Ζήσης Ψάλλας
Η εμφάνιση του αυτισμού στα παιδιά δεν συνδέεται μόνο με γονίδια που κωδικοποιούν τις συναπτικές πρωτεΐνες αλλά και με περιβαλλοντικούς παράγοντες όπως η έλλειψη ψευδαργύρου.
Αν και δεν είναι σαφές εάν η ανεπάρκεια ψευδαργύρου συμβάλλει στον αυτισμό, οι επιστήμονες έχουν πλέον καθορίσει λεπτομερώς έναν πιθανό σύνδεσμο. Η έρευνά τους δείχνει πώς ο ψευδάργυρος διαμορφώνει τις συνάψεις μεταξύ των εγκεφαλικών κυττάρων που σχηματίζονται κατά την πρώιμη ανάπτυξη, μέσω ενός πολύπλοκου μοριακού μηχανισμού που κωδικοποιείται από τα γονίδια που συνδέονται με τον αυτισμό.
Η έλλειψη ψευδαργύρου κατά την πρώιμη ανάπτυξη μπορεί να συμβάλει στον αυτισμό μέσω της διαταραχής του σχηματισμού νευρωνικών κυκλωμάτωνΔημοσιευμένα στο περιοδικό Frontiers in Molecular Neuroscience, τα ευρήματα δεν υποστηρίζουν άμεσα τα συμπληρώματα ψευδαργύρου για την πρόληψη του αυτισμού, ωστόσο επεκτείνουν την κατανόηση των υποκείμενων αναπτυξιακών ανωμαλιών.
«Ο αυτισμός συνδέεται με συγκεκριμένες παραλλαγές των γονιδίων που εμπλέκονται στο σχηματισμό, την ωρίμανση και τη σταθεροποίηση των συνάψεων κατά τη διάρκεια της πρώιμης ανάπτυξης», λέει η επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Sally Kim από τη Σχολή Ιατρικής του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ.
Τα ευρήματα συνδέουν τα επίπεδα ψευδαργύρου στους νευρώνες – μέσω αλληλεπιδράσεων με τις πρωτεΐνες που κωδικοποιούνται από αυτά τα γονίδια – με την ανάπτυξη του αυτισμού».
Η Kim και οι συνάδελφοί της διαπίστωσαν πως όταν ένα σήμα μεταφέρεται μέσω μιας σύναψης, ο ψευδάργυρος εισέρχεται στο νευρώνα-στόχο όπου μπορεί να δεσμεύσει δύο πρωτεΐνες: την Shank2 και την Shank3. Αυτές οι πρωτεΐνες με τη σειρά τους προκαλούν μεταβολές στη σύνθεση και τη λειτουργία γειτονικών υποδοχέων που ονομάζονται AMPARs, στην επιφάνεια ενός νευρώνα. Μέσα από πειράματα σε αρουραίους, η μελέτη περιγράφει το μηχανισμό ωρίμανσης των AMPAR με τη μεσολάβηση του ψευδαργύρου.
Η μελέτη δείχνει πως οι πρωτεΐνες Shank2 και Shank3 δουλεύουν σε συνεργασία με τον ψευδάργυρο για να ρυθμίσουν την ωρίμανση των υποδοχέων AMPAR. Με άλλα λόγια, ο ψευδάργυρος διαμορφώνει τις ιδιότητες των αναπτυσσόμενων συνάψεων μέσω των πρωτεϊνών Shank. Αυτό υποδηλώνει ότι η έλλειψη ψευδαργύρου κατά την πρώιμη ανάπτυξη μπορεί να συμβάλει στον αυτισμό μέσω της διαταραχής του σχηματισμού νευρωνικών κυκλωμάτων.
Τα συμπληρώματα
Η κατανόηση της αλληλεπίδρασης μεταξύ ψευδαργύρου και πρωτεϊνών Shank μπορεί συνεπώς να οδηγήσει σε διαγνωστικές, θεραπευτικές και προληπτικές στρατηγικές για τον αυτισμό.
Τα συμπληρώματα ψευδαργύρου θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην πρόληψη του αυτισμού;
Επί του παρόντος, δεν υπάρχουν ελεγχόμενες μελέτες κινδύνου αυτισμού με συμπληρώματα ψευδαργύρου σε έγκυες γυναίκες ή βρέφη. Για την ώρα, οι ερευνητές θεωρούν ότι δεν μπορούν βγάλουν συμπεράσματα ή να κάνουν συστάσεις για συμπληρώματα ψευδαργύρου.
Να σημειωθεί ότι πρόσληψη μεγάλης ποσότητας ψευδαργύρου έχει ορισμένες ανεπιθύμητες ενέργειες. Λαμβάνοντας πολύ ψευδάργυρο μειώνεται η ποσότητα του χαλκού που μπορεί να απορροφήσει το σώμα, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε αναιμία και αποδυνάμωση των οστών. Επιπλέον, η ανεπάρκεια του ψευδαργύρου δεν συνεπάγεται κατ’ ανάγκη διατροφική ανεπάρκεια καθώς μπορεί να προκύψει, για παράδειγμα, από προβλήματα απορρόφησης στο έντερο.
