Θάνος Ξυδόπουλος
Νέα έρευνα που δημοσιεύθηκε τον Φεβρουάριο έδειξε ότι μια τέταρτη δόση εμβολίου για την COVID δεν προσέφερε πολύ επιπλέον προστασία. Φαινόταν σαν να ήταν περιττή η χορήγηση τέταρτης δόσης. Δυστυχώς, η κατάσταση αλλάζει, όπως και ο υπολογισμός του κινδύνου.
Η υποπαραλλαγή Omicron που ονομάζεται BA.2, δηλαδή η Omicron 2 βρίσκεται σε άνοδο και ίσως θα ξεπεράσει την Omicron. Οι ειδικοί αναμένουν ότι η BA.2 θα γίνει η κυρίαρχη παραλλαγή τους επόμενους μήνες. Οι πρώτες εκτιμήσεις δείχνουν ότι η BA.2 είναι μεταξύ 25% και 40% πιο μεταδοτική από την Omicron (BA.1) και ήδη απογειώνεται σε χώρες όπως η Δανία, η Σουηδία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Σε συνδυασμό με νέα έρευνα που περιγράφει λεπτομερώς τη γρήγορη εξασθένηση της ανοσίας μας για την τρίτη δόση, είναι πιθανό η επερχόμενη αύξηση να σημαίνει ότι θα χρειαστούμε ένα τέταρτο εμβόλιο για την COVID αργότερα;
Μια έρευνα που δημοσιεύτηκε στο New England Journal of Medicine δείχνει ότι η ανοσία από τις τρίτες δόσεις εξασθενεί γρήγορα. Η αποτελεσματικότητα του εμβολίου κατά της Omicron μειώθηκε σε 45% μετά από 10 εβδομάδες μετά την τρίτη δόση της Pfizer. Ο κύριος λόγος για αυτό είναι επειδή η Omicron έχει πολλές μεταλλάξεις που σημαίνει ότι φαίνεται πολύ διαφορετική από το αρχικό στέλεχος, από το οποίο βασίζονται τα εμβόλιά μας.
Μόνο ένα υποσύνολο των κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος που δημιουργούν αυτά τα εμβόλια μπορεί να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά την Omicron, που σημαίνει ότι η ανοσία εξασθενεί γρήγορα. Συγκεκριμένα, παράγουμε λιγότερα «εξουδετερωτικά αντισώματα» που μπορούν να αντιμετωπίσουν την Omicron. Αυτό είναι σχεδόν βέβαιο ότι ισχύει και για την BA.2, που μοιράζεται παρόμοιες μεταλλάξεις με την Omicron αλλά και μερικές διαφορετικές.
Η έρευνα μόλις ξεκινάει για την BA.2, επομένως δεν γνωρίζουμε ακόμη πόσο αποτελεσματικά είναι τα εμβόλια εναντίον της. Αλλά είναι πιθανό η αποτελεσματικότητά τους να είναι εξίσου μειωμένη όπως με το Omicron BA.1. Είναι σημαντικό όμως να σημειωθεί ότι τρεις δόσεις ενός εμβολίου κατά της COVID παρέχουν επί του παρόντος εξαιρετική προστασία από τις σοβαρές ασθένειες για τους περισσότερους ανθρώπους. Και μια προεκτυπωμένη μελέτη, που δεν έχει ακόμη θεωρηθεί από άλλους επιστήμονες, έδειξε ότι μια τέταρτη δόση ενισχύει την απόκριση των αντισωμάτων σας στο μέγιστο επίπεδο που παρέχεται από την τρίτη δόση.
Το 2021 οι υγειονομικές αρχές γνώριζαν ευρέως το επίπεδο ανοσίας του πληθυσμού έναντι της COVID. Γνώριζαν ότι οι άνθρωποι που είχαν δύο δόσεις εμβολίου είχαν χαμηλά ποσοστά μόλυνσης κατά της Delta. Αλλά τώρα, εκατομμύρια από εμάς έχουν μολυνθεί, ίσως και χωρίς να το γνωρίζουμε, επομένως, είναι δύσκολο ξέρουμε το πραγματικό επίπεδο ανοσίας του πληθυσμού. Σε αυτό το περιβάλλον αβεβαιότητας, είναι άγνωστό αν μια τέταρτη δόση θα αύξανε τη συλλογική ανοσία και θα μας βοηθούσε να αντιμετωπίσουμε την άνοδο της BA.2. Αυτό συμβαίνει επιπλέον επειδή η παραλλαγή έχει πολλές μεταλλάξεις.
Ένα εμβόλιο προσαρμοσμένο στην Omicron θα παρείχε, θεωρητικά, καλύτερη προστασία. Αλλά το ερώτημα είναι, πόσο καλύτερη είναι η προστασία με τα τρέχοντα εμβόλια; Τα πρώτα στοιχεία δείχνουν ότι δεν είναι πολύ καλύτερη.
Ένα «καθολικό» εμβόλιο
Πώς μπορούμε λοιπόν να αντιμετωπίσουμε έναν ιό που είναι ικανός να μεταλλαχτεί και να αποφύγει την ανοσία; Ένα «καθολικό» εμβόλιο για την COVID θα μπορούσε να λύσει αυτό το πρόβλημα. Αυτά είναι εμβόλια που στοχεύουν ένα μέρος του ιού που προκαλεί τη μόλυνση και δεν αλλάζει εύκολα. Είναι πιθανό να έχουμε ένα τέτοιο εμβόλιο τα επόμενα δύο χρόνια.
Το γεγονός ότι τα εμβόλια mRNA θα μπορούσαν να επιτύχουν πάνω από 90% προστασία από το αρχικό στέλεχος του SARS-CoV-2 είναι εξαιρετικό, επειδή είναι πολύ δύσκολο για ένα εμβόλιο που εγχέεται στο χέρι σας να αποκρούσει έναν ιό του αναπνευστικού. Οι αναπνευστικοί ιοί αναπαράγονται στα κύτταρα που επενδύουν τους αεραγωγούς. Αυτό ξεκινά από τη μύτη και το λαιμό, και εάν η λοίμωξη εξελιχθεί, κάτω στους αεραγωγούς στους πνεύμονες.
Έτσι μπαίνουν στο “παιχνίδι” τα ενδορρινικά εμβόλια και οι θεραπείες. Ήδη αναπτύσσεται ένα ανοσοδιεγερτικό ρινικό εκνέφωμα που εισέρχεται σε κλινικές δοκιμές φάσης 2 για την COVID και τη γρίπη. Αυτό λειτουργεί ενισχύοντας την έμφυτη ανοσία στον ιστό που επενδύει τους αεραγωγούς σας για να επιτεθεί στον ιό στο σημείο εισόδου στη μύτη και το λαιμό. Ο στόχος είναι να αποτραπεί η αναπαραγωγή του ιού εκεί για να να εισέλθει βαθύτερα στην αναπνευστική οδό, όπου μπορεί να προκαλέσει σοβαρή πνευμονική νόσο.
Η διαχείριση της COVID γίνεται πιο περίπλοκη τώρα και είναι αδύνατο να προβλέψουμε πού θα βρισκόμαστε σε μερικούς μήνες. Η παρακολούθηση και ο χαρακτηρισμός των νέων παραλλαγών είναι απαραίτητη. Καθώς εμφανίζονται νέες παραλλαγές, πρέπει να κατανοήσουμε πόσο μολυσματικές και σοβαρές είναι και στη συνέχεια να προσαρμόσουμε τη στρατηγική εμβολιασμού μας. Αυτό το είδος επιτήρησης είναι αυτό που κάνουμε για τη γρίπη κάθε χρόνο.
