Οι εγκέφαλοί μας είναι «προεπιλεγμένοι» για να ανησυχούν – Τι να κάνετε για να ηρεμήσετε

Ζήσης Ψάλλας

Οι μελέτες επιβεβαιώνουν ότι είμαστε πιο ευτυχισμένοι όταν εστιάζουμε την προσοχή μας σε αυτό που κάνουμε, παρά όταν το μυαλό περιπλανιέται.

Τα αρνητικά αποτελέσματα της ανησυχίας είναι ατελείωτα: ένταση, άγρυπνες νύχτες, απόσπαση προσοχής, Μπορεί να φαίνεται περίεργο ότι αφήνουμε το μυαλό μας να περιπλανηθεί ακόμα και για μισή ημέρα, αλλά υπάρχει κάποιος τρόπος να αντιμετωπίσουμε αυτό το φαινόμενο.

Ο τρόπος με τον οποίο χρησιμοποιούμε την προσοχή μας είναι κεντρικής σημασίας για τη συναισθηματική μας ευεξία και πολλά προγράμματα μυαλού-σώματος βασίζονται στην εκπαίδευση του νου ώστε να γίνει πιο επιδέξιος.

Η ενσυνειδητότητα (mindfulness), η πρακτική να παρατηρούμε τη δραστηριότητα του μυαλού μας, παρέχει τη γνώση σχετικά με αυτό το προεπιλεγμένο χαρακτηριστικό του ψυχικού λειτουργικού συστήματος και της ικανότητας αυτορρύθμισής του.

Ιατρικές έρευνες επιβεβαιώνουν ότι τα εκπαιδευτικά προγράμματα βασισμένα στην καλλιέργεια της ενσυνειδητότητας μπορούν να μειώσουν τα επίπεδα άγχους και να συμβάλλουν σε δεξιότητες όπως η διαύγεια και η συγκέντρωση. Η ανάπτυξη της ενσυνειδητότητας χρησιμοποιείται συστηματικά στην ιατρική και στην ψυχική υγεία, καθώς επίσης και στον αθλητισμό.

Οι μελέτες δείχνουν ότι η αυξημένη ρύθμιση της προσοχής, η μνήμη εργασίας και η ευαισθητοποίηση σχετικά με την περιπλάνηση του μυαλού αναπτύσσονται έπειτα από μόλις δύο εβδομάδες εκπαίδευσης. 

Η εκπαίδευση για την ανάπτυξη ενσυνειδητότητας, για παράδειγμα, ζητεί από τους συμμετέχοντες να κατευθύνουν την προσοχή τους στις αισθήσεις της αναπνοής. Και ενώ αυτό μπορεί να φαίνεται εύκολο, το μυαλό αντιστέκεται. Έτσι, παρά την επανειλημμένη αποφασιστικότητα, ένα άτομο διαπιστώνει ότι, μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα, η προσοχή αδυνατεί να προγραμματιστεί.

Στις στιγμές που καταφέρνετε να παρατηρήσετε τις σκέψεις σας, με κάποια αποστασιοποίηση, η ανησυχία για το μέλλον επανέρχεται. Και η επαγρύπνηση του σχεδιασμού («τι θα μπορούσε να πάει στραβά εδώ;») γίνεται επίσης σαφής. Αρχίζουμε να παρατηρούμε ότι η ελπίδα και η λύπη σχετίζονται συχνά με την οικογένεια και τους φίλους, τη δουλειά και τα χρήματα -τα θέματα σχέσεων και εξουσίας που είναι κεντρικά για την επιβίωσή μας. 

Όταν παρατηρήσετε στον εαυτό σας ένταση και ανήσυχες σκέψεις, προσπαθήστε να στρέψετε την προσοχή στην αναπνοή σας και να παρατηρήσετε το σώμα σας. Η σωματική ένταση εξουδετερώνεται με τη στροφή της εστίασης και ακολουθεί μια αίσθηση περισσότερης ηρεμίας.