Της Δρ. Dana Joffe
Ως νηστεία ορίζεται η σκόπιμη αποχή από την κατανάλωση φαγητού ή ποτού που περιέχει θερμίδες. Η διάρκεια μιας νηστείας είναι από 12 ώρες έως αρκετές ημέρες. Οι μεταβολικές διεργασίες που λαμβάνουν χώρα μετά από ένα γεύμα και κατά τη διάρκεια μιας νηστείας έχουν σκοπό να εξασφαλίσουν την αποτελεσματική αποθήκευση της διαθέσιμης ενέργειας στην πρώτη περίπτωση και τα σταθερά επίπεδα σακχάρου στο αίμα στη δεύτερη.
Δύο ορμόνες που εκκρίνονται από το πάγκρεας είναι οι κύριοι ρυθμιστές αυτών των μηχανισμών -η ινσουλίνη και η γλυκαγόνη. Η ινσουλίνη ανεβαίνει μετά τα γεύματα και δίνει σήμα στο σώμα να αποθηκεύει τη γλυκόζη και το λίπος. Η γλυκαγόνη έχει αντίθετη δράση από την ινσουλίνη, επιτρέποντας το γλυκογόνο του συκωτιού να μετατραπεί σε γλυκόζη (γλυκόλυση) και αυξηθεί στο αίμα κατά τη διάρκεια της νηστείας. Επίσης επιτρέπει τη σύνθεση της γλυκόζης από αμινοξέα (γλυκονεογένεση).
Η αύξηση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα κατά τη διάρκεια και μετά από ένα γεύμα πυροδοτεί την έκκριση ινσουλίνης από το πάγκρεας και, στη συνέχεια, μια σειρά αντιδράσεων που οδηγούν στην είσοδο του σακχάρου στα μυϊκά κύτταρα και την αποθήκευσή της ως γλυκογόνο. Το ίδιο κάνει, σε μικρότερο βαθμό στο ήπαρ. Η ινσουλίνη επιταχύνει βάζει την γλυκόζη που περισσεύει και το λίπος της διατροφής μέσα στα λιποκύτταρα με τη μορφή των τριγλυκεριδίων και σταματά την διαδικασία της γλυκονεογένεσης.
Η μετάβαση σε κατάσταση νηστείας συμβαίνει συνήθως περίπου 12 ώρες μετά το τελευταίο γεύμα, όταν τα αποθέματα γλυκογόνου του ήπατος αρχίζουν να εξαντλούνται. Καθώς τα διαθέσιμα αποθέματα γλυκογόνου, από τα οποία το σώμα μπορεί να παράγει γλυκόζη, μειώνονται, αυξάνεται η ανάγκη για μια εναλλακτική πηγή ενέργειας, και αυτή είναι το λίπος. Για να ικανοποιηθεί αυτή η ανάγκη, ξεκινά μια διαδικασία διάσπασης των τριγλυκεριδίων στα λιποκύτταρα, αυξάνοντας έτσι τα επίπεδα των ελεύθερων λιπαρών οξέων στο αίμα, από τα οποία μπορεί να παραχθεί ενέργεια.
Η γρήγορη μετάβαση, από την παραγωγή ενέργειας με βάση τη ζάχαρη στην παραγωγή ενέργειας με βάση το λίπος, επηρεάζει πολλές διαδικασίες στο σώμα. Για παράδειγμα, ερευνητές από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης (MIT) που μελετούσαν ποντίκια ανακάλυψαν ότι η διάσπαση των λιπαρών οξέων κατά τη διάρκεια μιας γρήγορης διαδικασίας οδηγεί στη δημιουργία νέων βλαστοκυττάρων στα έντερα, τα οποία βοηθούν τα ποντίκια να ανακάμψουν από φλεγμονές. Μελέτες έχουν επίσης δείξει ότι οι διεργασίες που λαμβάνουν χώρα κατά τη διάρκεια της νηστείας ωφελούν τα προδιαβητικά άτομα και συγκεκριμένα, μειώνουν την κυτταρική αντίσταση στην ινσουλίνη. Οι συνεχιζόμενες μελέτες εξετάζουν εάν η διαλείπουσα νηστεία είναι επίσης ευεργετική για τον βακτηριακό πληθυσμό στο έντερό μας (το μικροβίωμα), την ανάπτυξη φλεγμονωδών διεργασιών και ίσως ακόμη και τον συγχρονισμό του βιολογικού ρολογιού.
Πηγή: davidson.weizmann.ac.il
