Μέρος 2ο : Ερωτήσεις πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τη θεραπεία
Εάν το θεραπευτικό πλάνο του άνδρα περιλαμβάνει ακτινοθεραπεία, χημειοθεραπεία, ορμονοθεραπεία, στοχευμένη θεραπεία ή ανοσοθεραπεία, είναι σημαντικό ο άνδρας να συγκεντρώσει όλες τις ερωτήσεις που θέλει να απευθύνει στην ιατρική του ομάδα σε κάθε συνάντηση. Ακολουθεί μια ενδεικτική λίστα ερωτήσεων, οι οποίες όμως δεν είναι κατάλληλες για όλους. Η καταλληλότητά τους καθορίζεται από την ηλικία του ατόμου, το στάδιο της ζωής στο οποίο βρίσκεται, το εάν διατηρεί ή όχι κάποια σταθερή σχέση, τον τύπο του καρκίνου που έχει καθώς και τον τύπο της θεραπείας που λαμβάνει. Ο άνδρας μπορεί να εκφράζει τις απορίες του καθ’ όλη τη διάρκεια των θεραπειών καθώς και των επανελέγχων. Πριν την έναρξη των θεραπειών, λοιπόν, ο ασθενής είναι πολύ πιθανό να θέλει να θέσει κάποιες από τις παρακάτω ερωτήσεις στην ιατρική του ομάδα:
- Πόσο σύντομα θα ξεκινήσει η θεραπεία;
- Ποιες παρενέργειες θα πρέπει να περιμένω;
- Πώς θα επηρεάσει η θεραπεία την εμφάνιση μου;
- Θα έχω απώλεια μαλλιών; αν ναι πότε και σε ποιο βαθμό;
- Θα επηρεαστεί το βάρος μου;
- Μπορώ να ασκηθώ κατά τη διάρκεια της θεραπείας;
- Πώς μπορεί η θεραπεία να επηρεάσει τη σεξουαλική μου ζωή; Θα εχει επιπτώσεις;
- Θα χρειαστεί να παίρνω μέτρα αντισύλληψης κατά τη διάρκεια της θεραπείας και για πόσο;
- Θα χρειαστεί η σύντροφος μου να παίρνει αντισυλληπτική προστασία κατά τη διάρκεια της θεραπείας μου; Θα πρέπει αυτό να συνεχιστεί και μετά και για πόσο διάστημα;
- Μπορεί ο καρκίνος μου, τα φάρμακα μου λαμβάνω ή όποια άλλη μορφή θεραπείας στην οποία θα υποβληθώ να περάσει μέσω των σωματικών μου υγρών στη σύντροφό μου;
- Τι πρέπει να προσέχω και για πόσο;
- Θα μπορώ να κάνω παιδιά μετά τη θεραπεία;
Πολλές φορές τα σεξουαλικά προβλήματα ή οι παρενέργειες που επηρεάζουν τη σεξουαλικότητα εμφανίζονται κατά τη διάρκεια της θεραπείας και ενδέχεται να συνεχιστούν και μετά την ολοκλήρωση της. Είναι σημαντικό κανείς να ξέρει τι πρέπει να προσέχει και τι μέτρα πρέπει να πάρει ανάλογα με τη φάση της θεραπείας στην οποία βρίσκεται. Παράλληλα ο άνδρας θα πρέπει τόσο κατά τη διάρκεια των θεραπειών όσο και στους επανελέγχους να αναφέρει όλες τις παρενέργειες που εμφάνισε καθώς και τις αλλαγές που παρατήρησε στη σεξουαλική επιθυμία και λειτουργία. Ο άνδρας κάλο είναι να εκφράσει όλες του τις απορίες και τους προβληματισμούς, καθώς ορισμένες φορές τα προβλήματα αυτά έρχονται και φεύγουν αλλά άλλες επιμένουν.
Ερωτήσεις που μπορεί κανείς να ρωτήσει κατά τη διάρκεια της θεραπείας σχετικά με τα μέτρα ασφαλείας και προφύλαξης που πρέπει να λάβει είναι:
- Εάν κανείς υποβάλλεται σε συγκεκριμένους τύπους ακτινοθεραπείας, πότε είναι μη ασφαλές να βρίσκεται σωματικά κοντά με τον σύντροφο του;
- Εάν κανείς υποβάλλεται σε χημειοθεραπεία, στοχευόμενη θεραπεία ή ανοσοθεραπεία που μπορεί να απελευθερωθεί σε σωματικά υγρά, όπως στον ιδρώτα, το σίελο και το σπέρμα, μπορεί να υπάρχει κίνδυνος για τη σύντροφο.
- Εάν η θεραπεία θα προκαλέσει συγγενείς ανωμαλίες στην περίπτωση που η σύντροφος μείνει έγκυος ;
- Τι μέτρα θα πρέπει να πάρει κατά την επαφή του με τη σύντροφο εάν τα λευκά του αιμοσφαίρια είναι πολύ μειωμένα, γεγονός που τον καθιστά ευάλωτο στις λοιμώξεις.
- Εάν είναι πιο πιθανό να εμφανίσει μώλωπες ή να αιμορραγήσει στην περίπτωση που έχει χαμηλά επίπεδα αιμοπεταλίων.
Άλλες ερωτήσεις που θα μπορούσε ο άνδρας να διατυπώσει στην ιατρική του ομάδα κατά τη διάρκεια και μετά το πέρας των θεραπειών ενδέχεται να σχετίζονται με:
- Σεξουαλικά προβλήματα όπως είναι η αδυναμία επίτευξης ή διατήρησης στύσης, προβλήματα με την εκσπερμάτιση ή μειωμένη σεξουαλική επιθυμία.
- Παρενέργειες που μπορεί να επηρεάζουν τη σεξουαλική ζωή του ατόμου, όπως είναι η κόπωση, ο πόνος, το άγχος η κατάθλιψη, τα προβλήματα ύπνου η αίσθηση μουδιάσματος, η ναυτία, καθώς και προβλήματα με τον έντερο ή την ουροδόχο κύστη.
Είναι πολύ πιθανό ο άνδρας να έχει πολλές άλλες ερωτήσεις, ερωτήσεις που είχε πριν την έναρξη της θεραπείας οι οποίες δεν ρωτήθηκαν ή δεν απαντήθηκαν ή ερωτήσεις τις απαντήσεις των οποίων δε θυμάται. Όλες αυτές οι ερωτήσεις είναι σημαντικό να διατυπωθούν είτε για πρώτη φορά είτε εκ νέου. Ακόμα κι εάν ο άνδρας δεν είναι σίγουρος για τον εάν το πρόβλημα που αντιμετωπίζει μπορεί να οφείλεται ή όχι στη θεραπεία είναι σημαντικό να κάνει την ερώτηση του. Και δεν θα πρέπει να ντρέπεται να συζητήσει τους προβληματισμούς και τις ανησυχίες τους με την ιατρική του ομάδα. Μια καλή λύση είναι ο ασθενής να γράφει σε ένα χαρτί ό,τι θέλει να ρωτήσει τους επαγγελματίες υγείας ώστε να μην το ξεχάσει. Κάθε φορά που νιώθει αμηχανία στο να θέσει μια ερώτηση μπορεί να θυμάται ότι εάν η ιατρική του ομάδα δε γνωρίζει το πρόβλημα του εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να κάνει τίποτα για να τον βοηθήσει.
Είναι σημαντικό ωστόσο να τονισθεί ότι οι επαγγελίες υγείας που είναι εξειδικευμένοι στη θεραπεία του καρκίνου συνήθως έχουν μικρή ή καθόλου εκπαίδευση πάνω σε ζητήματα σεξουαλικότητας. Εάν λοιπόν ο ειδικός για τον καρκίνο που παρακολουθεί τον άνδρα δεν μπορεί να τον βοηθήσει, ο άνδρας μπορεί να απευθυνθεί σε ουρολόγο εξειδικευμένο σε σεξουαλικά προβλήματα. Πολλοί ουρολόγοι προτείνουν το χειρουργείο πεϊκής πρόθεσης ή τη λήψη φαρμακευτικής αγωγής για την αντιμετώπιση των στυτικών προβλημάτων, ενώ παράλληλα έχουν τον κατάλληλο εξοπλισμό για τον εντοπισμό της αιτίας του προβλήματος.
Στην περίπτωση που η πιο πιθανή αιτία ενός σεξουαλικού προβλήματος είναι η ορμονική ανισορροπία, ο ασθενής κάλο είναι να συμβουλευτεί έναν ενδοκρινολόγο. Οι ενδοκρινολόγοι είναι οι ειδικοί των περίπλοκων κυκλωμάτων και συστημάτων που ρυθμίζουν τα επίπεδα των ορμονών. Συνήθως ο θεράπων ιατρός είναι αυτός που αποφασίζει εάν χρειάζεται η εξειδικευμένη γνώση ενός ενδοκρινολόγου για την αντιμετώπιση του προβλήματος.
Συνήθως όταν ο θεράπων ή ο οικογενειακός ιατρός δεν μπορούν οι ίδιοι να βοηθήσουν παραπέμπουν στους κατάλληλους ειδικούς. Εάν μάλιστα την φροντίδα του άνδρα έχει αναλάβει ένα εξειδικευμένο στον καρκίνο ιατρικό κέντρο, είναι πολύ πιθανό να υπάρχει διαθέσιμο πρόγραμμα σεξουαλικής αποκατάστασης. Σε κάθε περίπτωση μπορεί να γίνει παραπομπή σε θεραπευτές σεξουαλικών διαταραχών, εξειδικευμένους συμβούλους και ψυχοθεραπευτές. Οι θεραπευτές σεξουαλικών διαταραχών παρέχουν ψυχοθεραπευτική ή συμβουλευτική υποστήριξη που εστιάζει στη λύση ενός σεξουαλικού προβλήματος. Είναι σημαντικό ο θεραπευτής να είναι πιστοποιημένος επαγγελματίας ψυχικής υγείας με εκπαίδευση στην αντιμετώπιση σεξουαλικών προβλημάτων. Παράλληλα, η θεραπεία ζεύγους από εξειδικευμένο επαγγελματία υγείας μπορεί επίσης να έχει καλά αποτελέσματα στην σεξουαλική αποκατάσταση του άνδρα με καρκίνο.
