Μόλις 48 ώρες πριν ανοίξουν οι κάλπες για τις δημοτικές εκλογές στην Τουρκία και ο Ταγίπ Ερντογάν τερματίζει την προεκλογική του εκστρατεία παίζοντας το τελευταίο χαρτί για να συγκεντρώσει τις ψήφους από δύο συγκεκριμένες δεξαμενές ψηφοφόρων: εκείνη των ισλαμιστών και τη δεξαμενή των εθνικιστών.
Όσοι ασχολούνται στα σοβαρά με την Τουρκία εξεπλάγησαν όταν ο πρόεδρος της χώρας χρησιμοποίησε το 
χαρτί-σύμβολο της Αγια-Σοφιάς δεσμευόμενος (μετά τις εκλογές βέβαια) να αλλάξει το καθεστώς της εκκλησίας του Ιουστινιανού και από μουσείο να το μετατρέψει εκ νέου σε τζαμί. Για τους τουρκολόγους ανά τον κόσμο, η επιλογή αυτή δεν μπορεί παρά να ερμηνευθεί με έναν τρόπο. Οι τελευταίες κρυφές δημοσκοπήσεις τις οποίες λαμβάνει κάθε μέρα στο προεδρικό του γραφείο ο Ταγίπ Ερντογάν δεν θα πρέπει να είναι θετικές για το κυβερνητικό στρατόπεδο και το κόμμα του.
Εδώ πρέπει να εξηγηθεί το εξής: ο Ταγίπ Ερντογάν έχει απόλυτα σίγουρη τη νίκη στις δημοτικές εκλογές στην Ανατολία, τη νοτιοανατολική Τουρκία και στον τουρκικό Νότο. Ουδείς αμφισβητεί αυτήν τη νίκη, ούτε καν οι αντίπαλοί του. Ορισμένα ερωτήματα εκφράζονται για την τύχη του κυβερνώντος κόμματος στις αμιγώς κουρδικές περιοχές της νοτιοανατολικής Τουρκίας, όπου ενδεχομένως οι υποψήφιοι του κουρδικού κόμματος HDP να καταφέρουν κάποιες τοπικές εκλογικές νίκες. Ο πρόεδρος της Τουρκίας ενδιαφέρεται κυρίως για τα μεγάλα αστικά κέντρα. Δηλαδή την Κωνσταντινούπολη, την Άγκυρα και μερικές ακόμη πόλεις-κλειδιά. Αν και δεν δημοσιεύονται δημοσκοπήσεις από τον τουρκικό Τύπο, ο οποίος ελέγχεται κατά 95% από φιλοκυβερνητικούς επιχειρηματίες, εντούτοις επικρατεί η αίσθηση ότι στην Κωνσταντινούπολη και την Άγκυρα τα πράγματα δεν εξελίσσονται με τον τρόπο με τον οποίο θα επιθυμούσε ο Ταγίπ Ερντογάν.
Πιο συγκεκριμένα, υπάρχει η βεβαιότητα πως στην Άγκυρα θα επικρατήσουν οι συνδυασμοί της αντιπολίτευσης, ενώ στην πόλη-σύμβολο, που είναι η Κωνσταντινούπολη, τα πράγματα είναι στην κόψη του ξυραφιού. Το μόνο βέβαιο είναι ότι η Σμύρνη θα ψηφίσει αντιπολίτευση, όπως και η Αδριανούπολη, ενώ παίζονται τα Δαρδανέλια, η Προύσα και η Αττάλεια. Υπό αυτές τις συνθήκες, οι απανταχού τουρκολόγοι αντιλαμβάνονται πως η εμπλοκή της υπόθεσης «Αγια-Σοφιά» αποτελεί ένα τελευταίο χαρτί που χρησιμοποιεί ο Ταγίπ Ερντογάν για να συσπειρώσει τους φανατικούς, είτε στο στρατόπεδο των ισλαμιστών είτε σε αυτό των εθνικιστών. Στην προσπάθειά του αυτή επικουρείται σε καθημερινή βάση από δύο πρόσωπα-κλειδιά. Τον υπουργό του επί των Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ο οποίος ως πολιτικός δεν θα μπορούσε να υπάρξει χωρίς την απόλυτη προστασία του προέδρου, αλλά και τον πρώην στρατηγό και νυν υπουργό Αμύνης Χουλουσί Ακάρ.
Οι δύο αυτοί παράγοντες ασχολούνται καθ’ όλο το 24ωρο με την αναπαραγωγή των συνθημάτων που εκστομίζει ο Ταγίπ Ερντογάν στις διάφορες προεκλογικές του συγκεντρώσεις. Τα συνθήματα των δύο τελευταίων εβδομάδων περιορίζονται στα εξής δύο: την Αγια-Σοφιά και τη «Γαλάζια Πατρίδα».
Σε αυτό το πλαίσιο, οι δύο υπουργοί του Ταγίπ Ερντογάν ενεργούν όπως το συνηθίζουν οι αυλικοί της Μεγάλης Πύλης. Δηλαδή, είναι βασιλικότεροι του βασιλέως και στην προκειμένη περίπτωση πιο φανατικοί συνθηματικολόγοι από τον ίδιο τον σουλτάνο…
Από την πρώτη μέρα της πολυδιαφημισμένης στρατιωτικής άσκησης «Γαλάζια Πατρίδα», ο υπουργός Άμυνας και πρώην στρατηγός Χουλουσί Ακάρ εκστομίζει σε ένα μονότονο μοτίβο την ίδια ακριβώς απειλή. Η απειλή αυτή θα ανέμενε κάποιος ότι απευθύνεται στους γείτονες της Τουρκίας. Λάθος. Η απειλή αυτή απευθύνεται σχεδόν αποκλειστικά στην εσωτερική πολιτική αγορά της Τουρκίας, με στόχο να δημιουργηθεί ένα πλέγμα βεβαιότητας για την ασφάλεια της χώρας, η οποία βεβαίως δεν υφίσταται. Διότι κάθε ημέρα που περνά καταφθάνουν φέρετρα με φαντάρους από τα διάφορα μέτωπα στα οποία έχει εμπλακεί η Τουρκία στη Συρία, στη νοτιοανατολική Τουρκία και στο Ιράκ. Τα φέρετρα αυτά είναι πάντα σφραγισμένα και οι στρατιωτικές αρχές απαγορεύουν ρητώς στις οικογένειες να τα ανοίξουν. Οι πατεράδες και οι μανάδες αυτών των φαντάρων προχωρούν στον ενταφιασμό τους χωρίς να δουν το πρόσωπο του νεκρού τους.
Βεβαίως, η Τουρκία είναι μία μεγάλη χώρα με περισσότερους από 80 εκατομμύρια κατοίκους. Διαθέτει μία τεράστια 
εφεδρεία σε στρατιωτικούς ανθρώπινους πόρους και, άρα, μεγάλη δυνατότητα να απορροφήσει κοινωνικό κόστος από τα φέρετρα που καταφθάνουν από τα διάφορα μέτωπα. Είναι και η κοινωνική δομή αυτής της χώρας που επιτρέπει στην εξουσία να επιβάλει τη γραμμή της υποχρεωτικής θυσίας για την πατρίδα.
Παρ’ όλα αυτά, αυτή η συστηματική αναφορά της πολιτικής ηγεσίας της Τουρκίας σε θέματα ασφαλείας με αποδέκτη τους Τούρκους πολίτες φανερώνει πως το περιβάλλον του Ταγίπ Ερντογάν είναι υποχρεωμένο να κινείται εντός μιας ρητορικής που εξαντλεί όλα τα περιθώρια σε απειλές και προκλήσεις. Η τουρκική κοινωνία πρέπει να εφησυχαστεί και για να συμβεί αυτό ο Ταγίπ Ερντογάν και οι αυλικοί του είναι υποχρεωμένοι να χρησιμοποιούν δύο πατροπαράδοτα όπλα: την πίστη στο Ισλάμ και τον εθνικισμό ή ακόμη καλύτερα τον επιθετικό τουρκισμό.
Ανεξάρτητοι παρατηρητές που παρακολουθούν εδώ και δύο μήνες την προεκλογική εκστρατεία του Ταγίπ Ερντογάν είναι πλέον πεπεισμένοι πως η συνεχής αναφορά στην Αγια-Σοφιά εντάσσεται στο πλαίσιο αυτής της ρητορικής. Πόσω δε μάλλον όταν ο Ταγίπ Ερντογάν εκστόμισε ο ίδιος και όχι οι αυλικοί του πως η μετατροπή της Αγια-Σοφιάς από μουσείο σε τζαμί θα αποτελέσει απάντηση του τουρκικού έθνους στους Αμερικανούς, οι οποίοι διευκολύνουν το Ισραήλ στην ενσωμάτωση των Υψιπέδων του Γκολάν. Για κάθε ορθολογιστή η σχέση μεταξύ Γκολάν και Αγια-Σοφιάς είναι φυσικά ανύπαρκτη. Μόνον ο Ταγίπ Ερντογάν μπορεί να συνδυάσει την Αγια-Σοφιά με τον απόλυτο εχθρό του παγκόσμιου σουνιτικού Ισλάμ που είναι το Ισραήλ. Και αυτό κάνει.
Θα έχει τη δυνατότητα μετεκλογικά ο Ταγίπ Ερντογάν να προκαλέσει τον παγκόσμιο Χριστιανισμό σε όλες του τις εκδοχές μετατρέποντας ένα σύμβολο της χριστιανικής πίστης εκ νέου σε ένα σουνιτικό τζαμί; Προφανώς και το εγχείρημα του Ερντογάν, αν το αποφασίσει, θα έχει ένα τεράστιο τίμημα. Κατ’ αρχάς θα συσπειρώσει την απανταχού Ορθοδοξία, η οποία αυτήν τη στιγμή, ως γνωστόν, αντιμετωπίζει σοβαρά ζητήματα ενότητας. Θα συσπειρώσει όμως και γύρω από τον πατριαρχικό θρόνο την καθολική και την προτεσταντική εκκλησία. Το χειρότερο όλων είναι ότι θα συσπειρώσει τα δισεκατομμύρια των χριστιανών ανά τον κόσμο. Έχει τη δυνατότητα ο Ταγίπ Ερντογάν να προκαλέσει μιας τέτοιας σημασίας αντιτουρκική συσπείρωση;
Προφανώς και δεν είναι ανόητος. Για αυτόν τον λόγο εξαρχής επεσήμανε πως η όποια αλλαγή του καθεστώτος της Αγια-Σοφιάς θα συμβεί μετά τις εκλογές. Τι τον εμπόδισε να εκδώσει ένα φιρμάνι κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας για να είναι και περισσότερο πειστικός απέναντι στο εκλογικό του ακροατήριο; Τίποτα βεβαίως. Το μόνο εμπόδιο που υπάρχει είναι η παγκόσμια κοινή γνώμη και πώς θα εκλάβει το σύνολο της Δύσης και της Ρωσίας, ακόμη και οι κόπτες της Αιθιοπίας και οι χριστιανοί από τις Φιλιππίνες μία τέτοια προκλητική ενέργεια με αντικείμενο την ιστορική Βασιλική του αυτοκράτορα Ιουστινιανού.
Zougla Newsroom
