Σύνταξη – Επιμέλεια: Στέλιος Βασιλούδης
Ο Fatih Birol ισχυρίζεται ότι οι «βόμβες άνθρακα», που αποκαλύφθηκαν σε μια πρόσφατη έρευνα του Guardian, δεν θα μπορέσουν να λύσουν την παγκόσμια ενεργειακή κρίση. Ο κορυφαίος οικονομολόγος στον τομέα της ενέργειας στον κόσμο, προειδοποίησε ότι δε πρέπει να επενδύσουμε σε νέα μεγάλα έργα για πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Οι εξελίξεις αυτές – ενώ θα είχαν μικρό αντίκτυπο στην τρέχουσα ενεργειακή κρίση και την άνοδο των τιμών των καυσίμων – θα προκαλούσαν καταστροφή στον πλανήτη.
Ο Faith Birol, εκτελεστικός διευθυντής του IEA, απάντησε σε μια έρευνα του Guardian που αποκαλύπτει ότι οι εταιρείες ορυκτών καυσίμων σχεδίαζαν τεράστια έργα «βόμβας άνθρακα» που θα οδηγούσαν σε κλιματική καταστροφή. Πρόσθεσε ότι οι χώρες πρέπει να επιδιώξουν να αντικαταστήσουν το ρωσικό πετρέλαιο και το φυσικό αέριο βραχυπρόθεσμα χωρίς να βλάψουν τις μακροπρόθεσμες προοπτικές τους. «Αντιλαμβάνομαι ότι ορισμένες χώρες μπορεί να καταφύγουν σε νέες πηγές ορυκτών καυσίμων, αλλά θα πρέπει να θυμούνται ότι χρειάζονται πολλά χρόνια για να ξεκινήσει η παραγωγή», συνέχισε. «Τέτοια έργα δεν είναι η λύση στις επείγουσες ανάγκες μας για ενεργειακή ασφάλεια και θα παγιώσουν τη χρήση ορυκτών καυσίμων», συμπλήρωσε.
Οι αποκαλύψεις του Guardian δείχνουν ότι σχεδόν 200 έργα «βόμβας άνθρακα» σχεδιάζονται ή έχουν ήδη αρχίσει να υλοποιούνται. Το καθένα θα έχει ως αποτέλεσμα τουλάχιστον 1 δισεκατομμύριο τόνους εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα κατά τη διάρκεια της ζωής του, που ισοδυναμεί με περίπου 18 χρόνια τρεχουσών παγκόσμιων εκπομπών. «Οι εταιρείες που επιδιώκουν τέτοιες επενδύσεις θα μπορούσαν να καταλήξουν με αντιοικονομικά λανθάνοντα περιουσιακά στοιχεία», προειδοποίησε ο Birol. «Εάν ο κόσμος θέλει να πετύχει να προχωρήσει προς το καθαρό μηδέν (net zero), τότε αυτά τα έργα μπορεί να αποτύχουν να ανακτήσουν το αρχικό κόστος ανάπτυξής τους», τόνισε σε συνέντευξή του στον Guardian.
Οι αυξανόμενες παγκόσμιες τιμές ενέργειας έχουν οδηγήσει τις κυβερνήσεις στο να αναζητήσουν νέες πηγές ορυκτών καυσίμων. «Καταλαβαίνω γιατί οι χώρες αντιδρούν έτσι», είπε. «Αλλά υπάρχει πάντα το θέμα του χρονικού ορίζοντα».
Τα μεγάλα νέα ερευνητικά έργα που ασχολούνται με το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και τον άνθρακα θα χρειαστούν χρόνια για την παραγωγή οποιουδήποτε καυσίμου και θα μπορούσαν να κλειδώσουν υψηλές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου για δεκαετίες, προειδοποίησε ο Birol. «Τα πιο κατάλληλα έργα είναι αυτά με σύντομους χρόνους παράδοσης και γρήγορες περιόδους απόσβεσης, όπως η επέκταση της παραγωγής από τις υπάρχουσες πηγές».
Η πιο αποτελεσματική χρήση των υπαρχουσών πηγών θα βοηθούσε επίσης στη μείωση των εκπομπών, σημείωσε ο Birol. Συνεχίζοντας, δήλωσε ότι οι κυβερνήσεις πρέπει επίσης να επιδιώξουν επειγόντως τη μείωση της ζήτησης ορυκτών καυσίμων, μέσω της καλύτερης μόνωσης των σπιτιών, της μείωσης των ορίων ταχύτητας, της φθηνής ή δωρεάν δημόσιας συγκοινωνίας και της καθιέρωσης ημερών χωρίς αυτοκίνητα στις πόλεις. Ο Birol συμπλήρωσε ότι σε αντίθεση με τα προηγούμενα πετρελαϊκά σοκ, όπως αυτά της δεκαετίας του 1970, ο κόσμος έχει τώρα διαθέσιμες φθηνές εναλλακτικές λύσεις με τη μορφή ηλιακής και αιολικής ενέργειας, η τιμή των οποίων έχει πέσει κατακόρυφα. Αυτό θα πρέπει να ωθήσει τις κυβερνήσεις και τις εταιρείες να πιέσουν περισσότερο για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
«Πιστεύω ότι έχουμε την ευκαιρία να πραγματοποιήσουμε αυτή την ιστορική καμπή, για ένα καθαρότερο και ασφαλέστερο ενεργειακό σύστημα. Είναι η πρώτη φορά που βλέπω τέτοια δυναμική πίσω από την αλλαγή στην καθαρή ενέργεια», διευκρίνισε. «Ο κόσμος δεν χρειάζεται να επιλέξει μεταξύ της επίλυσης της ενεργειακής κρίσης και της κλιματικής κρίσης, μπορούμε να κάνουμε και τα δύο», επέμεινε.
Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ ζήτησε επίσης να σταματήσουν τα νέα έργα άντλησης ορυκτών καυσίμων, προειδοποιώντας ότι η κλιματική αλλαγή αποτελεί «υπαρξιακή απειλή για όλους μας – για ολόκληρο τον κόσμο». Μιλώντας σε μια πρόσφατη συνέντευξη Τύπου ο Antonio Guterres δήλωσε ότι: «Οι κύριοι φορείς εκπομπής ρύπων πρέπει να μειώσουν δραστικά τις εκπομπές, ξεκινώντας τώρα. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να προχωρήσουμε γρήγορα στο τέλος του εθισμού μας στα ορυκτά καύσιμα και να επιταχύνουμε την ανάπτυξη καθαρής ανανεώσιμης ενέργειας».
Ο IEA συμβούλευσε σχεδόν ακριβώς πριν από ένα χρόνο πως καμία νέα ανάπτυξη πηγών φυσικού αερίου, πετρελαίου ή άνθρακα δεν θα έπρεπε να πραγματοποιηθεί από φέτος και μετά, εάν ο κόσμος σκόπευε να συγκρατήσει την παγκόσμια θέρμανση στους 1,5 βαθμούς Κελσίου. Αυτό το εύρημα προκάλεσε σοκ μεταξύ των κυβερνήσεων εν όψει της συνόδου κορυφής του ΟΗΕ για το κλίμα Cop26 στη Γλασκώβη τον περασμένο Νοέμβριο, όπου οι ηγέτες συμφώνησαν να επιταχύνουν τα εθνικά σχέδια σύμφωνα με το όριο των 1,5 C.
Ωστόσο, πολλές χώρες και εταιρείες του ιδιωτικού τομέα αγνόησαν τις συμβουλές για μη ανάπτυξη νέων πηγών ορυκτών καυσίμων. Αυτές οι βόμβες άνθρακα στην πραγματικότητα θα εξαλείψουν κάθε ελπίδα για επίτευξη του ορίου των 1,5 C. Ο Greg Muttitt, ειδικός σε θέματα ενέργειας στο Διεθνές Ινστιτούτο Βιώσιμης Ανάπτυξης, δήλωσε: «Οι κυβερνήσεις και οι εταιρείες συχνά υποφέρουν από μια μορφή γνωστικής ασυμφωνίας: ενώ αναγνωρίζουν τον επείγοντα χαρακτήρα και τη σοβαρότητα της κλιματικής απειλής, εξακολουθούν να προχωρούν στην εκμετάλλευση νέων κοιτασμάτων πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα, καθώς και ορυχείων, που θα επιδεινώσουν το πρόβλημα. Η απάντηση της πολιτικής που πρέπει να ακολουθηθεί είναι απλή: όταν βρίσκεσαι σε μια τρύπα, πρέπει να σταματήσεις να σκάβεις», συμπλήρωσε.
Η Greenpeace είπε ότι η έρευνα του Guardian αποκάλυψε πως «το επιχειρηματικό μοντέλο της βιομηχανίας ορυκτών καυσίμων παραμένει ένα σχέδιο για την κλιματική καταστροφή». «Τα επενδυτικά σχέδια από εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου θα μας ανατινάξουν πέρα από κάθε αξιολόγηση για το τι είναι ασφαλές για το κλίμα, και αυτό είναι συγκλονιστικό», δήλωσε ο ανώτερος σύμβουλος του ομίλου για το κλίμα, Charlie Kronick. «Αλλά αυτό που είναι πραγματικά σοκαριστικό είναι ότι δεν το κρύβουν. Αυτές οι δραστηριότητες είναι νόμιμες και στην πραγματικότητα ενθαρρύνονται από τις κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο, ιδιαίτερα αυτές που έχουν τα μεγαλύτερα αποθέματα και τα περισσότερα να χάσουν», συνέχισε ο ίδιος.
Η Caroline Lucas, βουλευτής του Κόμματος των Πρασίνων του Ηνωμένου Βασιλείου, δήλωσε ως απάντηση στην έρευνα του Guardian: «Οι κυβερνήσεις φαίνεται να έχουν πρόθεση να μας στείλουν στη καταστροφή μας. Πόσες φορές πρέπει να πούμε στις εταιρείες ορυκτών καυσίμων: #keepitintheground;».
Ο Ed Miliband, υπουργός για θέματα κλιματικής αλλαγής και μηδενικών εκπομπών, δήλωσε: «Η απάντηση σε μια παγκόσμια κρίση ορυκτών καυσίμων δεν μπορεί να είναι η αύξηση της εξόρυξης τους. Κάθε χώρα πρέπει να προχωρήσει περισσότερο για να επιτύχει την γρήγορη μετάβαση στην καθαρή ενέργεια. Αυτή είναι η σωστή απάντηση στην κλιματική κρίση, αλλά και στις κρίσεις του κόστους ζωής και της ενεργειακής ασφάλειας – με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας να είναι πλέον, μακράν η φθηνότερη και πιο ασφαλής μορφή ενέργειας», πρόσθεσε.
«Οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο θα πρέπει να επενδύσουν επειγόντως σε ένα αγώνα ταχύτητας πράσινης ενέργειας για να απομακρύνουν αποφασιστικά και οριστικά τα καταστροφικά και ακριβά ορυκτά καύσιμα», κατέληξε.
Πηγή: The Guardian
