Ισχυρό καταγράφεται την τρέχουσα περίοδο -περίοδο συγκομιδής- το ενδιαφέρον εμπόρων της Ιταλίας, της Γερμανίας και των ΗΠΑ για την ελληνική παραγωγή κάστανου, με τους αγρότες της χώρας μας ωστόσο, να μην μπορούν ακόμη να ανταποκριθούν όπως θα ήθελαν, ελλείψει κυρίως επενδύσεων στην μεταποίηση, γεγονός που τους στερεί τη δυνατότητα να απολαύσουν οι ίδιοι την υψηλή προστιθέμενη αξία του προς πώληση προϊόντος, όπως είπαν χαρακτηριστικά μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Βέβαια, όπως τόνισαν, η φετινή παραγωγή κάστανου στην χώρα μας προοιωνίζεται σημαντικά μειωμένη, συγκριτικά με πέρυσι, κυρίως λόγω των βροχοπτώσεων στη διάρκεια του καλοκαιριού, αλλά και λόγω ακαρπίας και σκισίματος του καρπού, παράγοντες που πλήττουν σημαντικά και την τιμή παραγωγού που θα απολαύσουν.
Μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού, αλλά και της τοπικής κοινότητας Μελιβοίας νομού Λαρίσης, Αθανάσιος Μπελιάς, τόνισε ότι η φετινή παραγωγή αναμένεται μειωμένη σε ποσοστό ίσως και άνω του 30%, λόγω των βροχοπτώσεων, ενώ πρόσθεσε ότι ακαρπία και σκίσιμο του καρπού (σκασμένα), “δεν αφήνουν πολλά περιθώρια αισιοδοξίας σχετικά με τα ποσά που θα βάλουμε στην τσέπη μας εμείς οι παραγωγοί”.
Αναφέροντας ότι και φέτος παραμένει αμείωτη η ζήτηση από τους Ιταλούς εμπόρους, οι οποίοι και αγοράζουν απευθείας από το χωράφι και στη συνέχεια «μεταπωλούν μεταποιημένο προϊόν», ο κ.Μπελιάς τόνισε ότι η τιμή παραγωγού κυμαίνεται από 1 ευρώ μέχρι 3,50 ευρώ/κιλό, με τα σκασμένα κάστανα ωστόσο να αγοράζονται σε χαμηλότερες τιμές.
«Γερμανοί και Αμερικανοί κάνουν κρούσεις για να αγοράσουν προϊόντα μας, αλλά δυστυχώς δεν μπορούμε ακόμη να ανταπεξέλθουμε στη ζήτηση αυτή, ελλείψει κυρίως των αναγκαίων επενδύσεων στη μεταποίηση”, είπε χαρακτηριστικά και απαντώντας σε σχετική ερώτηση τόνισε “ο συνεταιρισμός μας, παρά το γεγονός ότι είναι μικρός, ήδη βρίσκεται σε έρευνα για να εξασφαλίσει χρηματοδότηση και να μπορέσει να προχωρήσει σε επενδύσεις».
Αναφορικά με τη διαδικασία καταχώρησης των κάστανων Μελιβοίας ως προϊόν ΠΟΠ, ο κ. Μπελιάς σημείωσε ότι «ο σχετικός φάκελος βρίσκεται ήδη στην ΕΕ και στο προσεχές διάστημα δεν αποκλείεται να υπάρξουν εξελίξεις». ‘Οπως επανέλαβε, με την κατοχύρωση των κάστανων Μελίβοιας ως προϊόν ΠΟΠ, αυξάνεται η αναγνωρισιμότητα του προϊόντος και η ιχνηλασιμότητά του έναντι ομοειδών προϊόντων και έτσι «θα μπορεί πλέον να γίνει ανταγωνιστικό, τόσο στις εγχώριες, όσο και στις ευρωπαϊκές αγορές».
Τονίζεται ότι τα μέλη του Αγροτικού Συνεταιρισμού παράγουν περίπου 350 τόνους κάστανου από 750 στρέμματα, με μια μέση απόδοση 600 κιλώνστρέμμα, 350 τόνους κερασιών από 250 στρέμματα και 1000-1200 τόνους μήλων από 350 στρέμματα.
Στους κόλπους του Συνεταιρισμού λειτουργεί και Ομάδα Παραγωγών, οι οποίοι εφαρμόζουν και το πρόγραμμα ολοκληρωμένης διαχείρισης, με φιλικές προς το περιβάλλον καλλιεργητικές πρακτικές.
Η ιστορία της παραγωγής και διακίνησης του κάστανου στην περιοχή ξεκινά από τα αρχαία χρόνια και ταυτίζεται με την ιστορία της πόλης της Κασθαναίας, η οποία τοποθετείται σε φυσικά οχυρωμένη θέση κοντά στο χωριό Σκλήθρο.
Σήμερα καστανεώνες μπορούμε να βρούμε σε όλο τον Κίσσαβο και το Μαυροβούνι, ενώ η παραγωγή κάστανου στην ευρύτερη περιοχή του Δήμου Αγιάς παρουσιάζει αυξητικές τάσεις, αποτέλεσμα της ανανέωσης των καστανεώνων που πραγματοποιήθηκε τα τελευταία χρόνια.
Η εντατικοποίηση της καλλιέργειας, η βιολογική καταπολέμηση της ασθένειας του έλκους στο κάστανο, η βιολογική καταπολέμηση της καρπόκαψας με εγκατάσταση δικτύου φερομονικών παγίδων, το μεράκι και η εμπειρία των αγροτών, αφενός αύξησαν την παραγόμενη ποσότητα και αφετέρου κράτησαν στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο την ποιότητα.
Τα κάστανα Μελιβοίας είναι πασίγνωστα για την ποιότητα, την λάμψη, το μέγεθος, και τη γεύση τους.
Υπογραμμίζεται ότι για την προώθηση του προϊόντος και την ενημέρωση του κόσμου, την τρίτη εβδομάδα του Οκτώβρη κάθε χρόνου πραγματοποιείται στο γραφικό χωριό της Καρίτσας, η Γιορτή του Κάστανου.
Τηλεφώνημα από το Σικάγο, αλλά είναι νωρίς ακόμη…..
«Τηλεφώνησαν από το Σικάγο και ενδιαφέρθηκαν για κάστανα από την περιοχή μας, αλλά δυστυχώς δεν μπορούμε να ανταποκριθούμε ακόμη. Είμαστε νέος συνεταιρισμός και δεν έχουμε κάνει και τις επενδύσεις που απαιτούνται. Τον Απρίλιο καταθέσαμε τον φάκελο στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας για να πάρουμε μέσω ΕΣΠΑ χρηματοδότηση ύψους 300.000 ευρώ και να κάνουμε τα έργα που απαιτούνται. Ακόμη περιμένουμε», είπε μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος της Τοπικής Κοινότητας Πενταλόφου, Κώστας Χονδροκώστας, αλλά και ο πρόεδρος του νεοσύτατου συνεταιρισμού Κάστανου και άλλων Βιολογικών Προϊόντων, Δημήτρης Καπετανόπουλος.
΄Οπως επισήμαναν οι δύο άντρες, όπως και η αντιπρόεδρος του συνεταιρισμού, Ιφιγένεια Μαγιάννη, η συγκομιδή των κάστανων στην περιοχή ξεκινά εντός των επόμενων ημερών.
Οι ίδιοι τόνισαν ότι «λόγω βροχοπτώσεων από τον Μάϊο μέχρι και τον Ιούλιο, η παραγωγή φέτος αναμένεται μειωμένη σε ποσοστό άνω του 50%».
Σύμφωνα με τον κ. Χονδροκώστα, η φετινή παραγωγή αναμένεται στους 150 τόνους, όταν πριν χρόνια αυτή ξεπερνούσε ακόμη και τους 400 τόνους.
Το κάστανο βρίσκεται σε αφθονία εδώ και πολλά χρόνια στο Δημοτικό Διαμέρισμα του Πενταλόφου του Δήμου Βοΐου Κοζάνης και στο πλαίσιο αυτό, 21 άτομα, ηλικίας από 25 έως και 45 ετών ενώθηκαν και δημιούργησαν τον Αγροτουριστικό Συνεταιρισμό Κάστανου και άλλων Βιολογικών Προϊόντων, με στόχο τη συγκέντρωση, την παραγωγή και τη μεταποίηση του άγριου κάστανου και άλλων αγροτικών προϊόντων, όπως άγρια φουντούκια, καρύδια, μανιτάρια, κράνα, τσάι του βουνού, άγριου μαϊντανού και δυόσμου.
Η ιδέα της ίδρυσης του συνεταιρισμού προέκυψε μέσα από μια ημερίδα για το κάστανο, καθώς στην περιοχή υπάρχει καστανόδασος, που καταλαμβάνει έκταση άνω των 10.000 στρεμμάτων και το οποίο παραμένει ανεκμετάλλευτο.
Υπενθυμίζεται ότι παλαιότερα, η συλλογή του κάστανου βασιζόταν στην ανταλλακτική οικονομία, αφού, όπως εξήγησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Χονδροκώστας, έμποροι από την Ελλάδα επισκέπτονταν κάθε Νοέμβριο την περιοχή, στο λεγόμενο καστανοπάζαρο, και οι κάτοικοι αντάλλασσαν κάστανα με άλλα προϊόντα. Υπογραμμίζεται ότι το κατστανοπάζαρο έχει οριστεί να πραγματοποιηθεί φέτος στις 21/10.
Αυξάνεται διαρκώς η παραγωγή κάστανου στην Ελλάδα
Το κάστανο, σύμφωνα με τον τακτικό ερευνητή του ΕΛΓΟ-Δήμητρα, δρα Κώστα Σπανό, συνεχίζει να έχει μεγάλες δυνατότητες και προοπτικές, παρά το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια ολοένα και περισσότεροι παραγωγοί στρέφονται στην καλλιέργεια της καστανιάς, αναζητώντας μια διέξοδο που να τους εξασφαλίζει σημαντικά εισοδήματα.
Κατά τον ίδιο, σήμερα, υπάρχουν πάνω από 100 καστανοχώρια στη χώρα μας, με τη συνολική καλλιεργούμενη έκταση να υπολογίζεται ίσως και σε άνω των 450.000 στρεμμάτων και με την παραγωγή να υπερβαίνει τους 19.000 τόνους, έναντι των 12.000 τόνων το 2012.
Οι καστανοπαραγωγοί υπερβαίνουν σήμερα τους 10.000 σε όλη τη χώρα, ενώ καστανιές θα βρει κάποιος σε 28 νομούς -μεταξύ άλλων σε Ξάνθη, Σέρρες, Ημαθία, Τρίκαλα, Ηλεία και Χανιά.
Η αύξηση της παραγωγής, σε συνδυασμό με την έλλειψη ρευστότητας τα τελευταία χρόνια, έχουν οδηγήσει σε σημαντικό περιορισμό των εισαγωγών από χώρες όπως η Τουρκία, η Πορτογαλία, η Κίνα και η Ν. Κορέα.
Κατά τον κ. Σπανό, «καλό θα ήταν να υπάρχει μια ενιαία πολιτική για το κάστανο και αυτή θα πρέπει να επικεντρωθεί -μεταξύ άλλων- στα εξής σημεία: πιστοποίηση του ελληνικού γενετικού υλικού καστανιάς και παραγωγή και διάθεση άριστου εντόπιου φυτευτικού υλικού σε προσιτές τιμές, καθιέρωση κινήτρων για την αντικατάσταση των υπέργηρων δένδρων με νέα δένδρα, φύτευση πιο αποδοτικών ποικιλιών ή προελεύσεων και σε διάστημα μίας 10ετίας, ίδρυση νέων σύγχρονων καστανεώνων, όπου οι κλιματοεδαφολογικές συνθήκες το επιτρέπουν, χρήση της καστανιάς σε αναδασωτικά προγράμματα και δασώσεις αγρών, καθόσον αποτελεί πολύτιμο, αυτόχθονο, δασοπονικό είδος κ.ά».
Επανέλαβε δε ότι η πολιτική που θα πρέπει να υιοθετηθεί, οφείλει να είναι επικεντρωμένη στην ίδρυση, ανά ευρύτερη καστανοπαραγωγό περιοχή, κατάλληλης υποδομής για την ποιοτική ταξινόμηση (διαλογητήρια) και συντήρηση του προϊόντος (ψυγεία), έκδοση Προεδρικού Διατάγματος για την καθιέρωση προδιαγραφών ποιοτικής ταξινόμησης του ελληνικού κάστανου και ίδρυση ιδιωτικών ή συνεταιριστικών βιομηχανιών τυποποίησης, μεταποίησης και συντήρησης του κάστανου, ώστε να αυξηθεί η απορρόφησή του στην αγορά και να καταστεί διαθέσιμο όλο τον χρόνο.
Το κάστανο γιορτάζεται τον Οκτώβριο σε όλη την Ελλάδα
Tην “τιμητική” του έχει κάθε Οκτώβριο του έτους, κυρίως δε προς το τέλος του, σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας, το κάστανο, το οποίο, μπορεί στα δύσκολα χρόνια του πολέμου και της Κατοχής να αποτέλεσε βασική τροφή για τους Έλληνες, σήμερα όμως καταναλώνεται από τους περισσότερους μόνο δύο μήνες ετησίως κι ως συμπλήρωμα στο Χριστουγεννιάτικο τραπέζι… Ωστόσο, υπάρχουν ακόμα οι “φανατικοί” λάτρεις του αυτοφυούς αυτού προϊόντος, οι οποίοι και διοργανώνουν γιορτές και εκδηλώσεις, με στόχο να αναδείξουν τη μεγάλη θρεπτική του αξία και τις τεράστιες δυνατότητες εμπορικής εκμετάλλευσής του.
Στην αρχαία Ελλάδα, οι ξηροί καρποί ονομάζονταν «τρωγάλια» και από τα πλέον εκλεκτά ήταν τα «καστανεϊκά κάρυα», οι καρποί της καστανιάς, που τη θεωρούσαν και δέντρο του Δία. Τονίζεται δε ότι από ξερά κάστανα παράγεται ειδικός καφές για τους …νευρικούς, ενώ στις θεραπευτικές χρήσεις του προϊόντος εντάσσονται τα φύλλα της καστανιάς, που χρησιμοποιούνται σε αρρώστιες των βρόγχων και κατά του κοκίτη και για τους ρευματισμούς.
Επισημαίνεται ότι, γιορτές του κάστανου διοργανώνονται και σε άλλες περιοχές, όπως: Παλαιοχώρι Καβάλας,Δαμασκηνιά Βοΐου, Δήμος Αγιάσου Λέσβου, Καρίτσα Ευρυμενών Ν. Λάρισας και Άρνα Φάριδος του Ν. Λακωνίας, Πήλιο, Πάικο, Καρπενήσι, Πάρνωνα, Χανιά και Άρτα.
