Ρεπορτάζ: Παναγιώτης Βλαχουτσάκος
Στις… καλένδες των υπευθύνων φαίνεται πως έχουν παραπεμφθεί τα θέματα που αφορούν στις συνθήκες που επικρατούν στα σωφρονιστικά καταστήματα της χώρας. Τι και αν πριν από περίπου 150 χρόνια ο Ντοστογιέφσκι έγραφε ότι ο πολιτισμός μιας χώρας φαίνεται από το επίπεδο διαβίωσης των φυλακισμένων της; Τα λόγια αυτά δεν φαίνεται να σημαίνουν πολλά για τους ιθύνοντες των φυλακών που -παρόλα τα πρόστιμα εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ που έχει πληρώσει η χώρα μας- επιμένουν να κρατούν το επίπεδο όσο πιο χαμηλά γίνεται.
Απειλές, ξυλοδαρμοί, περιθωριοποίηση, αθρόα εισαγωγή ναρκωτικών και κινητών για τους λίγους και
εκλεκτούς, παντελής έλλειψη συνθηκών υγιεινής, είναι μερικά μόνο από τα στοιχεία που συνθέτουν το σκηνικό σαπίλας που, όσο περνούν τα χρόνια, καταπίνει ανθρώπους, τους αποκτηνώνει και, στη συνέχεια, τους «φτύνει» στην κοινωνία χειρότερους απ’ ότι τους παρέλαβε.
Πρόσθετη δυσκολία αποτελεί ο αριθμός των κρατουμένων που τα τελευταία χρόνια έχει υπεραυξηθεί με αποτέλεσμα τα σωφρονιστικά καταστήματα και το δυναμικό τους, όχι μόνο να μην επαρκούν, αλλά να έχουν καταντήσει αποθήκες σωμάτων και ψυχών.
Στο επίκεντρο του σημερινού ρεπορτάζ βρίσκονται οι συνθήκες που επικρατούν στις φυλακές Διαβατών και, ειδικότερα, στην γυναικεία πτέρυγα στην οποία «σωφρονίζονται» περίπου 25 κρατούμενες. Όπως προκύπτει από το ρεπορτάζ, τουλάχιστον τέσσερις από αυτές έχουν ήδη απευθυνθεί μέσω δικηγόρου στο Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων καταγγέλλοντας τις συνθήκες διαβίωσης ως άθλιες.
Η δικηγόρος τους, κυρία Ηλέκτρα Κούτρα, μιλώντας στο zougla.gr, ανέφερε ότι συγκεκριμένα για τις φυλακές Διαβατών, περισσότεροι από 130(!) εντολείς της έχουν ήδη δικαιωθεί από το Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων καθώς αποδείχθηκε ότι οι συνθήκες κάτω από τις οποίες διαβιούσαν ήταν, σε κάποιες περιπτώσεις, απάνθρωπες και βασανιστικές.
Παρατίθενται κάποιες από τις αποφάσεις
Μία από τις κοπέλες που πρόκειται να προσφύγει στο δικαστήριο, προσφάτως αποφυλακισθείσα από το εν λόγω σωφρονιστικό κατάστημα, δέχτηκε να σταθεί μπροστά στον φακό του zougla.gr και να μιλήσει για τα όσα βίωσε τον τελευταίο χρόνο που ήταν κρατούμενη.
Όπως αναφέρει η κυρία Φωτοπούλου, στη γυναικεία πτέρυγα των φυλακών ισχύουν διαφορετικοί κανόνες απ’ ότι στην ανδρική. «Δεν υπάρχουν ούτε ναρκωτικά, ούτε κινητά στην γυναικεία πτέρυγα, μόνο στην ανδρική. Το μεγάλο πρόβλημα είναι οι συνθήκες υγιεινής και το ότι απαγορεύονται σχεδόν τα πάντα. Χλωρίνες, καθαριστικά, αφρόλουτρα κα. Την ίδια ώρα που απαγορεύονται αυτά, επιτρέπεται το ξυραφάκι. Δεν βγαίνει νόημα» τονίζει.
«Φανταστείτε ότι σε ένα κελί 20 τ.μ. υπάρχουν 16 κρεβάτια και μία τουαλέτα της οποίας το καζανάκι δεν λειτουργεί. Ο χώρος είναι υπερβολικά μικρός και, δυστυχώς, κατά την είσοδο ενός κρατουμένου στη φυλακή δεν γίνεται κανένας έλεγχος για μεταδιδόμενα νοσήματα. Οι συνθήκες υγιεινής είναι άθλιες».
Όσον αφορά στους σωφρονιστικούς υπαλλήλους, η πρώην κρατούμενη επισημαίνει ότι υπάρχουν κάποιοι που σέβονται τους φυλακισμένους, υπάρχουν όμως και άλλοι που, βασιζόμενοι στην εξουσία που τους δίνει η θέση τους, απειλούν με μεταγωγές σε άλλες φυλακές και, σε κάποιες περιπτώσεις, παρενοχλούν τις κρατούμενες είτε λεκτικά, είτε σωματικά.
«Υπάρχουν και υπάλληλοι που βρίσκονται σε συνεννόηση με κρατουμένους. Όταν κάποια στιγμή έγινε -υποτίθεται- τυχαίος έλεγχος στα κελιά για ναρκωτικά, κάποιοι το ήξεραν από την προηγούμενη ημέρα και είχαν φροντίσει να κρύψουν όσα δεν έπρεπε να βρεθούν. Οι ίδιοι υπάλληλοι είναι αυτοί που κατόπιν επικοινωνίας με φυλακισμένους τους περνούν κινητά τα οποία πωλούν προς 1000 με 1.600 ευρώ» υπογραμμίζει μεταξύ άλλων.
Απειλές, απαγορεύσεις και εμπόριο ναρκωτικών
Όσον αφορά τώρα στην ανδρική πτέρυγα, τα πράγματα είναι λίγο ως πολύ γνωστά. Δεν έχουν περάσει άλλωστε πάνω από δύο μήνες από τότε που κρατούμενοι του εν λόγω σωφρονιστικού καταστήματος είχαν προβεί σε απίστευτες καταγγελίες, υπογραμμίζοντας πως σωφρονιστικοί υπάλληλοι, τους οποίους είχαν κατονομάσει με τα αρχικά του ονόματός τους, ασκούν εμπόριο ναρκωτικών αλλά και… κινητών τηλεφώνων, ενώ, όπως ανέφεραν, συγκεκριμένος υπάλληλος που τον θεωρούν ως βασικό ύποπτο, απομακρύνθηκε «απλά» από τα καθήκοντά του, μετά από κατεπείγουσα αστυνομική έρευνα που έγινε στις 13 Φεβρουαρίου 2017, ως αποτέλεσμα των καταγγελιών τους.
Οι κρατούμενοι μάλιστα, μεταξύ άλλων, είχαν αναφερθεί και σε οργανωμένη «συγκάλυψη» του εμπορίου ναρκωτικών από το Υπουργείο Δικαιοσύνης.
Ένας από τους κρατούμενους ο οποίος, όπως προκύπτει και από επίσημα έγγραφα, διαβιεί κάτω από ιδιαιτέρως δύσκολες συνθήκες είναι ο Χριστόδουλος Ξηρός. Ο δικηγόρος του, κ. Νίκος Διαλυνάς, μιλώντας στο zougla.gr, ανέφερε ότι η κατάσταση έχει φτάσει στο απροχώρητο.
«Η ζωή του κ. Ξηρού κινδυνεύει και αυτό προκύπτει και από επίσημα έγγραφα. Το τελευταίο διάστημα έχει δημιουργηθεί μια ένταση στις φυλακές για συγκεκριμένο λόγο και έχει γίνει σχετική αναφορά στο υπουργείο Δικαιοσύνης. Το κελί που κρατείται ο εντολέας μου είναι πολύ μικρό και του απαγορεύεται τόσο να πηγαίνει στην εκκλησία, όσο και να έχει επαφή με άλλους ανθρώπους. Η λύση είναι μία και αυτή είναι να μεταφερθεί ο κ. Ξηρός στις φυλακές Κορυδαλλού όπου υπάρχουν καλύτερες συνθήκες. Είναι άνθρωπος, όχι ζώο» ανέφερε μεταξύ άλλων.
Παρακάτω μπορείτε να διαβάσετε την καταγγελία της Επιτροπής Κρατουμένων που είχε γίνει τον περασμένο Απρίλιο:
«Το παρόν έρχεται σε συνέχεια της από 12/02/2017 καταγγελίας μας σχετικά με την εισαγωγή ναρκωτικών στις Φυλακές (σ.σ.: « Στις 19 Ιανουαρίου βρέθηκαν στο χώρο του επισκεπτηρίου σε μορφή μπάλας ποσότητα ηρωίνης πάνω από 1 κιλό. Βασικός ύποπτος υπήρξε υπάλληλος της φυλακής, ο οποίος αποσύρθηκε διακριτικά από τη διεύθυνση, με αποτέλεσμα να υπάρχει έντονη η αίσθηση για συγκάλυψη της υπόθεσης». Πηγή: bloko.gr).
Τότε, παρότι ο υπόλογος υπάλληλος απομακρύνθηκε από τα καθήκοντά του, η απομάκρυνσή του δικαιολογήθηκε με άλλες πολύ ελαφρότερες κατηγορίες. Ταυτόχρονα, με μία ευρεία έρευνα που διατάχθηκε από το Υπουργείο Δικαιοσύνης και η οποία είχε χαρακτηριστικά χολιγουντιανής ταινίας, μιας και έλαβε χώρα με συμμετοχή των ΕΚΑΜ, της ΟΠΚΕ, της Δίωξης Ναρκωτικών καθώς και σκυλιών Κ-9, κατάφεραν να κουκουλώσουν την καταγγελία μας δημοσιεύοντας την μεθεπομένη 14-02-2017 επιστολή, στην οποία αναφερόταν ότι από τη διενεργηθείσα έρευνα, ουδέν εύρημα υπήρξε.
Δύο όμως ερωτήματα αποκαλύπτουν το εύρος της συγκάλυψης που υπήρξε :
Α) Γιατί στο πλαίσιο τέτοιας έρευνας, ερευνήθηκαν μόνο χώροι κρατουμένων και όχι χώροι υπαλλήλων;
Β) Πώς και αφού «ουδέν εύρημα υπήρξε», την επομένη κιόλας κρατούμενος βρέθηκε θετικός σε τεστ ουσιών και κατέληξε στα πειθαρχικά της φυλακής;
ΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Σ’ ΕΣΑΣ. Εμείς δεν θα ξαφνιαστούμε, ακόμη και εάν δούμε τον εν λόγω υπάλληλο να επιστρέφει στα καθήκοντά του.
Η αλήθεια είναι ότι ουσίες έρχονται στη φυλακή τόσο παράνομα (ναρκωτικά) όσο και παράτυπα (ψυχοφάρμακα). Τα ναρκωτικά αφενός από την έρευνα των επισκεπτηρίων, τα οποία επάνδρωναν μόνιμα 2 υπάλληλοι, ο ένας εκ των οποίων είναι αυτός που απομακρύνθηκε. Αξίζει να σημειωθεί πως όλοι γνωρίζουν ότι οι υπάλληλοι αυτοί ήταν προσωπική επιλογή του Αρχιφύλακα. Αφετέρου δε, ψυχοφάρμακα χορηγούνται αφειδώς από τη φυλακή μέσω του ψυχιάτρου. Ένα ραντεβού μαζί του, όπου θα του δηλώσεις ότι «βλέπεις θορύβους και ακούς φωνές», είναι αρκετό για να σε γεμίσει υπνωτικά και ψυχοφάρμακα…
Σε κάθε περίπτωση, όλα τα παραπάνω δεν είναι τίποτα παρά η κορυφή του παγόβουνου. Η επιθυμία μας είναι με την παρούσα να προβάλλουμε τη δομή της Διοίκησης της φυλακής, η οποία έχει διαμορφωθεί ως μία καλοστημένη επιχείρηση με μοναδικό γνώμονα το ασύδοτο κέρδος και την εκμετάλλευση της δυστυχίας των κρατουμένων της.
Ένα γωνιακό μαγαζί που μέσα από μια σειρά παράνομων δραστηριοτήτων είναι σίγουρο πως θα εξασφαλίσει οικονομικά τις 5 οικογένειες που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της Διοίκησής της : τον Διευθυντή (Α.Π.), τον Διαχειριστή και τον αδερφό του (Σ. και Χ.Ξ. αντίστοιχα), τον Βοηθό Διαχειριστή (Κ.Κ.) και ως κορυφή της πυραμίδας τον Αρχιφύλακα (Κ.Β.).
Καταρχάς, και πριν μπούμε σε λεπτομέρειες, αξίζει να σημειωθεί ότι στην οικογένεια του Διαχειριστή «μπαίνουν» 3 μισθοί : ο δικός του, του αδερφού του και της συζύγου του, ενώ στην οικογένεια του Αρχιφύλακα 2 μισθοί : ο δικός του και της συζύγου του.
Σημαντική πηγή εσόδων αποτελεί η λαθραία εισαγωγή στη φυλακή κινητών τηλεφώνων. Υπεύθυνος για την εισαγωγή τους είναι ο αδερφός του Διαχειριστή (Χ.Ξ.), ο οποίος κλείνει τις συμφωνίες για τις συσκευές αποκλειστικά με τους Ρωσόφωνους κρατουμένουςΣημαντική πηγή εσόδων αποτελεί η λαθραία εισαγωγή στη φυλακή κινητών τηλεφώνων. Υπεύθυνος για την εισαγωγή τους είναι ο αδερφός του Διαχειριστή (Χ.Ξ.), ο οποίος κλείνει τις συμφωνίες για τις συσκευές αποκλειστικά με τους Ρωσόφωνους κρατουμένους. Η τιμή που τους χρεώνει ανέρχεται στα 500 € ανά συσκευή.
Η ίδια συσκευή, μέχρι να φτάσει στους μη Ρώσους κρατουμένους, φτάνει να πωλείται στην τιμή ακόμη και των 1.500 €. Και ενώ ο Χ.Ξ. είναι υπεύθυνος για την εισαγωγή των κινητών και το κλείσιμο της συμφωνίας με τους Ρώσους, υπεύθυνος για την παράδοσή τους στους τελικούς αποδέκτες είναι ο Αρχικαθαριστής (Π.Κ.), μιας και είναι ο μοναδικός κρατούμενος που έχει την άδεια από τον Αρχιφύλακα να κινείται ελεύθερα σε όλες τις πτέρυγες της φυλακής.
Περιττό δε να αναφερθεί πως ο Αρχικαθαριστής αποτελεί προσωπική επιλογή του Αρχιφύλακα μετά από σύσταση του Σ.Τ. (στον οποίο θ’ αναφερθούμε παρακάτω) υπαλλήλου, με τον οποίο γνωριζόταν ο Αρχικαθαριστής έξω από τη φυλακή. Και ενώ όλα τα παραπάνω λαμβάνουν χώρα, ο Αρχιφύλακας εξαντλεί την αυστηρότητά του για ξεκάρφωμα, με συνεχείς έρευνες για κινητά, σε θαλάμους όμως όπου εκ των προτέρων γνωρίζει ότι δεν θα βρει τίποτα.
Εξαίρεση φυσικά αποτελεί η περίπτωση, όπου εξυπηρετώντας τα δικά του συμφέροντα, ερευνά τους σωστούς θαλάμους, βρίσκει τα κινητά και φορτώνει τους ανεπιθύμητους σε αυτόν κρατουμένους με πειθαρχικά και πειθαρχικές μεταγωγές.
Ενώ φαινομενικά η επιλογή των προμηθευτών γίνεται σε ένα περιβάλλον διαφάνειας, είναι άξιο απορίας πώς οι προμηθευτές παραμένουν μονίμως οι ίδιοι. Στην καλύτερη περίπτωση, εναλλάσσονται ανά 6μηνο μεταξύ τουςΌΛΑ, όμως, τα παραπάνω είναι ψίχουλα ως απολαβές σε σχέση με αυτό που συμβαίνει στο χώρο των προμηθειών της φυλακής. Καταρχάς, και ενώ φαινομενικά η επιλογή των προμηθευτών γίνεται σε ένα περιβάλλον διαφάνειας, είναι άξιο απορίας πώς οι προμηθευτές παραμένουν μονίμως οι ίδιοι. Στην καλύτερη περίπτωση, εναλλάσσονται ανά 6μηνο μεταξύ τους. Η απάντηση στην παραπάνω «απορία» είναι προφανής: Όπως σχεδόν παντού στον τομέα των κρατικών προμηθειών, έτσι και εδώ έχουμε τη σύσταση «καρτέλ», όπου οι ίδιοι και οι ίδιοι καταθέτουν προσφορές. Τα εμπορεύματα στη φυλακή εισέρχονται και ζυγίζονται από την είσοδο των μαγειρείων. Και σ’ αυτό το σημείο, την παραλαβή και τη ζύγιση αναλαμβάνουν 2 μόνιμοι υπάλληλοι, οι Σ.Τ και Β.Τ. Χωρίς αυτούς παραλαβή δεν γίνεται.
Αναρωτιόμαστε … δεν θα έπρεπε να εναλλάσσονται οι υπάλληλοι αυτοί σε ένα τόσο νευραλγικό πόστο, αν μη τι άλλο και για λόγους προληπτικούς; ΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΔΙΚΑ ΣΑΣ.
Συμπληρωματικά, άξιο αναφοράς είναι ότι ο Σ.Τ. (αυτός που σύστησε και τον Αρχικαθαριστή) πριν την πρόσληψή του στο Δημόσιο ήταν κρουπιέρης στο Καζίνο. Άρα, ο άνθρωπος με το ιδανικότερο βιογραφικό! Το colpo grosso στήνεται με διάφορους τρόπους, τους οποίους μας εξηγεί ένας άλλος κρατούμενος, ο Γ.Π., υπεύθυνος της αποθήκης της φυλακής, άλλος ένας εκλεκτός του Αρχιφύλακα, ο οποίος και λόγω της θέσης του απολαμβάνει ιδιαίτερα προνόμια. Έτσι, χρησιμοποιούνται οι παρακάτω τρόποι:
Α) Με τη μορφή εκπτώσεων ή δώρων στα τιμολόγια, τα οποία ποτέ δεν περνάνε στα βιβλία της φυλακής.
Β) Με το πείραγμα της ζυγαριάς, η οποία ζυγίζει τα εισερχόμενα εμπορεύματα.
Γ) Με τις κλασικές υπερτιμολογήσεις, όπου φυσικά η διαφορά δίνεται σε μετρητά.
Ανατριχιαστικές λεπτομέρειες για το όλο κόλπο μάς δίνει ο Γ.Π., οι οποίες δεν είναι της παρούσης, ενώ τα μαύρα κέρδη στα οποία αναφέρεται, είναι τόσο μεγάλα, που είναι δύσκολο ακόμη και για εμάς να το πιστέψουμε.
Εάν επιτρεπόταν η εισαγωγή τροφίμων στη φυλακή, οι προμήθειες εφοδίων της φυλακής θα έπεφταν στο 50 %, άρα θα έπεφταν και οι μίζες τους… Ποιος όμως από τους ιθύνοντες θα δεχόταν κάτι τέτοιο;Εδώ υπάρχει και μία μοναδικότητα για το Γενικό Κατάστημα Κράτησης Διαβατών: Πρέπει να είναι η μοναδική φυλακή στην Ελλάδα που ούτε διαθέτει εγκαταστάσεις ώστε να μαγειρεύουν οι κρατούμενοι, αλλά και που απαγορεύει την εισαγωγή τροφίμων από τους συγγενείς στους κρατουμένους, επικαλούμενοι φυσικά τί άλλο; Λόγους ασφαλείας. Η αλήθεια βέβαια είναι πως εάν επιτρεπόταν η εισαγωγή τροφίμων στη φυλακή, οι προμήθειες εφοδίων της φυλακής θα έπεφταν στο 50 %, άρα θα έπεφταν και οι μίζες τους… Ποιος όμως από τους ιθύνοντες θα δεχόταν κάτι τέτοιο;
Τελευταία, αλλά όχι και αμελητέα πηγή εσόδων αποτελούν τα κυλικεία, συνολικά 4, ένα σε κάθε όροφο για τους κρατουμένους και ένα το κυλικείο των υπαλλήλων. Επισήμως, τα κυλικεία λειτουργούν ως μη κερδοσκοπικοί σταθμοί πώλησης αγαθών στους κρατουμένους. Στην πραγματικότητα, όμως, λειτουργούν σε ένα καθεστώς απόλυτης αισχροκέρδειας δουλεύοντας με ποσοστά κέρδους από 10% (Coca-Cola) έως και 300% (καφές). Και όλα αυτά φυσικά με τις ευλογίες των διοικούντων τη φυλακή, μιας και οι τοίχοι ακόμη γνωρίζουν τί ακριβώς συμβαίνει.
Όπως μάς καταγγέλλει ο υπεύθυνος του κυλικείου υπαλλήλων, Ι.Τ., ο εβδομαδιαίος τζίρος των κυλικείων φτάνει τις 8.000 €. Τα κέρδη αυτών των κυλικείων, σύμφωνα πάντα με τον Ι.Τ., αθροίζονται και διανέμονται μεταξύ φυλακής και υπευθύνων των κυλικείων στις τακτικές απογραφές που διενεργεί ο Βοηθός Διαχειριστή (Κ.Κ.). Το δε μερίδιο των μαύρων κερδών που αναλογεί στη φυλακή, «βαφτίζεται» ως προσφορά προς την κοινωνική υπηρεσία. Η απόλυτη υποκρισία! Αλλά και η απόλυτη εκμετάλλευση των κρατουμένων.
«Ζητάμε και δικαιούμαστε μία φυλακή αναλογική και ανταποδοτική, όπου ο κάθε κρατούμενος θα αξιολογείται ατομικά, ανάλογα με τη συμπεριφορά του και την προσφορά του. Μία φυλακή, όπου θα παρέχεται το δικαίωμα επιλογής της τροφής, καθώς και η δυνατότητα επικοινωνίας»Συνοψίζοντας, ενδεικτικά είδαμε τη δόμηση της φυλακής κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να απομυζεί στο μέγιστο βαθμό τους κρατουμένους. Είδαμε τους ρόλους των τεσσάρων και πώς όλοι αυτοί συντονίζονται από τον Αρχιφύλακα και δρουν κάτω από την ασυλία που τους παρέχει. Και όλα αυτά σε μία φυλακή, η οποία ευαγγελίζεται την ισότητα των κρατουμένων, καθώς και την πιστή τήρηση του σωφρονιστικού κώδικα. Η απόλυτη υποκρισία! Εμείς, λοιπόν, τέτοια ισότητα δεν τη θέλουμε!
Ζητάμε και δικαιούμαστε μία φυλακή αναλογική και ανταποδοτική, όπου ο κάθε κρατούμενος θα αξιολογείται ατομικά, ανάλογα με τη συμπεριφορά του και την προσφορά του. Μία φυλακή, όπου θα παρέχεται το δικαίωμα επιλογής της τροφής, καθώς και η δυνατότητα επικοινωνίας με τους σύγχρονους τρόπους επικοινωνίας. Μία φυλακή αξιοκρατική, η οποία λειτουργώντας σε άλλες υγιείς βάσεις, θα είναι σε θέση να μειώσει δραστικά τα λειτουργικά της έξοδα, αν όχι να καταστεί μία αυτοσυντήρητη μονάδα.
Επιτροπή κρατουμένων».
