Μεγάλος νικητής των πρόωρων προεδρικών εκλογών της Κυριακής στο Καζακστάν, αναδεικνύεται ο Κασίμ Ζομάτ Τοκάγεφ (Kassym-Jomart Tokayev), συγκεντρώνοντας το 70,96% των ψήφων.
Ο νεοεκλεγείς, από τον πρώτο γύρο όπως αναμενόταν, Τοκάγεφ είναι ο δεύτερος Πρόεδρος της χώρας, διαδεχόμενος στο ανώτατο αξίωμα του Καζακστάν τον Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγιεφ, ο οποίος διετέλεσε πρόεδρος της χώρας επί 30 έτη και έχει τον τίτλο «εθνικός ηγέτης» (Yelbasy). Ο 66χρονος Τοκάγιεβ, εκλεχτός του Ναζαρμπάγιεφ και προερχόμενος από το κόμμα του πρώην Προέδρου, Nur-Otan, θεωρείται ως η φυσική συνέχειά του στο πολιτικό σκηνικό της χώρας. Ενδεικτικό άλλωστε είναι και το σύνθημα που χρησιμοποίησε κατά την προεκλογική του εκστρατεία: «Συνέχεια, δικαιοσύνη και πρόοδος», αλλά και το γεγονός ότι ο Τοκάγεφ ως προσωρινός Πρόεδρος της χώρας, μετονόμασε προς τιμήν τού ιστορικού ηγέτη του Καζακστάν την πρωτεύουσα της χώρας από Αστάνα σε Νουρσουλτάν.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των εκλογών της Κυριακής που ανακοίνωσε χθες η Εθνική Εκλογική Επιτροπή της χώρας, ο Τοκάγεφ συγκέντρωσε το ποσοστό 70,96%, ο Εμιρζάν Κοσάνοβ 16,23%, η Ντένια Γιεσπάγεβα 5,05%, ο Τελεουτάι Ρακιμμπέκοβ 3,04%, Αμανγέλτι Τασπίχοβ 1,98, ο Ζαμπίλ Αχμετμπέκοβ 1,82% και ο Σεντιμπέκ Τουγκέλ 0,92%.
«Αυτή ημέρα θα μπει στην ιστορία μας … Πρόκειται για τον ανταγωνισμό εκλογικών προγραμμάτων» δήλωσε ο Τοκάγεφ αμέσως μετά την ανακοίνωση των επίσημων αποτελεσμάτων. Σε συνέντευξη Τύπου, ο δεύτερος Πρόεδρος του Καζακστάν ανέφερε ότι οι «εκλογές διεξήχθησαν σε υψηλό, διαφανές και δίκαιο επίπεδο». Σύμφωνα με τον ίδιο, στις εκλογές συμμετείχαν εκπρόσωποι περισσότερων από 1.000 διεθνών αποστολών, καθώς και περίπου 350 δημοσιογράφοι από περισσότερες από 40 χώρες. Από την Ελλάδα παρακολούθησαν τις εκλογές ως ανεξάρτητοι εθνικοί παρατηρητές, καλεσμένοι από την εκλογική επιτροπή του Καζακστάν, ο πρώην πρόεδρος της Βουλής Βύρων Πολύδωρας και η πρύτανης του Παντείου Πανεπιστημίου Ισμήνη Κριάρη.
Συνολικά, υπήρχαν 9.968 εκλογικά τμήματα σε ολόκληρο το Καζακστάν και στις ξένες αποστολές της χώρας στο εξωτερικό, όπου καταγράφηκαν 11.947.995 ψηφοφόροι.
Επίσης, με βάση τα αποτελέσματα της Κεντρικής Εκλογικής Επιτροπής, η συμμετοχή στις προεδρικές εκλογές έφτασε στο 77,5%.
Στην Ελλάδα οι Καζάκοι άσκησαν το εκλογικό τους δικαίωμα στην πρεσβεία του Καζακαστάν στην Αθήνα. Σύμφωνα με την πρεσβεία, από τους 156 εγγεγραμμένους στους εκλογικούς καταλόγους, ψήφισαν 152.
Συγχαρητήρια από Πούτιν και Σι Τζινπίνγκ
Αμέσως μετά την εκλογή του, ο νέος πρόεδρος του Καζακστάν δέχθηκε συγχαρητήρια μηνύματα από τους Προέδρους της Ρωσίας Βλάντιμιρ Πούτιν και της Κίνας Σι Τζινπίνγκ. Σε τηλεφωνική επικοινωνία, όπως έκανε γνωστό η προεδρία του Καζακστάν, ο Ρώσος Πρόεδρος συνεχάρη τον Τοκάγεφ για τη νίκη του στις προεδρικές εκλογές και του ευχήθηκε επιτυχία στην εκτέλεση των αρμοδιοτήτων από αυτό το υψηλό αξίωμα. Από τη μεριά του, ο Τοκάγεφ ευχαρίστησε τον Βλαντιμίρ Πούτιν και δήλωσε ότι η θέση του Καζακστάν για πολυμερή συνεργασία με τη Ρωσία θα συνεχιστεί. Ο Πρόεδρος του Καζακστάν συνεχάρη επίσης τον Ρώσο Πρόεδρο για τη σημερινή εθνική ημέρα της Ρωσίας.
Σε ανάλογο ύφος ο Κινέζος Πρόεδρος, με τηλεγράφημά του που έδωσε στη δημοσιότητα η προεδρία του Καζακαστάν, συνεχάρη τον Τοκάγεφ για τη νίκη του. «Θα ήθελα να σας συγχαρώ και να εκφράσω τις καλύτερες ευχές, εξ ονόματος της κυβέρνησης και του κινεζικού λαού, αλλά και εμού του ιδίου, για την εκλογή σας στη θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας του Καζακστάν. Η Κίνα και το Καζακστάν είναι καλοί γείτονες και στρατηγικοί εταίροι. Αποδίδω μεγάλη σημασία στην εμβάθυνση των σχέσεων του Καζακστάν με την Κίνα» τονίζει στο τηλεγράφημά του ο Σι Τζινπίνγκ, ενώ έκανε λόγο «για μια νέα σελίδα στη σταθερή και μακροπρόθεσμη ανάπτυξη της συνεργασίας των δύο χωρών».
Το προφίλ του νέου Προέδρου του Καζκαστάν
«Ειρήνη και αρμονία, αξιοπρεπή ζωή για όλους και εκδημοκρατισμός» ήταν το κεντρικό μήνυμα καθ΄ όλη την προεκλογική περίοδο, του νέου Προέδρου του Καζακστάν Κασίμ Ζομάτ Τοκάγεφ (Kassym-Jomart Tokayev).
Στις 20 Μαρτίου, μετά την παραίτηση του 78χρονου Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγιεφ από το ανώτατο αξίωμα, ο Τοκάγεφ ως Πρόεδρος της Γερουσίας ορκίστηκε προσωρινός Πρόεδρος, όπως ορίζει το Σύνταγμα. Ωστόσο, ο ίδιος στις αρχές Απριλίου ανακοίνωσε πως δεν θα εξαντλήσει τη θητεία του απερχόμενου Προέδρου, που έληγε το 2020, και εξήγγειλε πρόωρες εκλογές για τις 9 Ιουνίου προκειμένου να «μην παραταθεί η αβεβαιότητα για το μέλλον της χώρας», όπως ανέφερε.
Ο Τοκάγεφ σπούδασε στο Κρατικό Πανεπιστήμιο Διεθνών Σχέσεων της Μόσχας (1975) και είναι διδάκτωρ πολιτικών επιστημών με θέμα εργασίας «Εξωτερική πολιτική της Δημοκρατίας του Καζακστάν κατά την περίοδο σχηματισμού μιας νέας παγκόσμιας τάξης» (2001). Μιλάει Εκτός από καζαχικά και ρωσικά, μιλάει επίσης αγγλικά, κινεζικά και γαλλικά.
Από το 1975 έως το 1991 εργάστηκε στο υπουργείο Εξωτερικών της ΕΣΣΔ, αρχικά ως πολιτικός ακόλουθος και μετά ως γραμματέας.
Από το 1993 έως το 1994 ορίστηκε αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών της Δημοκρατίας του Καζακστάν και στη συνέχεια έως το 1999 υπουργός Εξωτερικών της Δημοκρατίας του Καζακστάν. Το 1999 ορίστηκε αρχικά αναπληρωτής πρωθυπουργός της Δημοκρατίας του Καζακστάν και την ίδια χρονιά πρωθυπουργός της χώρας έως το 2002. Εν συνεχεία διορίστηκε εκ νέου υπουργός Εξωτερικών έως το 2007, όποτε εκλέχθηκε πρόεδρος της Γερουσίας του Κοινοβουλίου του Καζακστάν και στις 20 Μαρτίου του 2019 ορίστηκε μεταβατικός Πρόεδρος της χώρας.
Οι κύριες προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει ο νέος Πρόεδρος
Τις βασικές προκλήσεις για τον επόμενο πρόεδρο του Καζακστάν σκιαγράφησε ο υφυπουργός Εξωτερικών της χώρας, Ρόμαν Βασιλένκο απαντώντας σε σχετική ερώτηση του ΑΠΕ-ΜΠΕ. Ιεράρχησε ως κύριες τη διατήρηση της οικονομικής δυναμικής και ανάπτυξης της χώρας καθώς και τη διαφοροποίηση της οικονομίας της. Επίσης, ως πολύ σημαντική χαρακτήρισε τη διασφάλιση της σημερινής ποιότητας ζωής και έδωσε έμφαση στη νέα γενιά, στη μεσαία τάξη και στην κοινωνία των πολιτών. Σε ό,τι αφορά την εξωτερική πολιτική της χώρας, τόνισε την ανάγκη να συνεχίσει ο νέος πρόεδρος τη ρεαλιστική πολιτική του προκατόχου του με τα γειτονικά κράτη, στη βάση της αμοιβαίου ωφέλειας.
Όσον αφορά τις σχέσεις του Καζακστάν με τις μεγάλες δυνάμεις υπογράμμισε πως πρέπει να είναι θετικές. Ιδιαίτερο βάρος έδωσε στις σχέσεις του Καζακστάν με τη Ρωσία, την Κίνα στο πλαίσιο της στρατηγικής «Μια Ζώνη, Ένας Δρόμος» και τις ΗΠΑ. Στην κατεύθυνση αυτή, επισήμανε επίσης πως πρέπει το Καζακστάν να διευρύνει τη συνεργασία του και με άλλες χώρες του κόσμου.
Το Καζακστάν, η 9η χώρα στον κόσμο σε έκταση, απέκτησε την ανεξαρτησία του στις 16 Δεκεμβρίου του 1991 με πρωτεύουσα την Αστάνα που μετονομάστηκε πρόσφατα, προς τιμήν του πρώην προέδρου της, σε Νουρσουλτάν. Ο πληθυσμός της χώρας υπερβαίνει τα 17 εκατομμύρια, ενώ συμφώνα με την επίσημη απογραφή του 2009, οι εθνότητες έχουν ως εξής: Καζάκοι – 63,07%, Ρώσοι – 23,7%, Ουζμπέκοι – 2,85%, Ουκρανοί – 2,08%, Ουιγούροι – 1,4%, Τάταροι – 1,28%, Γερμανοί – 1,11%, ενώ οι υπόλοιπες μειονότητες ανέρχονται στο 4,51% (Έλληνες – 10 χιλιάδες άτομα).
Τα αποθέματα ορυκτών πόρων της χώρας, σύμφωνα με στοιχεία της πρεσβείας του Καζακστάν στην Αθήνα, αποτελούνται από περισσότερα από 5 χιλιάδες κοιτάσματα, το εκτιμώμενο κόστος των οποίων υπολογίζεται σε δεκάδες τρισεκατομμύρια δολάρια. Σημειώνεται εξίσου ότι το Καζακστάν κατέχει την πρώτη θέση στον κόσμο στα αποθέματα ψευδαργύρου, βολφραμίου και βαρίου, τη δεύτερη σε ασήμι, μόλυβδο και χρωμίτη, την τρίτη σε χαλκό και φθορίτη, την τέταρτη σε μολυβδαίνιο, και την έκτη θέση σε χρυσό.
Το Καζακστάν διαθέτει επίσης σημαντικούς πόρους πετρελαίου και φυσικού αερίου (9η θέση στον κόσμο όσον αφορά τα αποδεδειγμένα αποθέματα πετρελαίου), οι οποίοι είναι συγκεντρωμένοι στις δυτικές περιοχές. Επιπλέον, η Δημοκρατία καταλαμβάνει την 8η θέση σε αποθέματα άνθρακα και τη 2η θέση σε αποθέματα ουρανίου.
Το Καζακστάν βρίσκεται ανάμεσα στους δέκα μεγαλύτερους εξαγωγείς σιταριού και αποτελεί μία από τις ηγέτιδες χώρες στις εξαγωγές σε αλεύρι, με βάση τα ίδια στοιχεία.
Το Καζακστάν υλοποίει το πρόγραμμα ευρείας κλίμακας ο «Νέος δρόμος Μεταξιού», το οποίο επιδιώκει να βάλει τη χώρα στον παγκόσμιο χάρτη ως τον κύριο συνδετικό κρίκο της ηπείρου και να τη μετατρέψει στο μεγαλύτερο επιχειρηματικό κέντρο και σε δίοδο της περιοχής, μια γέφυρα μεταξύ της Ευρώπης και της Ασίας. Μέχρι το 2020, ο όγκος των διαμετακομιστικών μεταφορών μέσω της χώρας εκτιμάται να έχει αυξηθεί σχεδόν στο διπλάσιο.
Το Καζακστάν έχει προχωρήσει στην εφαρμογή του προγράμματος «Σχέδιο του έθνους – 100 συγκεκριμένα βήματα» που περιλαμβάνει ριζικές αλλαγές προκειμένου να εφαρμόσει τις πέντε εθνικές μεταρρυθμίσεις: τον σχηματισμό ενός επαγγελματικού κρατικού μηχανισμού, τη διασφάλιση ενός κράτους δικαίου, την εκβιομηχάνιση και την οικονομική ανάπτυξη, την ταυτοποίηση και την ενότητα, καθώς και τον σχηματισμό μιας υπεύθυνης κυβέρνησης.
