Εδώ και 25 χρόνια η Αμαξοστοιχία- Θέατρο το Τρένο στο Ρουφ υποδέχεται το κοινό με site-specific παραστάσεις, ρομαντικά γεύματα και ενδιαφέρουσες καλλιτεχνικές δράσεις. Μέσα στο αβέβαιο κλίμα της πανδημίας, η δημιουργός αυτού του μοναδικού σιδηροδρομικού πολυχώρου, Τατιάνα Λύγαρη, εμπνεύσθηκε και σκηνοθέτησε κατά τη διάρκεια της πρώτης καραντίνας, ένα πρωτότυπο cine-theatre με τίτλο «ΕΞΙ στα ΔΩΔΕΚΑ», το οποίο προβάλλεται on demand μέσω του viva.gr μέχρι τις 31/5.
Έξι καταξιωμένοι Έλληνες πεζογράφοι και θεατρικοί συγγραφείς, οι Μιράντα Βατικιώτη, Άκης Δήμου, Αμάντα Μιχαλοπούλου, Ανδρέας Στάικος, Φωτεινή Τσαλίκογλου και Μάκης Τσίτας κλήθηκαν από τη γνωστή ηθοποιό και σκηνοθέτιδα να γράψουν 12 νέα θεατρικά κείμενα σύντομης διάρκειας, αντλώντας την έμπνευσή τους από τον πρωτοποριακό, μη παραστασιακό χώρο των 12 compartments του New Wagon της αμαξοστοιχίας Τρένο στο Ρουφ. Τα πρώτα 6 από τα 12 θεατρικά έργα κινηματογραφήθηκαν από τον Πάτροκλο Σκαφίδα σαν ταινίες μικρού μήκους μέσα στα compartments της αμαξοστοιχίας, τα οποία οι θεατές έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν σε μία ενιαία προβολή, διάρκειας δύο περίπου ωρών.
Η Τατιάνα Λύγαρη μίλησε στο Αθηναϊκό- Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων για το πρωτότυπο αυτό εγχείρημα και τις προκλήσεις που συνάντησε κατά την υλοποίησή του, για τις καλλιτεχνικές δράσεις που φιλοξενεί αυτό το διάστημα το Τρένο στο Ρουφ, καθώς και για τη σημαντική διαδρομή του μοναδικού σιδηροδρομικού πολυχώρου.
Πώς γεννήθηκε η ιδέα για το «ΕΞΙ στα ΔΩΔΕΚΑ»;
Κατά τη διάρκεια της πρώτης καραντίνας πήρα πολύ στα σοβαρά τα ιστορικά και στατιστικά δεδομένα για τις πανδημίες και τις συνέπειές τους. Πολλοί επιστήμονες υποστήριζαν τότε, όσο κι αν αρνιόμασταν να το αποδεχτούμε, ότι η πανδημία και οι επιπτώσεις της μπορεί να διαρκέσουν 3 – 4 χρόνια. Το θέατρο σαν μια ζωντανή, πάλλουσα διαδικασία, που απαιτεί παρουσία και ζεστή ανθρώπινη επαφή, ήταν φανερό ότι θα έλειπε για πολύ καιρό από τη ζωή μας. Η έλλειψη της μαγικής σχέσης ηθοποιού-θεατή με τους περιορισμούς που επέβαλε η πανδημική κρίση σε συνδυασμό με την ιδιαιτερότητα των χώρων της Αμαξοστοιχίας-Θεάτρου το Τρένο στο Ρουφ δημιούργησε αρχικά ένα αδιέξοδο. Στην πορεία όμως ανοίχτηκαν νέοι καλλιτεχνικοί δρόμοι με τη χρήση του διαδικτύου από τις πρόβες μέχρι και το τελικό καλλιτεχνικό αποτέλεσμα. Μπήκε το streaming στη ζωή μας είτε live είτε on demand και έδωσε τη δυνατότητα να προσεγγίσουμε ένα ευρύτερο κοινό σε κάθε άκρη της Ελλάδας. Ταυτόχρονα, πάντα είχα και έχω στο μυαλό μου τη στήριξη και ενδυνάμωση της σύγχρονης ελληνικής δραματουργίας με κάθε δυνατό τρόπο.
Έτσι λοιπόν, απευθύνθηκα σε έξι σπουδαίους Έλληνες συγγραφείς: στις κυρίες Μιράντα Βατικιώτη, Αμάντα Μιχαλοπούλου και Φωτεινή Τσαλίκογλου και στους κυρίους Άκη Δήμου, Αντρέα Στάικο και Μάκη Τσίτα, που με τη σειρά τους ανταποκρίθηκαν με θέρμη και γενναιοδωρία, μέσα στο ζοφερό και αβέβαιο κλίμα που επικρατούσε εκείνες τις πρώτες μέρες της πανδημίας, και πρόσφεραν στη σύγχρονη ελληνική δραματουργία νέα θεατρικά κείμενα σύντομης διάρκειας. Τα θεατρικά αυτά κείμενα τα κινηματογραφήσαμε σαν ταινίες μικρού μήκους μέσα στα compartments του New Wagon της Αμαξοστοιχίας – Θεάτρου το Τρένο στο Ρουφ. Αυτή η σύμπραξη θεάτρου και κινηματογράφου μέσα σε έναν μη σκηνικό χώρο δημιούργησε ένα υβριδικό είδος το cine-theatre, που προσφέρει στους θεατρόφιλους αλλά και στους σινεφίλ θεατές την ευκαιρία να απολαύσουν μία πρωτότυπη μείξη των δύο διαφορετικών τεχνών.
Ποιες ήταν οι προκλήσεις που συναντήσατε κατά την υλοποίησή του;
Καταρχάς οι πρωτόγνωρες για όλους μας διαδικτυακές πρόβες. Στη συνέχεια, ο λιλιπούτειος χώρος των γυρισμάτων μέσα στα compartments, μόλις ενάμιση τετραγωνικού, δημιούργησε απίστευτες δυσκολίες σε όλες τις ειδικότητες του συνεργείου, στα φώτα, την κάμερα, τον ήχο. Αλλά και οι ώρες γυρίσματος, καθημερινά από τα μεσάνυχτα μέχρι το ξημέρωμα. Πάνω απ’ όλα όμως η μεγαλύτερη πρόκληση για όλους τους συνεργάτες ήταν το γεγονός ότι επιχειρήσαμε τα γυρίσματα στην πιο σκληρή περίοδο του lockdown με καθημερινά tests, ειδικές άδειες νυχτερινής μετακίνησης, με ελλείψεις υλικών για κοστούμια και σκηνικά αλλά και τεχνικού εξοπλισμού λόγω της γενικευμένης καραντίνας. Και βέβαια, αγκαλιά με τον διαρκή φόβο της μετάδοσης και της αρρώστιας.
Με ποιον τρόπο έγινε η επιλογή των συγγραφέων που συμμετέχουν στο project;
Λόγω του υβριδικού χαρακτήρα του project απευθύνθηκα όχι μόνο σε συγγραφείς θεατρικούς αλλά και πεζογράφους ή συγγραφείς που ειδικεύονται στο αστυνομικό μυθιστόρημα ακόμα και σε παιδική λογοτεχνία. Γνώμονας ήταν η πίστη μου στη συγγραφική πορεία τους και η εκτίμηση στη γραφή τους. Η αποδοχή της πρότασής μου, με το ρίσκο που περιλάμβανε και τους περιορισμούς που έθετε, ήταν για μένα τιμή και μεγάλο δώρο.
Υπάρχει κάποιος κοινός θεματικός άξονας που συνδέει τις ιστορίες μεταξύ τους;
Είναι αυτόνομες και αυτοτελείς ιστορίες, ας τις ονομάσουμε μονόπρακτες ταινίες σύντομης χρονικής διάρκειας με δύο πρόσωπα η κάθε μία. Σε ορισμένες υπάρχει το τρένο ως κοινός περιβάλλων χώρος αλλά η θεματολογία είναι τελείως διαφορετική. Σίγουρα όμως είναι ανθρωποκεντρική με θέματα όπως η αναζήτηση της ταυτότητας του σημερινού Έλληνα σε σχέση με το μεγαλείο του παρελθόντος, η σιωπή της κοινωνίας απέναντι στην κακοποίηση, η απόρριψη, οι ψευδαισθήσεις αλλά και η σχέση που αναπτύσσει ο συγγραφέας, πολλές φορές αγωνιώδης ή και συγκρουσιακή, με τους ήρωες των βιβλίων του.
«Το ακρωτηριασμένο άγαλμα» της Φωτεινής Τσαλίκογλου είναι ένα εξαιρετικό κείμενο για την ιστορία ενός φτωχού αγρότη στη Μήλο, που ένα χρόνο πριν την απελευθέρωση από τους Τούρκους ανακάλυψε στο χωράφι του και ερωτεύτηκε έως συντριβής το κομματιασμένο μαρμάρινο άγαλμα της Αφροδίτης. Μια αλληγορία για την Ελλάδα. Για την υπαρξιακή σχέση των Ελλήνων με την καταγωγή τους, με τα Μάρμαρα και την απαράμιλλη ομορφιά τους, με τον πειρασμό της τρέλας και του μεγαλείου.
Το «Εκτός συστήματος» του Μάκη Τσίτα είναι μια κωμική ιστορία με πολλές σουρεαλιστικές πινελιές που ερευνά το θέμα της απόρριψης, κατά πόσο αυτή μπορεί να γίνει εφαλτήριο για βελτίωση και πρόοδο ή τέλμα για ακατάπαυστη γκρίνια και άγονη μεμψιμοιρία.
Στην «Εγκαρδιότητα» του Άκη Δήμου ένα απόγευμα σαν όλα τ’ άλλα του 1904, κατά τη διάρκεια ενός σιδηροδρομικού ταξιδιού από τη Γιάλτα στη Μόσχα, ο Άντον Πάβλοβιτς Τσέχωφ, δέχεται την απροσδόκητη επίσκεψη της Λιούμπας, της ηρωίδας του έργου του «Ο Βυσσινόκηπος». Εξαντλημένος και μοναχικός εκείνος, αινιγματική και γοητευτική εκείνη, προσπαθούν να γεφυρώσουν την απόσταση που χωρίζει τον συγγραφέα από την μούσα του, αναζητώντας το αδιόρατο εκείνο σημείο, στο μεταίχμιο της ζωής και του θεάτρου, που θα τους φέρει πιο κοντά στην προσωπική τους αλήθεια.
Η Αμάντα Μιχαλοπούλου μας προσφέρει ένα μυστηριώδες, αινιγματικό θεατρικό κείμενο γύρω από την αθέατη όψη των πραγμάτων που παραδόξως μπορεί να είναι ευχάριστη («Η ευχάριστη όψη των πραγμάτων»). Στο «Μην το πεις», η Μιράντα Βατικιώτη μιλάει για όλες αυτές τις γυναίκες που κακοποιούνται συστηματικά μέσα στο ίδιο τους το σπίτι, η κοινότητα το γνωρίζει, αλλά επιμένει να σωπαίνει. Στη «Βασίλισσα των νυχτερινών τρένων» του Αντρέα Στάικου, δύο άγνωστοι, ένας άντρας και μία γυναίκα, συνταξιδεύουν στο κουπέ ενός τρένου κατά τη διάρκεια ενός νυχτερινού ταξιδιού. Ένα παιχνίδι αρχίζει μεταξύ τους με μυστηριώδη εξέλιξη και απροσδόκητο φινάλε.
Θεωρείτε ότι το κινηματογραφούμενο θέατρο είναι μια εναλλακτική μορφή θεάτρου, που μπορεί να φανεί χρήσιμη και για τη μετά Covid-19 εποχή;
Η πρόταση αυτή είμαι σίγουρη ότι θα έχει συνέχεια στις νέες συνθήκες, όπως διαμορφώνονται. Διαφέρει από την απλή μαγνητοσκόπηση μιας θεατρικής παράστασης και ανοίγει έναν νέο δρόμο. Βοηθά τις μικρές παραγωγές να φτάσουν σε ένα ευρύτερο κοινό και τις μεγαλύτερες, ενδεχομένως μεγάλων οργανισμών όπου υπάρχουν οι οικονομικές και τεχνικές δυνατότητες, να δημιουργήσουν καλλιτεχνικά έργα που θα υπερκεράσουν εν μέρει τη θνητότητα μιας θεατρικής παράστασης και θα φωτίσουν σημεία όπου η ματιά του θεατή σε μία θεατρική αίθουσα δεν μπορεί να προσεγγίσει.
Παράλληλα με το «ΕΞΙ στα ΔΩΔΕΚΑ» μεταδίδεται σε online streaming η αγγλόφωνη θεατρική παράσταση «Women of Passion, Women of Greece» για τις μυθικές γυναικείες μορφές της Κάλλας, της Μερκούρη και της Μήδειας. Πως προέκυψε η ανάγκη μιας αγγλόφωνης παραγωγής;
Η ανάγκη μιας αγγλόφωνης παράστασης γεννήθηκε το 2016 για να προσφέρουμε στους ξένους επισκέπτες μας, που επιθυμούν να γνωρίσουν τη μοναδική Αμαξοστοιχία-Θέατρο, όχι μόνο μουσική και εστίαση αλλά και θέατρο χωρίς να υπάρχει το εμπόδιο της γλώσσας. Έτσι γεννήθηκε η ιδέα αυτής της παράστασης, που προβάλλει και τιμά την Ελλάδα, τον πολιτισμό της, την ιστορία της. Η Τζένη Αρσένη έγραψε ένα δυνατό κείμενο που συγκινεί βαθιά Έλληνες και ξένους θεατές, η Εβελίνα Αραπίδη ερμηνεύει τις τρεις γυναικείες μορφές με βαθειά αλήθεια και ευαισθησία και μαζί με τον μουσικό Φώτη Μυλωνά ταξιδεύουν τους θεατές από την αρχαία Ελλάδα μέχρι την Ελλάδα του σήμερα μέσα από τις ζωές των γυναικείων αυτών μορφών. Θαύμαζα το θεϊκό ταλέντο της Κάλλας, ένιωθα δέος για την αποτρόπαια πράξη της Μήδειας και είχα την τύχη να γνωρίσω προσωπικά τη δύναμη και τη γοητεία που ασκούσε η προσωπικότητα της Μελίνας. Στην παράσταση θέλησα να φωτίσω πολυδιάστατα τη ζωή και τις επιλογές τους. Να απομακρύνω τον θεατή από τον μύθο κι ο καθένας να μπορεί να αναγνωρίσει σημεία ταύτισης με τον εαυτό του, είτε θετικά είτε αρνητικά, να δει τις αδυναμίες, τις αντιφάσεις αλλά και τη δύναμη που κρύβεται στην ανθρώπινη ψυχή. Η παράσταση χειροκροτήθηκε θερμά από ένα διεθνές κοινό στις Βρυξέλλες, το Σύδνεϋ, την Αδελαΐδα, το Ντάργουιν, το Νέο Δελχί και την Μπανγκαλόρ στην 8η Θεατρική Ολυμπιάδα και παίζεται τα καλοκαίρια στην Αμαξοστοιχία-Θέατρο το Τρένο στο Ρουφ. Στον καιρό της πανδημίας κινηματογραφήσαμε την παράσταση και μπορούν τώρα να την παρακολουθήσουν θεατές από όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό και ιδιαίτερα οι ομογενείς σε streaming on demand με ελληνικούς και αγγλικούς υπότιτλους στο: https://www.viva.gr/tickets/streaming/theater/women-of-passion-women-of-greece/
Ποιες είναι οι υπόλοιπες καλλιτεχνικές δράσεις που φιλοξενεί η Αμαξοστοιχία;
Διαδικτυακά προσφέρουμε δωρεάν το πολιτιστικό πρόγραμμα Art-Wagons με την ευγενική αρωγή του Κοινωφελούς Ιδρύματος Κοινωνικού και Πολιτιστικού έργου (Κ.Ι.Κ.Π.Ε.). Πρόκειται για δύο εργαστήρια, Μουσικής και Χορού, που πραγματοποιούνται με όρους εξ αποστάσεως ασύγχρονης εκπαίδευσης για παιδιά με αναπηρία 7-12 χρόνων και εφήβους 12-15 χρόνων, που ζουν κυρίως σε απομακρυσμένες ορεινές ή νησιωτικές περιοχές της Ελλάδας και δεν έχουν πρόσβαση σε εξωσχολικές πολιτιστικές δραστηριότητες. Είναι ένα σπουδαίο δώρο προς τα παιδιά και παρακαλώ τους γονείς να σπεύσουν να τους το προσφέρουν.
Με φυσική παρουσία των θεατών αυτή την περίοδο παρουσιάζουμε παράλληλα με την εστίαση στο Wagon-Bar και Wagon-Restaurant, τέσσερις μουσικές παραστάσεις στο Μουσικό Βαγόνι Orient Express: «Οne Night Stand» με τον Μάνο Αθανασιάδη (κάθε Πέμπτη στις 21.00), «Les Trois Femmes Swinging on the Train», ένα ταξίδι στη χρυσή εποχή του Μεσοπολέμου (κάθε Παρασκευή στις 21.30), «Franky meets Ella on the Orient Express», ένα αφιέρωμα στους Frank Sinatra και Ella Fitzgerald από τους The Jazz Express (κάθε Σάββατο στις 21.30) και «Χθες το βράδυ», μία τζαζ ματιά στο χθες της ελληνικής μουσικής με τον Δημήτρη Καλαντζή, την Αθηνά Ρούτση και τον Γιώργο Γεωργιάδη (κάθε Κυριακή στις 20:00).
Στήσατε αυτό τον ιδιαίτερο χώρο πολιτισμού πριν από 25 χρόνια σε μια δύσκολη περιοχή. Όταν ξεκινήσατε αυτό το εγχείρημα πόσοι πίστεψαν ότι θα μπορούσε να έχει επιτυχία;
Το Τρένο στο Ρουφ στάθμευσε στον σκοτεινό και ξεχασμένο σιδηροδρομικό σταθμό του Ρουφ το 1997 και πήρε το όνομά του από αυτόν για να προσδιοριστεί η θέση του στον χάρτη. Έτσι θυμήθηκαν όλοι το Ρουφ που είχε πάρει το όνομά του από έναν Βαυαρό αξιωματικό του Όθωνα που ήθελε να κάνει την εποχή εκείνη στην περιοχή… αγροτουρισμό! Με την δημιουργία της Αμαξοστοιχίας-Θεάτρου η περιοχή φωτίστηκε και τώρα το Τρένο στο Ρουφ αποτελεί ένα σπάνιο βιομηχανικό μνημείο του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού και της ιστορίας που βρίσκεται στο κέντρο ενός άξονα που περιλαμβάνει το γειτονικό Γκάζι και μεγάλους πολιτιστικούς χώρους σε απόσταση αναπνοής. Παρόλα αυτά παραμένει ακόμα και τώρα ένα secret point της καλλιτεχνικής και γαστριμαργικής Αθήνας. Τα πρώτα χρόνια το ανακάλυψαν οι «σκληροπυρηνικοί» θεατρόφιλοι, μετά πέρασε σε ένα ευρύτερο αστικό κοινό που το έκανε… must, στη συνέχεια βίωσε την οικονομική κρίση αλλά επανήλθε δριμύτερο, σαν old time classic που είναι, σε ένα νεανικό κοινό που το ανακαλύπτει και πάλι από την αρχή. Η αλήθεια είναι ότι όταν πρωτοξεκινήσαμε με τα πρώτα τέσσερα βαγόνια πίστευα ότι το παράτολμο αυτό εγχείρημα θα τελειώσει σε 2-3 μήνες. Ούτε στα πιο τρελά μου όνειρα δεν φαντάστηκα ότι μετά από 25 χρόνια το Τρένο στο Ρουφ, ακόμα και με τα τεράστια προβλήματα που συνεχίζει να δημιουργεί η ιδιαιτερότητά του, θα εξακολουθεί να κυλάει στις ράγες του, να παράγει πολιτισμό σε 11 σιδηροδρομικά οχήματα, να παραμένει μοναδικό σε ολόκληρο τον κόσμο κι εγώ να συνεχίζω να ονειρεύομαι και να κάνω σχέδια για τα επόμενα 25.
Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ
