Το Idlib της Συρίας μετατρέπεται σε θύλακα θανατηφόρας βίας, όπου ο τουρκικός στρατός και ο στρατός του καθεστώτος της Δαμασκού βρίσκονται σε άμεση αντιπαράθεση. Οι αυξανόμενες στρατιωτικές απώλειες στο Idlib, το τελευταίο οχυρό των ανταρτών που προκάλεσαν τον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας, θα μπορούσαν να αναγκάσουν την τουρκική κυβέρνηση να αναθεωρήσει τη στρατηγική της εκεί.
Αν και ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δεν θα θελήσει να κάνει ούτε βήμα πίσω στην εξωτερική πολιτική του τόσο σύντομα, αφού το κυβερνών κόμμα του έλαβε ισχυρό πλήγμα στην εγχώρια πολιτική, αυτό μπορεί να είναι το πικρό χάπι που πρέπει να καταπιεί.
Η Μόσχα και η Άγκυρα συνεργάστηκαν σε ειρηνευτικές συνομιλίες σχετικά με τον εμφύλιο πόλεμο στη Συρία, αλλά η Ρωσία παρέχει πλήρη στήριξη στον πρόεδρο της Συρίας Μπασάρ αλ Άσαντ και η Τουρκία έχει υποστηρίξει τον «Ελεύθερο Συριακό Στρατό» (Free Syrian Army).
Αυτές οι ειρηνευτικές συνομιλίες προέβλεπαν ότι η Τουρκία θα εγκαθιδρύσει δωδεκάδα σταθμών παρατήρησης στην επαρχία Idlib, η οποία συνορεύει με την επαρχία Hama. Αλλά αυτές οι θέσεις έχουν γίνει στόχος επιθέσεων αρκετές φορές τις τελευταίες εβδομάδες, αφήνοντας έναν Τούρκο στρατιώτη νεκρό και τρεις τραυματίες.
Η Τουρκία αντεπιτέθηκε σε θέσεις του καθεστώτος. Το συριακό καθεστώς ισχυρίζεται ότι η αντιπολίτευση χρησιμοποιεί τα τουρκικά παρατηρητήρια ως ασπίδες, ενώ από τις θέσεις αυτές επιτίθενται στον συριακό στρατό. Πάντως, το καθεστώς της Δαμασκού υποστηρίζει ότι δεν θέλει να συνεχίσει τις μάχες με την Τουρκία.
«Ελπίζουμε ότι ο στρατός και ο τουρκικός στρατός δεν πολεμούν ο ένας τον άλλο. Αγωνιζόμαστε ενάντια στους τρομοκράτες, ειδικά στο Idlib» δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Συρίας Walid Moallem στις 18 Ιουνίου. «Το πραγματικό ερώτημα είναι τι θέλει να επιτύχει η Τουρκία στη Συρία» πρόσθεσε.
Το καθεστώς της Συρίας θέλει να αποσυρθούν τα τουρκικά στρατεύματα, καθώς η κατάσταση στον τομέα είναι πιθανό να ξεφύγει από τον έλεγχο.
Ο ρόλος της Ρωσίας ως «εγγυήτριας δύναμης» για την αποτροπή συγκρούσεων μεταξύ Συρίας και Τουρκίας αποκτά όλο και μεγαλύτερη σημασία. Αν και η Ρωσία εξακολουθεί να υποστηρίζει την Τουρκία -τουλάχιστον εν μέρει εξαιτίας της ευαίσθητης συμφωνίας όπλων S-400 μεταξύ των δύο χωρών-, συνεχίζει να μην αξιοποιεί πλήρως την επιρροή της για να παραμείνει το καθεστώς της Συρίας.
Γιατί, λοιπόν, η Συρία και η Τουρκία αγωνίζονται και γιατί η κατάσταση κλιμακώνεται;
Μετά τις συγκρούσεις στις 29 Απριλίου, ο συριακός στρατός επέβαλε έλεγχο σε 20 τοποθεσίες, συμπεριλαμβανομένου του φρουρίου Madik στην αγροτική περιοχή Hama, αλλά οι ομάδες που υποστηρίχθηκαν από την Τουρκία κατέλαβαν τρεις περιοχές: τις Meleh, Jubbeyn και Zahra. Απαντώντας, ο συριακός στρατός ξεκίνησε πέντε αποστολές τον Ιούνιο, προσπαθώντας να αποκαταστήσει τον έλεγχό του σε αυτές τις τρεις τοποθεσίες. Αλλά απέτυχε.
Σύμφωνα με ομάδες της αντιπολίτευσης, ο συριακός στρατός έχει περί τις 700 απώλειες τους τελευταίους δύο μήνες. Ωστόσο, ο αριθμός αυτός είναι αδύνατον να εξακριβωθεί, καθώς η κυβέρνηση της Συρίας δεν ανακοινώνει τις απώλειές της.
Οι αντικαθεστωτικές ομάδες που υποστηρίχθηκαν από την Τουρκία άλλαξαν πρόσφατα τη στρατηγική τους και από την άμυνα πέρασαν στην επίθεση. Έτσι επεκτάθηκαν οι μάχες σε περιοχές που ελέγχονται από την κεντρική κυβέρνηση.
Αυτό φαίνεται να είναι το κύριο κίνητρο του καθεστώτος για την αύξηση των επιθέσεων παρενόχλησης κατά των τουρκικών θέσεων. Τώρα η Συρία κατηγορεί την Τουρκία για τις εδαφικές οπισθοχωρήσεις.
Αλλά υπάρχουν αρκετοί λόγοι για αυτό.
Πρώτον, η ανεπάρκεια του «Αραβικού Στρατού της Συρίας». Αν και η Τεχεράνη θέλει να παραμείνει στην εξουσία ο Άσαντ, το Ιράν αρνήθηκε να βοηθήσει τις δυνάμεις του καθεστώτος κατά τη διάρκεια αυτών των επιχειρήσεων, προκειμένου να διατηρήσει τις σχετικά καλές σχέσεις με την Τουρκία, όταν και τα δύο μέρη είναι σε αντίθεση με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Οι πηγές της αντιπολίτευσης ισχυρίζονται ότι η Ρωσία ήταν απογοητευμένη από την απώλεια θέσεων που είχε καταλάβει ο συριακός κυβερνητικός στρατός.
Αυτές οι πηγές αναφέρουν ότι η Ρωσία κατηγόρησε τις ελίτ δυνάμεις «Τίγρης» της Συρίας, υπό την καθοδήγηση του Suhail Hassan, και ζήτησαν να ενταχθεί η Τέταρτη Ταξιαρχία, υπό την ηγεσία του Maher Assad (αδελφού του προέδρου).
Οι πηγές αναφέρονται στην επίσκεψη του Maher Assad, συνοδευόμενου από τον επικεφαλής της Διεύθυνσης Πληροφοριών της Συριακής Συμμαχίας Jamil Hassan, στις μονάδες του Συριακού Αραβικού Στρατού στις πεδιάδες της Gab. Ωστόσο, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι πρόκειται για εικασίες.
Τέλος, η Τουρκία διεξήγαγε κρίσιμες παρεμβάσεις υπέρ της αντιπολίτευσης. Οι ένοπλες ομάδες που αναπτύχθηκαν όταν η Τουρκία μπήκε για πρώτη φορά στη Συρία το 2016 μετακινήθηκαν νότια από το Idlib και βόρεια της Hama, όπου οι συγκρούσεις είχαν κλιμακωθεί. Αυτές οι ομάδες συνεργάστηκαν με τον Hayat Tahrir al-Sham κι άλλες οργανώσεις τζιχαντιστών.
Η Τουρκία προμήθευσε όπλα και θωρακισμένα οχήματα σε ομάδες που αγωνίστηκαν με τις ομάδες του Εθνικού Στρατού Συρίας και του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου των αντικαθεστωτικών. Είναι σαφές ότι εάν η Τουρκία δεν σταματήσει να υποστηρίζει τις αντικαθεστωτικές ομάδες, η σύγκρουσή της με το καθεστώς θα συνεχιστεί.
Ωστόσο, η Τουρκία δεν μπορεί να την ανακαλέσει, δεδομένης της τρέχουσας πολιτικής εναντίον της διείσδυσης των Κούρδων από τον Βορρά, της ενοποίησής τους με τους Κούρδους της Συρίας και της προσπάθειας να διασφαλίσει ότι οι αντικαθεστωτικές ομάδες θα έχουν θέση στο μέλλον της Συρίας.
Ένα στοιχείο που ανησυχεί την Άγκυρα, ωστόσο, είναι η ενόχληση των ΗΠΑ για τη στρατιωτική παρουσία της Τουρκίας στη Συρία – αν και η προσοχή των Ηνωμένων Πολιτειών μπορεί να είναι ενοχλητική για τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν.
Σε πρόσφατη συνάντηση στην Οσάκα της Ιαπωνίας, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ αναφέρθηκε απροσδόκητα στο ζήτημα του Idlib απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με την αμφιλεγόμενη αγορά του ρωσικού συστήματος πυραυλικής άμυνας S-400 από την Τουρκία.
«Ο Ερντογάν έχει μεγάλο στρατό. Είναι μαχητές. Μεγάλοι μαχητές. Δουλέψαμε μαζί στο Idlib γιατί κι αυτός δεν θέλει να δει εκατομμύρια ανθρώπων να σκοτώνονται» δήλωσε ο Tραμπ, προσθέτοντας: «Είπα στον Πούτιν να το πάει ήσυχα στο Idlib». Επίσης, ο ειδικός απεσταλμένος της Αμερικανού προέδρου στη Συρία, Τζέιμς Τζέφρι, δήλωσε ότι η πιθανή νίκη του συριακού στρατού στο Idlib θα μπορούσε να είναι πολύ επικίνδυνη για τις περιοχές στις οποίες αναπτύσσονται Αμερικανοί και Τούρκοι στρατιώτες.
Με άλλα λόγια, εάν το Idlib πέσει στο καθεστώς, οι περιοχές που ελέγχονται από τουρκικές και αμερικανικές δυνάμεις θα είναι οι επόμενες. Επομένως, οι ρωσικές και συριακές δυνάμεις πρέπει να σταματήσουν στο Idlib.
Η Τουρκία αποφεύγει να ανακοινώνει τα θύματα του Idlib ως σημαντικό ζήτημα, για να αποφευχθεί η δημόσια αντίδραση.
Το τουρκικό κοινό, το οποίο ανησυχεί πολύ για τους «μάρτυρες», μπορεί να αναγκάσει την κυβέρνηση να αναθεωρήσει τη θέση της στο Idlib, καθώς αλλάζει η κατάσταση.
Επίσης, μετά τις εκλογές της 23ης Ιουνίου στην Κωνσταντινούπολη, ο Ερντογάν δεν θα ήθελε να δείξει αδυναμία με το να αποχωρήσει από το Idlib.
Πληροφορίες από al-Monitor
Σύνταξη: Κώστας Μπετινάκης
Ο Fehim Tastekin είναι Τούρκος δημοσιογράφος και αρθρογράφος για την Τουρκία Pulse που έγραψε στο παρελθόν για τους Radikal και Hurriyet. Έχει επίσης φιλοξενήσει το εβδομαδιαίο πρόγραμμα «SINIRSIZ», στην τηλεόραση IMC. Ως αναλυτής, ο Tastekin ειδικεύεται στην τουρκική εξωτερική πολιτική και στον Καύκασο, τη Μέση Ανατολή και τις υποθέσεις της Ε.Ε. Είναι ο συγγραφέας του περιοδικού «Suriye: Yikil Git, Diren Kal», «Rojava: Kurtlerin Zamani» και «Karanlık Coktugunde – ISID». Ο Tastekin είναι ιδρυτικός συντάκτης του Οργανισμού Καυκάσου. Στο Twitter: @fehimtastekin
