Ρεπορτάζ: Χρήστος Μαζάνης
Κάμερα: Νίκος Χριστοφάκης
Μοντάζ: Αποστόλης Μαρούσης
Στις 30 Ιουνίου του 2017 τα Υπουργεία Υγείας και Δικαιοσύνης με κοινή απόφασή τους αντιμετώπισαν το θέμα της πρόσβασης του Έλληνα ασθενούς στα φάρμακα που εμπεριέχουν συστατικά κάνναβης. Συγκεκριμένα, νομιμοποίησαν την κυκλοφορία σκευασμάτων φαρμακευτικής κάνναβης και τη χορήγησή τους σε ασθενείς.
Ουσιαστικά, λοιπόν, άνοιξε και ο δρόμος για την κυκλοφορία της κάνναβης ως φαρμάκου στη χώρα μας. Μόλις έναν χρόνο πριν, την 5η Μαΐου του 2016, κατατέθηκαν στον υπουργό Υγείας Ανδρέα Ξανθό 43.250 υπογραφές που συγκεντρώθηκαν από πολίτες που επιθυμούν την αποποινικοποίηση της κάνναβης για φαρμακευτική χρήση.
Η πρόσφατη δημόσια συζήτηση για τη φαρμακευτική κάνναβη, αλλά και οι αντιδράσεις που προκλήθηκαν από πολιτικούς, φορείς και επιστήμονες, ανέδειξαν τις χρόνιες προκαταλήψεις που διατηρούνται για τη χρήση αυτού του φυτού, το οποίο, όπως αποδεικνύεται, έχει φανατικούς φίλους και ορκισμένους εχθρούς.
Ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού έχει ταυτίσει την κάνναβη με την παραβατικότητα και το περιθώριοΠαράλληλα, ένα άλλο φαινόμενο που παρατηρήθηκε τις τελευταίες ημέρες είναι η παραπληροφόρηση των πολιτών, με πολλούς να υποστηρίζουν πως «έρχεται η αποποινικοποίηση των ναρκωτικών ουσιών» κι άλλους να διατείνονται πως «τα ναρκωτικά θα περάσουν σε βιομήχανους».
Είναι προφανές πως η σύγχυση αυτή δημιουργήθηκε διότι, όπως φαίνεται, ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού έχει ταυτίσει τη φαρμακευτική κάνναβη με την παραβατικότητα και το περιθώριο.
Κι όλα αυτά μέχρι που ο υπουργός Υγείας απάντησε από το βήμα της Βουλής σε σχετική ερώτηση 46 βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ, με την οποία ζητούσαν να ενημερωθούν για το πότε αναμένονται οι υπουργικές αποφάσεις για να καταστεί εφικτή η νόμιμη ιατρική χρήση της κάνναβης στη χώρα μας. Διά στόματος του υπουργού ακούστηκε ότι «ο δρόμος έχει ήδη ανοίξει».
Έρχεται σύντομα στη Βουλή η ρύθμιση για την αποποινικοποίηση της ινδικής κάνναβης για ιατρικούς σκοπούςΤο επόμενο βήμα, όπως επεσήμανε ο Α. Ξανθός, είναι να κατατεθεί το θεσμικό πλαίσιο που θα επιτρέπει την εγχώρια καλλιέργεια και παραγωγή σκευασμάτων φαρμακευτικής κάνναβης. Ωστόσο, απαντώντας και στο δεύτερο σκέλος της ερώτησης σχετικά με το εάν υπάρχει στον σχεδιασμό η πρόθεση να αξιοποιηθεί αναπτυξιακά η ιατρική κάνναβη, είπε πως «ναι, αυτό είναι ήδη αντικείμενο διυπουργικής συνεργασίας, στην οποία συμμετέχουν το Γραφείο του πρωθυπουργού και τα Υπουργεία Αγροτικής Ανάπτυξης, Οικονομίας και Ανάπτυξης».
Xιλιάδες ασθενείς στη χώρα ζητούν από την Πολιτεία να μπορούν να καλλιεργούν οι ίδιοι το συγκεκριμένο φυτόΕνώ, λοιπόν, το εν λόγω νομοσχέδιο που συζητήθηκε προσφάτως αφορά αποκλειστικά και μόνο στην ιατρική χρήση της κάνναβης και η διυπουργική συνεργασία στην οριοθέτηση της παραγωγής της, δημιουργούνται εντυπώσεις πως στον σχεδιασμό αυτόν περιλαμβάνεται η αποποινικοποίησή της και η χρήση της. Σαφώς και οι απόψεις αυτές τροφοδοτήθηκαν έπειτα από δημόσιες δηλώσεις του τύπου «απελευθερώνουν τον μπάφο».
Από την άλλη μεριά όμως, υπάρχουν χιλιάδες ασθενείς στη χώρα που ζητούν από την Πολιτεία να μπορούν να καλλιεργούν οι ίδιοι το συγκεκριμένο φυτό, προκειμένου να κάνουν χρήση αυτού και των προϊόντων του, χωρίς να αντιμετωπίζουν τις συνέπειες του νόμου. Αυτοί οι ασθενείς ζητούν ουσιαστικά να φτιάχνουν οι ίδιοι το φάρμακό τους και όχι να το προμηθεύονται από καταστήματα.
Την ίδια ώρα, ο πρωθυπουργός επισκέφτηκε περίπτερο βιολογικών προϊόντων κάνναβης, με τους αρμόδιους του συνεταιρισμού να του μεταφέρουν το μήνυμα πως το μέλλον της Ελλάδας είναι η κάνναβη. Του προσέφεραν, μάλιστα, δείγμα από τα πρώτα ελληνικά βιολογικά προϊόντα κάνναβης, ακατέργαστους ανθούς κάνναβης για χαλαρωτικό τσάι, αιθέριο έλαιο και ανθόνερο.
«Είμαστε σε μια φάση όπου ξαναανακαλύπτουμε την Αμερική»
Ο Κλεάνθης Γρίβας, γνωστός νευρολόγος – ψυχίατρος, έχει εκφράσει πολλές φορές δημόσια την άποψή του σχετικά με τη χρήση της φαρμακευτικής κάνναβης. Μάλιστα, έχει γράψει τουλάχιστον 20 βιβλία για το θέμα της απαγόρευσης των ψυχοτρόπων ουσιών.
«Ξαναγυρνάμε σήμερα σε ένα σημείο όπου ήμασταν πριν το 1937, στο πλαίσιο του οποίου η κάνναβη κατείχε μια περίοπτη θέση στο φαρμακευτικό οπλοστάσιο που διέθετε η ιατρική. Τα παράγωγα της κάνναβης και του οπίου κατείχαν περίπου το 90% του ιατρικού οπλοστασίου μέχρι το 1937. Με μια άθλια νομοθεσία η αμερικανική κυβέρνηση κάτω από την πίεση και ορισμένων παραγόντων πέρασε το μαριχουάνα ταξ ακτ, με το οποίο τέθηκε σε καθεστώς παρανομίας η μέχρι τότε νόμιμη κάνναβη. Και η Ελλάδα είχε τις αντίστοιχες εμπειρίες. Στην Αθήνα αλλά και στη Θεσσαλονίκη υπήρχαν κανναβουργεία τα οποία επεξεργάζονταν κάνναβη. Ακόμα και σε κάθε πρωτεύουσα νομού υπήρχε ένα κανναβουργείο» αναφέρει σε τηλεφωνική επικοινωνία με το zougla.gr
«Η κάνναβη αποτελούσε το πιο σημαντικό εξαγωγικό προϊόν μέχρι το 1937, αλλά και μεγάλη συναλλαγματοφόρα πηγή. Αυτήν τη στιγμή δεν συζητάμε για νομιμοποίηση αλλά για μια επανανομιμοποίηση κάτω από το φως των αυξανόμενων διαρκώς αποδείξεων των θεραπευτικών δράσεων της κάνναβης. Είναι δικαίωμα του κάθε ανθρώπου να χρησιμοποιεί οποιαδήποτε ουσία με την οποία είναι δυνατόν να συνεπάγεται καλυτέρευση της υγείας του και πολύ περισσότερο δε όταν αντιμετωπίζει σοβαρές καταστάσεις. Στην Ελλάδα έχουν γίνει μεγάλες κινητοποιήσεις από γιατρούς. Συγκεκριμένα, 200 γιατροί είχαν υπογράψει το 1997 μια δήλωση υπέρ της αποποινικοποίησης της κάνναβης γενικά και ιδιαίτερα υπέρ της φαρμακευτικής χρήσης, μεταξύ των οποίων και στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων» συνεχίζει ο κος Γρίβας.
Ακούστε τη συνέντευξή του:
«Όπου χρειάζεται θεραπεία ο υπεύθυνος για να την αποδίδει είναι ο γιατρός»
Για το θέμα τοποθετήθηκε και ο πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών, Γιώργος Πατούλης. Όπως υποστηρίζει, «η επιστημονική εγκυρότητα που εκφράζεται από τον ιατρικό σύλλογο έχει να κάνει με τι λέει η διεθνής κοινότητα. Η διεθνής κοινότητα λέει ότι, όπου χρειάζεται θεραπεία, ο υπεύθυνος για να την αποδίδει είναι ο γιατρός. Και προφανώς αυτό θα πρέπει να ισχύσει σε συγκεκριμένες περιπτώσεις όσον αφορά στη φαρμακευτική κάνναβη μέσα από τον θεράποντα γιατρό και κανέναν άλλον. Οποιαδήποτε άλλη διαδικασία δημιουργεί επικινδυνότητα, διότι αυτό το ψυχοτρόπο φάρμακο μπορεί να είναι φαρμάκι για οποιονδήποτε του κάνει χρήση ενώ δεν χρειάζεται».
Ακούστε τι δηλώνει:
Τι ζητούν από την Πολιτεία οι ασθενείς – χρήστες κάνναβης
Ο Κωνσταντίνος Σύρος, πρόεδρος του συλλόγου ασθενών υπέρ της χρήσης φαρμακευτικής κάνναβης, πάσχει από χρόνιο νευροπαθητικό πόνο, εξαιτίας ενός τροχαίου ατυχήματος που είχε όταν ήταν έφηβος. Για πολλά χρόνια χρησιμοποιεί ως φάρμακο την κάνναβη, την οποία καλλιεργεί ο ίδιος. Πρόσφατα μάλιστα συνελήφθη, αλλά αφέθηκε ελεύθερος. Η ηλεκτρονική μας εφημερίδα συνομίλησε μαζί του.
Ο Χρήστος Ριγανάς, μέλος κι αυτός του συλλόγου, από τα μέσα της δεκαετίας του ’90 μπαινοβγαίνει στις φυλακές διότι κάνει χρήση κάνναβης. Όπως αναφέρει στο zougla.gr, το 1995 διαγνώστηκε με τον ιό του HIV και οι γιατροί τού έδιναν λίγο χρόνο ζωής. Αποφάσισε, λοιπόν, να μην προχωρήσει σε φαρμακευτική θεραπεία, αλλά αντιθέτως να κάνει χρήση του φυτού. Στην κάμερα καταθέτει την εμπειρία του και ο Ανδρέας, καρκινοπαθής ο οποίος χρησιμοποιεί το έλαιο κάνναβης για την ασθένειά του.
Σήμερα συνολικά 19 χώρες έχουν εγκρίνει τη χρήση κάνναβης για ιατρικούς σκοπούς. Χρησιμοποιείται ευρύτατα στα ιατρεία πόνου, κυρίως για την ανακούφιση καρκινοπαθών, αλλά και για ορισμένες νευροεκφυλιστικές ασθένειες.
Στο Ισραήλ, παρόλο που δεν έχει αποποινικοποιηθεί η κάνναβη, συνταγογραφείται για 11 παθήσεις, ενώ η χώρα βρίσκεται πρώτη στις εξαγωγές σκευασμάτων φαρμακευτικής κάνναβης με επενδύσεις που έχουν ήδη ξεπεράσει το 1 δισεκατομμύριο δολάρια.
Στις ΗΠΑ, ορισμένες πολιτείες οι οποίες έχουν προχωρήσει σε αποποινικοποίηση βλέπουν τα ταμεία τους να γεμίζουν.
Η αποποινικοποίηση ουσιών με αυστηρό έλεγχο μπορεί να μειώσει το ναρκεμπόριο;
Τις τελευταίες ημέρες, οι δηλώσεις του αναπληρωτή υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης, Γιάννη Τσιρώνη, σχετικά με τη χρήση της κάνναβης με πληρωμή παραβόλου στο κράτος, βρήκαν υποστηρικτές. Όμως, υπήρξαν κυβερνητικοί και κοινοβουλευτικοί παράγοντες οι οποίοι κράτησαν αποστάσεις. Επίσης, οι απόψεις του στάθηκαν αφορμή για αντιπαράθεση μεταξύ της κυβέρνησης και της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Από τη μεριά των Οικολόγων Πράσινων, πάντως, τονίζεται πως ο κόσμος αγνοεί βασικές παραμέτρους και ότι, όπως υπήρχε παραπληροφόρηση για την κλωστική κάνναβη, έτσι συμβαίνει και τώρα. Ο αναπληρωτής υπουργός μιλώντας στην κάμερα του zougla.gr ανέπτυξε τις απόψεις του και για τη χρήση της φαρμακευτικής ηρωίνης στη χώρα, ενώ υποστήριξε πως το ναρκεμπόριο και η εγκληματικότητα μπορούν να μειωθούν, εφόσον οι ψυχοτρόπες ουσίες αποποινικοποιηθούν με αυστηρό έλεγχο του κράτους.
Παρακολουθήστε το ρεπορτάζ του zougla.gr και τη συνέντευξη του αναπληρωτή υπουργού
Ευκαιρίες για επενδύσεις;
Αν και η δυνατότητα της καλλιέργειας φαρμακευτικής κάνναβης είχε τεθεί πολλές φορές επί τάπητος στο παρελθόν, δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. Εξαιρετικό ενδιαφέρον όμως έχει το γεγονός πως το 2016, στο φόρουμ των Δελφών, Αμερικανοί επενδυτές ανέφεραν ότι υπάρχουν πολλά περιθώρια βελτίωσης των ελληνικών μεγεθών της οικονομίας μέσω της κάνναβης για ιατρική χρήση. Στο ίδιο μήκος κύματος και η ελληνική φαρμακοβιομηχανία, η οποία βλέπει ως σημαντική ευκαιρία την παραγωγή φαρμάκων παρηγορητικής θεραπείας, εκμεταλλευόμενη τις φαρμακευτικές ιδιότητες του ελαίου κάνναβης.
Χρειάζεται προσοχή, τονίζουν πηγές της ΕΛ.ΑΣ.
Αστυνομικές πηγές μιλώντας στο zougla.gr για το συγκεκριμένο θέμα εφιστούν την προσοχή σε ό,τι αφορά στην παραπληροφόρηση των πολιτών. Αν και βλέπουν θετικά οποιαδήποτε προσπάθεια που ενδεχομένως μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση του ναρκεμπορίου και τους ασθενείς που κάνουν χρήση, τονίζουν πως οι νέοι θα πρέπει να ενημερωθούν λεπτομερώς για το τι ισχύει και τι όχι, για να μην πέσουν στην παγίδα της χρήσης ναρκωτικών ουσιών.
Τι συμβαίνει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες
Σε περίπου 14 χώρες στην ευρύτερη Ευρώπη έχουν αποποινικοποιήσει ή νομιμοποιήσει την κάνναβη κυρίως για ιατρική χρήσηΣτην Ευρωπαϊκή Ένωση δεν υπάρχει ένα ενιαίο θεσμικό πλαίσιο για την κάνναβη, είτε για την ιατρική είτε για την ευφορική χρήση. Κάποιες χώρες, όμως, εξακολουθούν να επιμένουν στην ποινικοποίηση και την καταστολή. Σε περίπου 14 χώρες στην ευρύτερη Ευρώπη έχουν αποποινικοποιήσει ή νομιμοποιήσει την κάνναβη κυρίως για ιατρική χρήση, ή δείχνουν ανεκτικότητα, ή έχουν ανακοινώσει νομοθετικές πρωτοβουλίες για το αμέσως επόμενο διάστημα.
Ωστόσο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με ψήφισμά του για τη μη «συμβατική ιατρική», στις 29.5.1997, δέχεται ότι «είναι σημαντικό να εξασφαλίζεται στους ασθενείς η ευρύτερη -κατά το δυνατόν- ελευθερία θεραπευτικών επιλογών»
Οι πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις που δημοσιεύει το «Δίκτυο Ηλιόσποροι»:
Η Πορτογαλία έχει αποποινικοποιήσει την κατοχή και προσωπική χρήση κάνναβης από το 2001 με θεαματικά αποτελέσματα σε ό,τι αφορά στη μείωση της βλάβης και των προβληματικών χρηστών, τη μείωση της χρήσης κάνναβης και ουσιών γενικότερα.
Στην Ισπανία έχει αποποινικοποιηθεί η καλλιέργεια (μέχρι τέσσερα φυτά) και η κατοχή κάνναβης για προσωπική χρήση από ενήλικες ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 2000, ενώ τα τελευταία χρόνια έχει ρυθμιστεί η νόμιμη διανομή μέσα από τις περίπου 500 κοινωνικές λέσχες κάνναβης που έχουν δημιουργηθεί σε διάφορες περιοχές της χώρας. Η πώληση εκτός ελεγχόμενων χώρων και η μεταφορά της κάνναβης είναι παράνομη.
Η πώληση σπόρων και κλώνων είναι νόμιμη αρκεί να μη γίνεται σε δημόσια θέα. Οι ασθενείς μπορούν να καλλιεργούν το φάρμακό τους ή να συμμετέχουν σε ιατρικές λέσχες κάνναβης, τις οποίες έχουν ή συμμετέχουν σ’ αυτές ιατροί. Ο ιατρικός κόσμος μπορεί να συνταγογραφεί κάνναβη, ιδιαίτερα στην Καταλονία, όπου από το 2001 έχει αποποινικοποιήσει την ιατρική χρήση της κάνναβης και από το 2005 έχει αναπτύξει κρατικό πρόγραμμα χορήγησης του εισπνεόμενου φαρμάκου από κάνναβη Sativex.
Στην Ιταλία η ιατρική χρήση της κάνναβης νομιμοποιήθηκε το 2007, ενώ το 2014 με νόμο έγινε νόμιμη και πιο εύκολη η συνταγογράφηση κάνναβης από τους γενικούς ιατρούς. Το κόστος μπορεί να καλύπτεται από το Περιφερειακό Σύστημα Υγείας και για να μειωθούν τα έξοδα εισαγωγών φαρμάκων από κάνναβη το ιταλικό κράτος αποφάσισε το 2015 την καλλιέργεια ιατρικής κάνναβης από τον στρατό για έναν συγκεκριμένο αριθμό εγγεγραμμένων ασθενών.
Η κατοχή μικρών ποσοτήτων κάνναβης για προσωπική χρήση είναι αποποινικοποιημένη εδώ και πολλά χρόνια στην ΙταλίαΗ κατοχή μικρών ποσοτήτων κάνναβης για προσωπική χρήση είναι αποποινικοποιημένη εδώ και πολλά χρόνια στην Ιταλία, με εξαίρεση την περίοδο του Μπερλουσκόνι. Αν και η αυτοκαλλιέργεια δεν επιτρέπεται από τον νόμο, τα τελευταία χρόνια υπάρχει ανοχή (για ένα φυτό σύμφωνα με το Ανώτατο Δικαστήριο) και έχουν ανοίξει κοινωνικές λέσχες κάνναβης σε διάφορες πόλεις. Η ιταλική αγορά κάνναβης αποτιμάται στα 30 δισεκατομμύρια ευρώ τον χρόνο. Από την 01/01/2017 στα φαρμακεία της Ιταλίας θα διατίθεται η θεραπευτική κάνναβη.
Σύμφωνα με τη δημόσια τηλεόραση Rai, η κάνναβη αυτή θα παράγεται από τις φαρμακευτικές και χημικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις με έδρα τη Φλωρεντία και το τελικό κόστος για τους ασθενείς θα αγγίζει, όπως υπολογίζεται, τα 15,14 ευρώ το γραμμάριο. Σύμφωνα με το Υπουργείο Υγείας, η κάνναβη μπορεί να χρησιμοποιηθεί, έπειτα από σχετική ιατρική γνωμάτευση, κατά των σπασμών και των πόνων που προκαλούν ασθένειες όπως η σκλήρυνση κατά πλάκας και σοβαρές παθήσεις του μυελού των οστών.
Αποδείχθηκε ακόμη ότι μπορεί να έχει θετική επίδραση σε ό,τι αφορά στη μείωση της ναυτίας και σειράς προβλημάτων σε ασθενείς που υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία και αγωγές για τον ιό ΗIV.
O διαδραστικός χάρτης της φαρμακευτικής κάνναβης στην Ευρώπη
Πατώντας επάνω στην κάθε χώρα βλέπουμε μία σύνοψη του τι ισχύει σε αυτή σε σχέση με τους νόμους που διέπουν τη φαρμακευτική κάνναβη. Τον χάρτη δημοσίευσε ο ιστότοπος talkingdrugs.
