Η συνεισφορά της Τέχνης καθ’ όλη τη διάρκεια του lockdown αποτέλεσε ουσιαστικό στήριγμα απέναντι στις «δυστοπικές» καταστάσεις που βίωσε η ανθρωπότητα. Με το βλέμμα στραμμένο στην επόμενη μέρα της πανδημίας COVID-19, οι «ΔΙΑΛΟΓΟΙ» του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, που πραγματοποιήθηκαν την Τετάρτη 27 Μαΐου στις 18:30 στο dialogues.snf.org, συνομίλησαν με ανθρώπους της Τέχνης, αναζητώντας απαντήσεις ώστε να μη βρεθεί η καλλιτεχνική κοινότητα σε «καραντίνα διαρκείας».
Στο 4ο live webcast συμμετείχε ο Φοίβος Δεληβοριάς, τραγουδοποιός, πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΔΕΜ (Ένωση Δικαιούχων Έργων Μουσικής), ο οποίος αναφερόμενος στο ζήτημα των πνευματικών δικαιωμάτων δήλωσε: «Θεωρώ πως, μετά από δύο πολύ δύσκολα χρόνια, βρισκόμαστε στο τελευταίο κεφάλαιο του δράματος. Θέλω να ελπίζω πως αυτή τη στιγμή υπάρχει ευαισθησία για αυτό το τόσο σημαντικό θέμα και πολλοί συνάδελφοι έχουν κινηθεί πολύ ενωτικά. Όποιες προσπάθειες έχουν γίνει ώστε να βρεθούμε πάλι σε ρήξεις, είναι εκ των πραγμάτων απομονωμένες γιατί δεν ανήκουν πια στην πραγματικότητα».
Ο Πρόδρομος Τσινικόρης, σκηνοθέτης-δραματουργός, μεταξύ άλλων επεσήμανε πως «ο βασικός ρόλος της τέχνης είναι να ανοίγει έναν διάλογο με τον κόσμο, που σε περιπτώσεις όπως το θέατρο, ο χορός ή οι συναυλίες έχει ρόλο συν-δημιουργού, αναζητώντας ένα έδαφος συνεννόησης για το πώς ονειρευόμαστε μια κοινωνία».
Μέσα από ένα βίντεο από τη συνέχεια της δημοσιογραφικής καταγραφής του iMEdD με τίτλο «Παρόντες», οι Βασιλική Σύρμα, ενδυματολόγος, Χριστίνα Μαξούρη, ηθοποιός-μουσικός και Βασίλης Μπισμπίκης, ηθοποιός-σκηνοθέτης μοιράστηκαν τις δικές τους ανησυχίες και σκέψεις για το μέλλον των Τεχνών.
Η ύπαρξη μιας καλλιτεχνικής δημιουργίας χωρίς τη φυσική παρουσία κοινού αποτελεί καίριο ερώτημα με πολύπλευρες προσεγγίσεις. Όπως σημείωσε η Κατερίνα Ευαγγελάτου, καλλιτεχνική διευθύντρια Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, «είναι έξω από τη φύση της τέχνης η μη ύπαρξη κοινού. Για μένα είναι αδιανόητο να υπάρχει τέχνη χωρίς τη φυσική παρουσία του κοινού μέσα στην αίθουσα απέναντι από τον ερμηνευτή, απέναντι από το έργο τέχνης και δίπλα από έναν άλλο θεατή, ακροατή που θα μοιραστεί μαζί του αυτή την εμπειρία, που είναι μοναδική και κάνει τον άνθρωπο, άνθρωπο».
Στο ίδιο ερώτημα έδωσε τη δική της προσέγγιση η Λίντα Καπετανέα, καλλιτεχνική διευθύντρια Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας: «Ένα έργο τέχνης απευθύνεται στο κοινό πάντα και κουβαλά την ελπίδα μιας συνάντησης και ενός μοιράσματος. Δεν κάνουμε τέχνη για την τέχνη. Χωρίς το κοινό δεν υπάρχει τέχνη. Στις παραστατικές τέχνες χρειαζόμαστε τη φυσική παρουσία. Η στιγμή της παράστασης είναι μια ολοκληρωμένη εμπειρία. Το έργο συνδημιουργείται και εξελίσσεται με το κοινό».
Από τη σκοπιά των εικαστικών τεχνών μίλησαν η Μαρίλη Κωνσταντινοπούλου και η Δήμητρα Νικολού, συνιδρύτριες της ΑΜΚΕ ARTWORKS, που υποστηρίζεται με ιδρυτική δωρεά από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, συμπληρώνοντας τα εξής: «Αυτό που είναι σημαντικό κάθε φορά, είναι να είναι επιλογή του καλλιτέχνη το πώς θα δείξει το έργο του γιατί αυτή η επιλογή από μόνη της αποτελεί κομμάτι του έργου. Θα πρέπει, λοιπόν, η προσαρμογή στον ψηφιακό κόσμο να μην είναι μια συνθήκη επιβεβλημένη και βίαιη γιατί τότε αυτό που θα αλλάξει τελικά είναι το πώς προσλαμβάνει το κοινό συνολικά την τέχνη».
Για το πώς επηρεάζεται η καλλιτεχνική δημιουργία και έκφραση εν μέσω πανδημίας μίλησε η Μίλυ Πασχάλη, καλλιτεχνική διευθύντρια ΙΣΝ, απαντώντας σε ερώτηση των «ΔΙΑΛΟΓΩΝ»: «Η πανδημία θα αφήσει ένα χρόνιο αντίκτυπο στην οικονομία του πολιτισμού και δεν εννοώ μόνο στη διαβίωση καλλιτεχνών και πολιτιστικών οργανισμών. Ο τομέας αυτός καλείται να δημιουργήσει, καλείται να προστατεύσει και να διασφαλίσει τα δικαιώματα της ψηφιοποίησης του περιεχομένου και της ελευθερίας της έκφρασης. Οι καλλιτέχνες επαναπροσδιορίζουν το έργο τους και τη σχέση τους με το κοινό και ήδη τα δείγματα που έχουμε δει, είναι εντυπωσιακά, είναι πολλά υποσχόμενα. Θα κλείσω με κάτι που έλεγε ο Μάο: “μεγάλη αναταραχή, θαυμάσια κατάσταση”». Σύμφωνα με την Άννα Φόνσου, ηθοποιό και πρόεδρο του ιδρύματος «ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΟΥ ΗΘΟΠΟΙΟΥ», η τέχνη πρέπει να ανθίζει και πάντα ανθίζει.
Για την ανυπολόγιστη οικονομική ζημία που έχει υποστεί ο κλάδος των συναυλιών τους τελευταίους μήνες καθώς και για την πρόβλεψη της Πολιτείας μίλησαν ο Θωμάς Μαχαίρας, καλλιτεχνικός διευθυντής Release Athens και ο Γιάννης Παλτόγλου, καλλιτεχνικός διευθυντής Ejekt Festival.
«Τα μέτρα πρέπει να είναι περισσότερα, πρέπει να είναι ουσιαστικότερα, μακροπρόθεσμα και αποφασιστικά. Θέλω να ξεκαθαρίσω ότι για εμάς, για όλους μας, καθίσταται φανερό ότι δεν μπορεί να υπάρξει ουσιαστική επαναδραστηριοποίηση του επαγγέλματός μας με την ισχύ οποιουδήποτε περιοριστικού όρου. Οτιδήποτε άλλο είναι ημίμετρο και δεν μας βοηθάει να επιστρέψουμε πραγματικά», σχολίασε ο Θωμάς Μαχαίρας.
Πάνω στο ίδιο θέμα, από την πλευρά του δικού τους κλάδου τοποθετήθηκαν ο Δημήτρης Λιγνάδης, ηθοποιός, σκηνοθέτης, καλλιτεχνικός διευθυντής Εθνικού Θεάτρου, και ο Νίκος Κολοβός, καλλιτεχνικός διευθυντής ΚΘΒΕ. «Ο κλάδος μας, δυστυχώς, έχει τόσες ιδιαιτερότητες, ποικίλες σχέσεις εργασίας, αποδοχή κατάπτυστων όρων εργασίας προς χάριν της δόξας ή απλώς του καλλιτεχνικώς υπάρχειν, απουσία τίτλων σπουδών και άδειας ασκήσεως επαγγέλματος σε διάφορες ειδικότητες ώστε, παρά τα γενναία -ομολογουμένως γενναία- μέτρα που πήρε η πολιτεία, δεν μπορεί να καλυφθεί όλο το φάσμα των ανθρώπων του πολιτισμού, μοιραία. Άρα τα μέτρα ναι με ικανοποιούν αλλά υπάρχουν ακόμη πράγματα για να γίνουν ώστε να επιλυθούν χρόνια προβλήματα στο χώρο μας», σχολίασε ο Δημήτρης Λιγνάδης.
Όπως σημείωσε ο Νίκος Κολοβός «η ευθύνη, η πρόκληση και η τιμή είναι μεγάλη προκειμένου να αναφέρουμε, να καταγράψουμε και να αναδείξουμε τη δυνατότητά μας να μπορούμε να έχουμε πολιτισμό, να βοηθήσουμε όλους τους καλλιτέχνες οι οποίοι έχουν να δράσουν και έχουν να πουν σε αυτό το καλοκαίρι, σημειώνοντας μία ακόμη ιστορική επιτυχία, αυτή της παγκόσμιας πρώτης, της ενεργοποίησης του πολιτισμού εκεί που άλλες -και αρκετά πιο προηγμένες- χώρες ολιγωρούν ή καθυστερούν».
Παρακολουθήστε το webcast των ΔΙΑΛΟΓΩΝ με θέμα «Art on Lockdown» εδώ: https://dialogues.snf.org/el/ekdiloseis/tehni-se-lockdown/
Τους «ΔΙΑΛΟΓΟΥΣ» επιμελείται και συντονίζει η Άννα-Κύνθια Μπουσδούκου.
