Σε μια παλιά θεατρική μάντρα της μπελ επόκ στον πεζόδρομο της Διονυσίου Αρεοπαγίτου, ακριβώς δίπλα στην Ωνάσειο Βιβλιοθήκη, μια βίντεο- εγκατάσταση με τη φωνή και τους στίχους της σπουδαίας υπερρεαλίστριας ποιήτριας Μάτσης Χατζηλαζάρου καλεί τους θεατές για λίγες μέρες ακόμα σε μια οχτάλεπτη άκρως προσωπική εξομολόγηση. Πρόκειται για το «Έργο για Έναν Άνθρωπο Μονάχα» του Ιώκο Ιωάννη Κοτίδη που προσπαθεί να διαφυλάξει με κάθε δυνατό τρόπο τη σχεδόν χαμένη τρυφερότητα του σήμερα, βάζοντας τους θεατές να αναρωτηθούν για όλα όσα εκείνοι δεν πρόλαβαν να πουν.
«Ήθελα να δημιουργήσω ένα ησυχαστήριο που θα λειτουργεί ως εξομολογητήριο για έναν θεατή κάθε φορά σ’ ένα πολυσύχναστο σημείο στο κέντρο πόλης, ώστε να υπάρχει μια προσωπική σύνδεση μεταξύ του έργου και του αποδέκτη του. Μία παύση από την καθημερινότητα προκειμένου να δούμε ή να ξαναδούμε αυτά που έχουν πραγματική αξία» αναφέρει στο Αθηναϊκό- Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Ιώκο Ιωάννης Κοτίδης.
Το «Έργο για Έναν Άνθρωπο Μονάχα» είναι μια τριλογία-σύνθεση εικαστικών, μουσικών και παραστατικών τεχνών. Το πρώτο μέρος, που παρουσιάζεται στο μοναδικό σωζόμενο θέατρο-μάντρα των αρχών του προηγούμενο αιώνα το οποίο ενεργοποιεί μετά από χρόνια το Ίδρυμα Ωνάση, είναι εμπνευσμένο από το σπουδαιότερο ποίημα της πρώτης Ελληνίδας υπερρεαλίστριας, Μάτσης Χατζηλαζάρου.
Η «Αντίστροφη αφιέρωση», μια εκ βαθέων εξομολόγηση που έγραψε η Χατζηλαζάρου το 1985 με αποδέκτη τον αγαπημένο της, Ανδρέα Εμπειρίκο, δέκα χρόνια μετά τον θάνατό του και δεκαετίες μετά από τον χωρισμό τους, επιστρέφει στο σήμερα μέσα από το έργο του 31χρονου εικαστικού και ηθοποιού Ιώκο Ιωάννη Κοτίδη, ώστε να δώσει μορφή σε «όσα δεν έχουν ειπωθεί και μας δυσκολεύουν, σε όλες τις εξομολογήσεις που δεν έγιναν».
«Πολύ συχνά δεν λέμε αυτά που νιώθουμε ή τα βάζουμε στην άκρη και κλεινόμαστε στον μικρόκοσμό μας, χωρίς να επικοινωνούμε ουσιαστικά. Αυτό κατ’ επέκταση επηρεάζει τις σχέσεις σε τραγικό βαθμό, είτε με το “φοβάμαι να μείνω μόνος μου” είτε με το “προτιμώ να είμαι μόνος μου παρά ν’ ανοίξω τα εσώψυχά μου”. Παρατηρώντας τα τελευταία χρόνια την αποξένωση που υπάρχει ειδικά στη γενιά μου και τη σταδιακή απομόνωση των ανθρώπων θέλησα να κάνω ένα έργο με θέμα την εξομολόγηση. Το καλοκαίρι του 2017 ήρθα σε επαφή με την δουλειά της Μάτσης. Δεν την γνώριζα δυστυχώς και το λέω αυτό με θλίψη γι’ αυτό και άρχισα να ψάχνω όλα της τα έργα. Όταν άκουσα για πρώτη φορά την “Αντίστροφη αφιέρωση” με διέλυσε» εξηγεί ο Ιώκο.
Στο «Έργο για Έναν ‘Ανθρωπο Μονάχα» η φωνή της Μάτσης Χατζηλαζάρου αντηχεί σε έναν σκοτεινό θάλαμο-εγκατάσταση, ένα Terrarium για έναν μόνο παραλήπτη κάθε φορά, με την drag περσόνα του Ιώκο, την Imiterasu, να δανείζεται τη φωνή και τους στίχους της ποιήτριας – δίχως να μιμείται το φυσικό πρόσωπο. «Για μένα είναι σημαντικό να ακουστεί το ποίημα αυτό σήμερα, αυτό το αριστούργημα για να το μάθουν όλοι. Και να συνεχίσει να ακούγεται, να μην ξεχαστεί. Ούτε εκείνο, ούτε η Μάτση, ο κόσμος και η αφορμή της» σημειώνει.
Στόχος του έργου, σύμφωνα με τον δημιουργό του, η κόντρα στο ρεύμα του κυνισμού πάσης φύσεως και πυρήνας του, η ανάγκη για διαφύλαξη της τρυφερότητας. «Στόχος μου είναι η διαφύλαξη της τρυφερότητας, ειδικά σε μία εποχή που πολύ εύκολα πια περνούν από τις οθόνες μας διάφορα τερατώδη δημοψηφίσματα για το αν θεωρούμε σωστή μία δολοφονία κατά μεσής του δρόμου» τονίζει.
Μετά την έξοδό τους από την εγκατάσταση (η οποία θα βρίσκεται στη Μάντρα έως και τις 14/11) οι θεατές καλούνται εφόσον το επιθυμούν να γράψουν μία αφιέρωση- εξομολόγηση, η οποία θα κρατηθεί με τη συγκατάθεσή τους, από τον καλλιτέχνη, για πιθανή μελλοντική καλλιτεχνική χρήση. Τα υπόλοιπα δύο μέρη της τριλογίας θα συνεχίζει να τα συντροφεύει ο ίδιος τίτλος («Έργο για Έναν Άνθρωπο Μονάχα»), ενώ το terrarium θα αποκαλύπτεται σταδιακά.
«Στη Μάντρα θα κρατήσουμε το στοιχείο της έκπληξης»
H «Mάντρα», το φαινομενικά εγκαταλελειμμένο οικόπεδο, ακριβώς δίπλα στο νεοκλασικό κτίριο της Ωνασείου Βιβλιοθήκης, ενταγμένη στο δυναμικό οικοσύστημα του Onassis Culture έως το 2069, άνοιξε ξανά τις πόρτες της στο κοινό, ως ενεργή κυψέλη πολιτισμού και έκφρασης ακολουθώντας τη φιλοσοφία της «Μάντρας» του Αττίκ και του βαριετέ της Μεσοπολεμικής Αθήνας όπου το ελεύθερο θέαμα μεγαλούργησε με μόνα υλικά «πολλές σανίδες, λίγη μπογιά και αρκετή πρωτοπορία».
«Η Αθήνα είναι η πόλη που μας κινητοποιεί. Ως ομάδα της Στέγης και του Ιδρύματος Ωνάση συνολικά, ενεργοποιούμε και φωτίζουμε γωνιές της πόλης που δεν αγγίζουν συχνά το βλέμμα μας. Γι’ αυτό συστήνουμε πυρήνες της πόλης στου Ρέντη, στην Πατησίων και αλλού. Στη Διονυσίου Αρεοπαγίτου παρουσιάζουμε τη “Μάντρα”, στη γειτονιά του Onassis AiR στη Φρυνίχου (με residents δημιουργούς διαφορετικών αφετηριών), αλλά και το Αρχείο Καβάφη που ετοιμάζεται να εκτεθεί όπως του πρέπει» αναφέρει σχετικά η Αφροδίτη Παναγιωτάκου, διευθύντρια Πολιτισμού του Ιδρύματος Ωνάση.
Στόχος μας, εξηγεί, είναι οι απρόσμενες συναντήσεις ανάμεσα στους περαστικούς της Διονυσίου Αρεοπαγίτου: «Η “Μάντρα” είναι μια στάση ανάσας για τους κουρασμένους, είναι η ανάσα των περαστικών που πηγαίνουν στον Παρθενώνα και στο Μουσείο Ακρόπολης για να έρθουν σε επαφή με το αντικειμενικά υψηλό. Στη “Μάντρα” θα κρατήσουμε το στοιχείο της έκπληξης, του αιφνιδιασμού που πρέπει να προκαλεί η τέχνη όταν τη συναντάς αναπάντεχα, κατά λάθος, παρεμπιπτόντως. Θέλουμε οι άνθρωποι που “κουβαλούν” τόσο διαφορετικές βαλίτσες μεταξύ τους να έρθουν σε επαφή και με το τώρα της Αθήνας, με το τώρα του σύγχρονου πολιτισμού.
Ξεκινήσαμε με το ποίημα μιας σπουδαίας γυναίκας, μιας σπουδαίας ποιήτριας, της Μάτσης Χατζηλαζάρου, μέσα από την απόδοση τιμής που καταφέρνει ο Ιώκο, μια στιγμή σουρεαλιστική που από τη φασαρία της Διονυσίου Αρεοπαγίτου κάποιος μπαίνει σιγά σιγά στη σιωπή αυτού του “έργου για έναν άνθρωπο μονάχα”. Ένα έργο που έχει απόλυτη απεύθυνση, ένα έργο που δημιουργεί συνθήκες εξομολόγησης και σου επιτρέπει να ταυτιστείς, να υμνήσεις τον έρωτα, να θρηνήσεις τον έρωτα, να πεις τι “θα ‘θελες, πόσο θα ‘θελες”, να εξομολογηθείς κατ’ αρχάς στον εαυτό σου κάτι πιο σημαντικό ακόμα και από την ανάγκη, την επιθυμία σου».
Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ
