλαγές, η πλαστική στήθους μπορεί να είναι επιλογή για τις γυναίκες που δεν είναι ικανοποιημένες με την εμφάνισή τους, όπως επίσης και η χρήση κάποιας περούκας ή μαντηλιού και η συζήτηση με ψυχοθεραπευτή. Επιπλέον και οι σύντροφοι – ιδιαίτερα όσοι υιοθετούν και τον ρόλο του φροντιστή- μπορεί να χρειαστούν λίγο χρόνο για να προσαρμοστούν στις μεταβολές της δυναμικής της σχέσης και την εμφάνιση της αγαπημένης τους.
Μεταβολές σε σημαντικές αισθητηριακές, αναπαραγωγικές και ερωτογενείς ζώνες
Οι μαστοί και οι θηλές είναι σημαντικές ερωτογενείς ζώνες οι οποίες μπορεί να επηρεαστούν αρνητικά από την ακτινοθεραπεία και την χειρουργική αντιμετώπιση και να καταστούν επώδυνες στην επαφή για τις επιζήσασες. Ακόμα και επεμβάσεις που διασώζουν την θηλή, δεν έχουν πάντα ως αποτέλεσμα την διατήρηση της πρότερης αισθητικότητας και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι για πολλές γυναίκες η διέγερση των θηλών αποτελεί σημαντικό κομμάτι της σεξουαλικής ανταπόκρισης. Επιπρόσθετα για κάποιες γυναίκες η απώλεια της «αναπαραγωγικής» σεξουαλικότητας επιδρά στην ερωτική τους επιθυμία ανάλογα με την ηλικία τους, τον αν έχουν κάνει ήδη παιδιά, κ.α.
Συναισθηματική δυσφορία
Οποιαδήποτε διάγνωση καρκίνου προφανώς προκαλεί τεράστιο συναισθηματικό βάρος και ο καρκίνος του μαστού δεν αποτελεί εξαίρεση. Οι ασθενείς έχουν να αντιμετωπίσουν την αβεβαιότητα για το μέλλον, το άγχος της επιλογής της κατάλληλης θεραπείας, και την θλίψη που μπορεί να νιώθουν για τις αλλαγές στο σώμα τους και την υγεία τους. Όλη αυτή η δυσφορία είναι λογικό να επηρεάζει και την σεξουαλικότητα, με κάποια άτομα να παρουσιάζουν μειωμένο ερωτικό ενδιαφέρον εξαιτίας της κατάθλιψης ή του άγχους με συνέπεια τη μείωση της σεξουαλικής δραστηριότητας. Επίσης κάποιοι τύποι αντικαταθλιπτικών ή αγχολυτικών φαρμακευτικών αγωγών μειώνουν περαιτέρω την ερωτική επιθυμία και επηρεάζουν την οργασμική λειτουργία. Οι γυναίκες με καρκίνο του μαστού που βιώνουν συναισθηματική δυσφορία μπορούν να σκεφτούν να επισκεφτούν κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας ώστε να τους δοθούν κατευθύνσεις και οδηγίες μείωσης του στρες.
Επιπτώσεις ορμονοθεραπείας
Αναλόγως του τύπου του καρκίνου του μαστού, κάποιες γυναίκες μπορεί να ωφεληθούν από την ορμονοθεραπεία, κατά την οποία μειώνεται ο αριθμός των οιστρογόνων στο σώμα ή σταματά η παραγωγή οιστρογόνων, ώστε να εμποδιστεί η πρόοδος του καρκίνου. Τα μειωμένα αποθέματα οιστρογόνων προκαλούν διάφορα προβλήματα σεξουαλικής και μη υγείας όπως το ουρογεννητικό σύνδρομο εμμηνόπαυσης (ΟΣΕ), κολπική ατροφία, δυσπαρευνία, υπερτονικούς μύες πυελικού εδάφους και καρδιαγγειακά προβλήματα. Αν
και τοπικές θεραπείες με οιστρογόνα ή/και τεστοστερόνη μπορούν να βοηθήσουν, συχνά δεν επαρκούν. Οι γυναίκες που πρόκειται να υποβληθούν σε ορμονοθεραπεία θα πρέπει να απευθυνθούν στον γιατρό τους για τους πιθανούς κινδύνους και τα οφέλη.
Μεταβολές στην ερωτική επιθυμία και τον οργασμό
Θεραπείες του καρκίνου όπως η χημειοθεραπεία και η ακτινοθεραπεία μπορούν να μειώσουν την ερωτική επιθυμία και επιπλέον ο καρκίνος και οι θεραπείες του μπορούν προκαλέσουν σοβαρή κόπωση που φυσιολογικά μειώνει την διάθεση για σεξ. Η ένταση του οργασμού και ο χρόνος που απαιτείται για να επιτευχθεί μπορεί επίσης να επηρεαστούν, με κάποιες ασθενείς να αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην επίτευξη οργασμού λόγω μειωμένης διάθεσης και διέγερσης, φαρμακευτικών αγωγών ή άλλων παρεμβάσεων. Αυτές
οι μεταβολές κατά την διάρκεια της θεραπείας είναι απόλυτα φυσιολογικές, αν όμως επιμένουν και ενοχλούν σημαντικά, οι επιζήσασες μπορούν να αναζητήσουν μεθόδους βελτίωσης από κοινού με τον γιατρό τους.
Μεταβολές στην λίπανση του κόλπου
Κάποιες γυναίκες μπορεί να παρατηρήσουν κολπική ξηρότητα μετά από συγκεκριμένες θεραπείες, όπως για παράδειγμα η χημειοθεραπεία. Αν και συνήθως είναι προσωρινό σύμπτωμα, σε κάθε περίπτωση είναι ενοχλητικό καθώς μπορεί να οδηγήσει σε δυσπαρευνία, δηλαδή επίπονη διείσδυση και σε πιο περίπλοκα περιστατικά σε κολεόσπασμο. Με στόχο την βελτίωση της σεξουαλικής εμπειρίας, οι ασθενείς μπορούν να
χρησιμοποιήσουν κάποιο λιπαντικό, κάποιο κολπικό ενυδατικό ή κρέμα οιστρογόνων για κολπική χρήση. Η χρήση δονητή μπορεί να αυξήσει επίσης την διέγερση, καθιστώντας την επαφή πιο ευχάριστη.
Αν και είναι δύσκολο να συμφιλιωθεί η ασθενής με όλες αυτές τις αλλαγές, μια ανοιχτή και ειλικρινής συζήτηση με τον γιατρό μπορεί να βοηθήσει να βρεθούν αποτελεσματικές λύσεις όπως επίσης και η συνάντηση με έναν ψυχοθεραπευτή ή η επαφή με άλλους επιζήσαντες. Η αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού απαιτεί διεπιστημονική προσέγγιση, συνεπώς μην διστάζετε να εξερευνήσετε όλες τις πιθανές επιλογές που ταιριάζουν στις δικές σας μοναδικές ανάγκες.
