Με το ξέσπασμα της πανδημίας του κορωνοϊού, εταιρείες σε όλο τον κόσμο βρέθηκαν αντιμέτωπες με νέες προκλήσεις και νέες ευθύνες. Προκειμένου να συμβάλουν αποτελεσματικά στην ευημερία των εργαζομένων τους, υπάρχουν ορισμένοι τομείς στους οποίους πρέπει να δώσουν ιδιαίτερη σημασία, ώστε μετά το τέλος της παγκόσμιας αυτής κρίσης το εργασιακό τοπίο να έχει αλλάξει προς το καλύτερο για όλους.
Οι επιπτώσεις της πανδημίας που ήρθαν για να μείνουν και πώς να τις διαχειριστούμε
Διανύουμε μία εποχή τεράστιας αβεβαιότητας και, κατ’ επέκταση, άγχους και πίεσης, που επηρεάζει τους ανθρώπους σε όλον τον κόσμο. Βιώνουμε από κοντά τον αντίκτυπο που έχει στους εργαζόμενους η απώλεια θέσεων εργασίας, το άγχος για τον βιοπορισμό, η δυσκολία της ταυτόχρονης διαχείρισης των επαγγελματικών και οικογενειακών υποχρεώσεων, ο φόβος για την υγεία των ίδιων ή των αγαπημένων τους προσώπων και η παρατεταμένη απομόνωση.
Ενώ για κάποιους αυτές οι δυσκολίες μπορεί να αποδειχθούν προσωρινές, για πολλούς η αβεβαιότητα και οι αρνητικές συνέπειες της πανδημίας μπορεί να συνεχιστούν για αρκετό διάστημα, ακόμη και μετά το πέρας αυτής. Ο εργασιακός κόσμος δεν θα μοιάζει -ούτε και πρέπει να μοιάζει- ίδιος μετά από αυτήν την κρίση. Τα αδύναμα σημεία του εργασιακού συστήματος που αναδεικνύονται σε αυτή την περίοδο θα πρέπει να αντιμετωπιστούν.
Σε έρευνα που διεξήχθη από τον Όμιλο Adecco τον Ιούνιο, φάνηκε ότι εργαζόμενοι θεωρούν ότι οι εργοδότες είναι εκείνοι που με τις ενέργειές τους μπορούν να επιτύχουν την «επιστροφή στην κανονικότητα», και ότι μπορούν να επιτύχουν προς αυτήν την κατεύθυνση πολλά περισσότερα από οποιονδήποτε άλλο φορέα ή παράγοντα. Είναι εντυπωσιακό πως το 80% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι έχουν εμπιστοσύνη στον εργοδότη τους για τη δημιουργία ενός καλύτερου εργασιακού κόσμου μετά την πανδημία Covid-19, ενώ το 61% από αυτούς αισθάνονται σίγουροι ότι η εταιρεία στην οποία εργάζονται θα τους παρέχει στήριξη και σε τυχόν μελλοντικές κρίσεις.
Έχοντας κερδίσει αυτήν την εμπιστοσύνη, οι επιχειρήσεις οφείλουν τώρα να αναλάβουν ηγετικό ρόλο στην ενεργό καθοδήγηση των ανθρώπων τους σε αυτήν την μεταβατική περίοδο.
Πώς μπορεί λοιπόν ένας εργοδότης να ενισχύσει την ευεξία και την ψυχική υγεία των εργαζομένων του;
Ως ο μεγαλύτερος οργανισμός στον τομέα της παροχής λύσεων ανθρώπινου δυναμικού, ο Όμιλος Adecco εντόπισε την εμφάνιση των ακόλουθων τάσεων και αλλαγών στον εργασιακό κόσμο, η εδραίωση των οποίων έχει επιταχυνθεί σημαντικά από το κύμα της πανδημίας:
1. Νέα Μοντέλα Εργασίας
Οι εργαζόμενοι επιθυμούν να διατηρηθεί η αυτονομία του ωραρίου και του προγραμματισμού τους, όπως συνέβη στην διάρκεια της πανδημίας, μαζί με μια ισορροπία μεταξύ γραφείου και εξ αποστάσεως εργασίας. Ταυτόχρονα, οι εργοδότες πρέπει να διασφαλίσουν ότι οι εργαζόμενοι θα μπορούν να έχουν την ισορροπία που πρέπει μεταξύ προσωπικής και επαγγελματικής ζωής και πως θα μπορούν να «αποσυνδέονται» από την εργασία τους και να αφιερώνουν ποιοτικό χρόνο στους ίδιους και τα αγαπημένα τους πρόσωπα.
Η αδιάκοπη επαφή με τη δουλειά και η έλλειψη ξεκούρασης συνεπάγονται σημαντικούς ψυχοκοινωνικούς κινδύνους για τους εργαζομένους, όπως άγχος, κατάθλιψη και υπερκόπωση. Κατά τον σχεδιασμό των νέων μοντέλων εργασίας, η «ενεργή ακρόαση» των εργαζομένων και η κατανόηση των αναγκών τους θα πρέπει να αποτελεί βασική προτεραιότητα, ώστε να διασφαλιστεί η καθιέρωση μηχανισμών με ανθρωποκεντρική προσέγγιση.
2. Επαναπροσδιορίζοντας τον Ηγέτη του Σήμερα
Η πανδημία έχει ενισχύσει την ανάγκη για ένα νέο μείγμα ηγετικών δεξιοτήτων, όπου η συναισθηματική νοημοσύνη έχει τον κύριο ρόλο: το νέο ηγετικό μοντέλο απαιτεί ενσυναίσθηση, επικοινωνιακές δεξιότητες και καλή κατανόηση των αναγκών των εργαζομένων. Είναι απαραίτητη η ανάπτυξη σχέσεων συνεργασίας που να βασίζονται στην αμοιβαία εμπιστοσύνη και όχι σε μία απρόσωπη επικοινωνία με βάση την αυστηρή ιεραρχία. Ωστόσο, οι ηγέτες του επιχειρηματικού κόσμου συχνά δεν διαθέτουν τις απαραίτητες δεξιότητες για να διαχειριστούν αυτές τις μεταβολές.
Με την επικράτηση της εξ αποστάσεως εργασίας και την ευρύτερη εργασιακή ευελιξία – συνθήκες που ήρθαν για να μείνουν-, είναι σημαντικό οι ηγέτες ομάδων να βρουν αποτελεσματικούς τρόπους, ώστε να παρέχουν στα μέλη των ομάδων τους την υποστήριξη και τους πόρους που θα τους βοηθήσουν να διατηρήσουν ακόμα και εξ αποστάσεως την αίσθηση του «ανήκειν». Η επένδυση στην ανάπτυξη των χαρακτηριστικών αυτών στα ηγετικά στελέχη μέσω σωστής καθοδήγησης, coaching και ανάπτυξης δεξιοτήτων κρίνεται απαραίτητη στις νέες αυτές συνθήκες.
3. Σωστός Σχεδιασμός για την Ευεξία των Εργαζομένων
Οι εργαζόμενοι έχουν ανάγκη από την διαβεβαίωση ότι η ευημερία και η ασφάλειά τους παραμένουν η ύψιστη προτεραιότητα του οργανισμού στον οποίο εργάζονται. Οι εκάστοτε όμως ανάγκες τους δεν μπορούν να αντιμετωπίζονται μεμονωμένα και περιστασιακά. Οι οργανισμοί οφείλουν να μεριμνούν σταθερά για την ολιστική ευημερία των εργαζομένων τους. Διαφορετικά, οι εργαζόμενοι δεν θα είναι σε θέση να διαχειριστούν τις αλλαγές που προκύπτουν, με τον τρόπο που θα μπορούσαν εάν είχε πράγματι δοθεί προτεραιότητα στην ευημερία τους. Πολλές εταιρείες δεν διαθέτουν οργανωμένο πλάνο για την εξασφάλιση της ευημερίας των εργαζομένων τους, και η έλλειψη αυτή έγινε ιδιαίτερα αισθητή κατά την περίοδο των lockdown.
Το Adecco Group Foundation έχει αναπτύξει μια σχετική μεθοδολογία, διαθέσιμη σε όλους για να μπορέσουν να ωφεληθούν από αυτή όσο γίνεται περισσότεροι οργανισμοί και εργαζόμενοι. Βασίζεται στους τέσσερις κύριους πυλώνες που σχετίζονται με την ευεξία (σωματική ευεξία, διανοητική, κοινωνική ευεξία και ευεξία σκοπού). Οι πυλώνες αυτοί εξετάζονται σε συνδυασμό με τέσσερις καίριους παράγοντες: την κουλτούρα του οργανισμού, τις πολιτικές και πρακτικές του οργανισμού, το περιβάλλον του οργανισμού και την τεχνολογία που έχει στη διάθεσή του. Οποιαδήποτε παρέμβαση ή πολιτική σχετική με την ευεξία των εργαζομένων που ακολουθεί αυτή τη μεθοδολογία μπορεί να επιτύχει σημαντικά αποτελέσματα και με διάρκεια.
4. Έμφαση στις Δεξιότητες
Καθώς η μία κρίση διαδέχεται την άλλη, δεν πρέπει να ξεχνάμε να εστιάζουμε στην μεγάλη εικόνα, δηλαδή στο ότι διαρθρωτικές προκλήσεις, όπως το χάσμα στις δεξιότητες που συνεχίζει να μεγαλώνει, θα συνεχίσουν να δημιουργούν σοβαρά εμπόδια στην αγορά εργασίας, έως ότου αποφασίσουμε να τις αντιμετωπίσουμε. Είναι αποδεδειγμένο ότι η προσαρμοστικότητα και η διαρκής ανάπτυξη δεξιοτήτων αποτελεί το κλειδί για μία επιτυχημένη επαγγελματική σταδιοδρομία.
Οι εργοδότες πρέπει λοιπόν να λάβουν πρωτοβουλίες παίζοντας ενεργό ρόλο στην αφύπνιση των εργαζομένων, υποδεικνύοντάς τους τους κινδύνους και τα εμπόδια που είναι πιθανόν να αντιμετωπίσουν στη δουλειά τους εάν οι δεξιότητές τους καταστούν παρωχημένες. Δεν ωφελεί απλώς να υποκαθιστούν το προσωπικό τους με εξωτερικούς συνεργάτες που συμπληρώνουν το κενό δεξιοτήτων που ενδεχομένως υπάρχει εντός της εταιρείας. Μακροπρόθεσμα, η επένδυση σε εκπαίδευση και ανάπτυξη δεξιοτήτων αποδεικνύεται λιγότερο δαπανηρή για τον οργανισμό, καλύπτει τυχόν κενά σε δεξιότητες πριν επιδεινωθούν και ενισχύει την ενασχόληση και την αφοσίωση των εργαζομένων με το αντικείμενό τους.
5. Αναθεώρηση τoυ Σχεδιασμού Πρόνοιας και Κοινωνικής Προστασίας
Ενώ ο αριθμός των «άτυπων» εργαζομένων όπως οι ελεύθεροι επαγγελματίες, οι εργαζόμενοι της gig-economy, οι προσωρινοί ή μερικής απασχόλησης εργαζόμενοι, αυξήθηκε σημαντικά για κάποιο χρονικό διάστημα λόγω της μεταβαλλόμενης αγοράς εργασίας, η πανδημία έφερε στο φως πόσο ευάλωτες είναι αυτές οι επαγγελματικές κατηγορίες σε μια κρίση – με σημαντικό αντίκτυπο στην ψυχική τους υγεία.
Είναι απαραίτητο να δημιουργηθεί ένα πλαίσιο για τις επαγγελματικές αυτές κατηγορίες που διαρκώς διευρύνονται, ώστε να αποκτήσουν την αναγκαία ασφάλεια και κοινωνική προστασία που θα τους επιτρέψει να εργάζονται παραγωγικά και υπό τις σωστές συνθήκες. Τα συστήματα κοινωνικής προστασίας πρέπει να επαναξιολογηθούν ουσιαστικά.
Ο Όμιλος Adecco, υποστηρίζει τη θέσπιση ενός νέου Κοινωνικού Συμβολαίου, εδώ και πολύ καιρό. Τώρα η ανάγκη αυτή έχει έρθει στο προσκήνιο περισσότερο από ποτέ. Οι βασικές θέσεις του Ομίλου για ένα νέο Κοινωνικό Συμβόλαιο Εργασίας στον 21ο αιώνα προσφέρουν ένα όραμα που αναγνωρίζει, προσφέρει λύσεις και ευθυγραμμίζει τις προσδοκίες και τις ευθύνες όλων των ενδιαφερομένων μερών στην αγορά εργασίας. Η επέκταση μέτρων κοινωνικής προστασίας σε εργαζόμενους που συνήθως δεν λαμβάνουν προστασία ούτε για τα βασικά τους δικαιώματα, δεν αφορά μόνο την επίτευξη κοινωνικής δικαιοσύνης και την εδραίωση μίας φιλοσοφίας στην οποία οι εργαζόμενοι δεν αποτελούν πλέον ένα εμπόρευμα προς χρήση, αλλά είναι παράλληλα και ένα πολύ σημαντικό μέτρο για την ανθεκτικότητα της οικονομίας.
Επιστροφή στην «κανονικότητα»
Ένα από τα χαρακτηριστικά που κάνει εμάς τους ανθρώπους να αντέχουμε και να βγαίνουμε δυνατότεροι μέσα από τις δυσκολίες είναι η ικανότητά μας να ξεχνάμε πόσο δύσκολα ήταν τα όσα περάσαμε. Διαφορετικά, θα ήταν αδύνατο να προχωρήσουμε μπροστά. Όμως, με το να ξεχνάμε παρουσιάζεται επίσης ένας μεγάλος κίνδυνος: στην προσπάθειά μας να ανακάμψουμε από αυτήν την κρίση όσο το δυνατόν γρηγορότερα, ενδέχεται να επιστρέψουμε αυτομάτως σε συστήματα, συμπεριφορές και ρουτίνες που έχουν ήδη αποδειχθεί ανεπαρκείς και προβληματικές.
Σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται για ένα εύκολο εγχείρημα, αλλά η επιστροφή στην παλιά «κανονικότητα» δεν είναι πλέον εφικτή αλλά ούτε και επιθυμητή. Ας μην συμβάλουμε στην διαιώνιση ενός ήδη ελαττωματικού συστήματος αλλά ας εργαστούμε για μια νέα καλύτερη κανονικότητα.
