Ζήσης Ψάλλας
Για πολλά χρόνια, η φλεγμονή ήταν ένας από τους κύριους εχθρούς της ιατρικής. Αλλά η φλεγμονή αποδεικνύεται ότι δεν είναι πάντα κακή. Στην πραγματικότητα, οι ερευνητές πιστεύουν όλο και περισσότερο ότι παίζει ζωτικό ρόλο στη διατήρηση της καλής υγείας.
Μερικά παραδείγματα: Το ανοσοποιητικό σύστημα λειτουργεί μερικές φορές ως ένα είδος πληρώματος που καθαρίζει τη μοριακή ακαταστασία. Αλλού εκτελεί τέτοιες λειτουργίες που δεν σχετίζονται καθόλου με την καταπολέμηση των μικροβίων, όπως το κλάδεμα των υπερβολικών νευρώνων στον εγκέφαλο των παιδιών – ένα ουσιαστικό μέρος της ανάπτυξης του εγκεφάλου. Το ανοσοποιητικό σύστημα βοηθά επίσης στη ρύθμιση της λειτουργίας πολλών οργάνων, συμπεριλαμβανομένων του ήπατος και των εντέρων. Κάνοντας όλα αυτά τα καλά πράγματα, αναπόφευκτα αφήνει υπολείμματα φλεγμονής.
«Το ανοσοποιητικό σύστημα είναι ένα δίκοπο μαχαίρι» λέει ο John MacMicking, αναπληρωτής καθηγητής μικροβιακής παθογένεσης και ανοσοβιολογίας. «Μερικά πράγματα βοηθούν στην προστασία σας και μερικά πράγματα σας βάζουν σε κίνδυνο».
«Εάν έχετε μολυνθεί, η φλεγμονή μπορεί ακόμη και να είναι καλή, βοηθώντας στην παροχή πρόσθετων σημάτων που προειδοποιούν τον ξενιστή για την παρουσία μικροβιακών παθογόνων και την πρόσληψη ανοσοκυττάρων στον τόπο της λοίμωξης. Ωστόσο πρέπει να την απενεργοποιήσετε μόλις επιλυθεί η λοίμωξη για να αποφευχθεί η υπερβολική βλάβη των ιστών» λέει ο MacMicking.
Σε βασικό επίπεδο, η κατανόηση της φλεγμονής δεν έχει αλλάξει. Η φλεγμονή από σπασμένο αστράγαλο ή βρογχική ασθένεια, για παράδειγμα, είναι ο τρόπος του σώματος να καλεί το ανοσοποιητικό σύστημα για την αποκατάσταση της ομοιόστασης. Η υπερβολική φλεγμονή μπορεί από μόνη της να σκοτώσει, για παράδειγμα, πλημμυρίζοντας τους πνεύμονες με υγρό ή προκαλώντας αφυδάτωση.
Τώρα καταλαβαίνουμε ότι η φλεγμονή μπορεί να είναι αιτία και αποτέλεσμα. Η παχυσαρκία και ο διαβήτης είναι ορισμένα παραδείγματα. Όταν οι άνθρωποι γίνονται υπέρβαροι, τα λιποκύτταρά τους γίνονται μεγαλύτερα. Κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος που ονομάζονται μακροφάγα και ο ρόλος τους είναι να διατηρούν την ομοιόσταση αισθάνονται ότι κάτι πάει στραβά και αναπτύσσουν μικρές πρωτεΐνες (ονομάζονται κυτοκίνες) κατά των κυττάρων δημιουργώντας φλεγμονή. Αν και το σημείο ανατροπής παραμένει ασαφές, φαίνεται πως διαφέρει από άτομο σε άτομο. Η προκύπτουσα φλεγμονή μπορεί να οδηγήσει σε διαβήτη και καρδιακές παθήσεις. Ακριβώς πώς συμβαίνει αυτό απαιτείται περαιτέρω μελέτη.
Υπάρχει μια άλλη πιθανή πηγή φλεγμονής που προκαλεί ασθένεια: το ανθρώπινο έντερο. Οι ερευνητές πιστεύουν όλο και περισσότερο ότι η φλεγμονή στο πεπτικό σύστημα μπορεί να είναι το σημείο προέλευσης μιας ποικιλίας ασθενειών, συμπεριλαμβανομένων των νευροεκφυλιστικών ασθενειών, όπως η νόσος Πάρκινσον.
Η υπόσχεση για μια βαθύτερη κατανόηση της φλεγμονής και των ρόλων της στην ασθένεια και την υγεία είναι σημαντική, ανοίγοντας ενδεχομένως τον δρόμο για εξατομικευμένες και λιγότερο επεμβατικές θεραπείες που λειτουργούν σε αρμονία με το σώμα, λένε οι ερευνητές. Το ερώτημα βέβαια είναι αν μπορούν να αποσυνδεθούν τα ευεργετικά από τα επιβλαβή αποτελέσματα της φλεγμονής.
