«Το πόσιμο νερό αποτελεί ανθρώπινο δικαίωμα και δεν ιδιωτικοποιείται».
Το κεντροδεξιό Δημοκρατικό Κόμμα απείχε της ψηφοφορίας, υποστηρίζοντας ότι η διαδικασία δεν ήταν απαραίτητη και ότι έγινε απλώς και μόνο για να κερδίσει πόντους η κυβέρνηση
«Κάθε πολίτης έχει δικαίωμα στο πόσιμο νερό. Οι υδάτινοι πόροι αποτελούν δημόσιο αγαθό και διαχειρίζονται από το κράτος. Οι υδάτινοι πόροι χρησιμοποιούνται πρωταρχικά για την παροχή πόσιμου νερού στους πολίτες και νερού οικιακής χρήσης στα νοικοκυριά, και, υπό αυτή την έννοια, δεν αποτελούν εμπόρευμα για την αγορά» αναφέρει πλέον το Σύνταγμα της Σλοβενίας (άρθρο 70α).
Σύμφωνα με σλοβενικά ΜΜΕ, το κεντροδεξιό Δημοκρατικό Κόμμα SDS απείχε της ψηφοφορίας, υποστηρίζοντας ότι η διαδικασία δεν ήταν απαραίτητη και ότι έγινε απλώς και μόνο για να κερδίσει πόντους η κυβέρνηση. Το Κοινοβούλιο της Σλοβενίας αριθμεί 90 έδρες.
«Το υγρό χρυσάφι του 21ου αιώνα»
Ο πρωθυπουργός της ευρωπαϊκής χώρας Μίρο Τσεράρ, που ψήφισε υπέρ της συνταγματικής τροπολογίας, περιέγραψε το νερό ως το «υγρό χρυσάφι του 21ου αιώνα».
Η νέα τροποποίηση του Συντάγματος έρχεται σε μια χρονική συγκυρία κατά την οποία εντείνονται οι πιέσεις των θεσμών στην ελληνική κυβέρνηση να προχωρήσει στην πώληση μετοχών της ΕΥΑΘ και της ΕΥΔΑΠΌπως είπε, η ποιότητα του νερού της Σλοβενίας είναι υψηλή, και λόγω αυτού οι ξένες εταιρείες πιθανότατα θα προσπαθήσουν να αποκτήσουν τα δικαιώματά του στο μέλλον. «Καθώς το νερό θα γίνει σταδιακά το πιο πολύτιμο αγαθό στο μέλλον, η πίεση θα αυξηθεί και εμείς δεν πρέπει να κάνουμε πίσω» πρόσθεσε.
Η νέα τροποποίηση του Συντάγματος έρχεται σε μια χρονική συγκυρία κατά την οποία εντείνονται οι πιέσεις των θεσμών στην ελληνική κυβέρνηση να προχωρήσει στην πώληση μετοχών της ΕΥΑΘ και της ΕΥΔΑΠ.
Save Greek Water: Η Ελλάδα να πάρει τη σκυτάλη από τη Σλοβενία
Πλήθος φορέων και οργανώσεων χαιρέτισαν την ιστορική απόφαση. Ο Σταμάτης Στεφανάκος, από την οργάνωση Save Greek Water , μιας πρωτοβουλίας πολιτών που πραγματοποιεί εκστρατεία για την μη ιδιωτικοποίηση του νερού στην Ελλάδα, σχολιάζει στο zougla.gr:
«Η πρόσβαση σε καθαρό νερό και αποχέτευση είναι βασικό ανθρώπινο δικαίωμα αναγνωρισμένο από τον ΟΗΕ. Το νερό είναι φυσικός μονοπωλιακός πόρος και από την μέχρι τώρα εμπειρία της ιδιωτικοποίησης υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης, έχουμε διαπιστώσει ότι είτε σε περιπτώσεις πλήρους ιδιωτικοποίησης είτε σε περιπτώσεις συμπράξεων δημόσιου ιδιωτικού τομέα, δεν προφυλάσσεται η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών, υπάρχουν πάμπολλες περιπτώσεις που δημιουργήθηκαν κίνδυνοι για τη δημόσια υγεία, καταγράφεται υποβάθμιση της ποιότητας του πόσιμου νερού και εγκατάλειψη της συντήρησης των πολύτιμων και πανάκριβων υποδομών.
Η οποιαδήποτε μορφής ιδιωτικοποίηση αντίκειται πλήρως στη βούληση των Ελλήνων πολιτών Ενίοτε όλα αυτά συνοδεύονται από οικονομικά σκάνδαλα,κακοδιαχείριση, ενώ σχεδόν πάντα οι πολίτες και χρήστες των υπηρεσιών, χρεώνονται αδικαιολόγητα υψηλά τιμολόγια που προκύπτουν ακόμη και από μυστικές συμφωνίες με τους ιδιώτες που μπαίνουν με εγγυήσεις κερδών στις δημοτικές ή κρατικές υπηρεσίες. Για όλους αυτούς τους λόγους άλλωστε 245 πόλεις σε όλο τον κόσμο έχουν γυρίσει πίσω σε δημόσια διαχείριση έχοντας πικρή εμπειρία και μεγάλες οικονομικές ζημίες. Να σημειώσουμε επίσης ότι η οποιαδήποτε μορφής ιδιωτικοποίηση αντίκειται πλήρως στη βούληση των Ελλήνων πολιτών όπως έδειξε το δημοψήφισμα πολιτών με την συμμετοχή των δήμων στην Θεσσαλονίκη όπου το 98% από τους 218.000 πολίτες που συμμετείχαν είπαν ένα μεγάλο όχι σε αυτές τις πολιτικές».
Zougla.gr: Πώς κρίνετε την απόφαση του σλοβενικού κοινοβουλίου και τι θα έπρεπε να κάνει η Ελλάδα;
«Οι Σλοβένοι έφεραν μια μεγάλη νίκη που ξεπερνά τα εθνικά τους σύνορα. Είναι η πρώτη χώρα στην Ε.Ε. και η 18η παγκοσμίως που κατοχυρώνει με συνταγματικό άρθρο το ανθρώπινο δικαίωμα στο νερό. Η προσθήκη που έγινε είναι ξεκάθαρη και για τον δημόσιο χαρακτήρα των υπηρεσιών: «Όλοι έχουν δικαίωμα σε πόσιμο νερό. Οι υδάτινες πηγές είναι δημόσιο αγαθό που διαχειρίζεται το κράτος. Οι υδάτινες πηγές χρησιμοποιούνται κυρίως για την βιώσιμη παροχή πόσιμου νερού οικιακής χρήσης και σε σχέση με αυτήν τους τη χρήση δεν θεωρούνται εμπορεύσιμο προϊόν. Το πόσιμο νερό παρέχεται προς το δημόσιο και τα νοικοκυριά από το κράτος μέσω των τοπικών κοινοτήτων απευθείας και χωρίς κέρδος».
Με την ευκαιρία της συνταγματικής αναθεώρησης η Ελλάδα όπως κάθε χώρα της Ε.Ε. έχει το δικαίωμα όπως αυτό ορίζεται από τις ευρωπαϊκές συνθήκες να αποφασίσει να αναγνωρίσει το ανθρώπινο δικαίωμα στο νερό»Με την ευκαιρία της συνταγματικής αναθεώρησης η Ελλάδα όπως κάθε χώρα της Ε.Ε. έχει το δικαίωμα όπως αυτό ορίζεται από τις ευρωπαϊκές συνθήκες να αποφασίσει να αναγνωρίσει το ανθρώπινο δικαίωμα στο νερό, να κατοχυρώσει τον δημόσιο χαρακτήρα της διαχείρισής του καθώς επίσης και να καθορίσει διαδικασίες για τον δημοκρατικό και κοινωνικό έλεγχο των παρεχόμενων υπηρεσιών για να μην καταλήξει η συνταγματική αναγνώριση ένα κενό γράμμα.
»Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο αν επιτέλους οι πολίτες λάβουν μέρος στις διαδικασίες και δώσουν την απαραίτητη νομιμοποίηση στις αλλαγές αυτές. Στην Σλοβενία οι πολίτες κατάφεραν αυτή την νίκη επειδή μπόρεσαν να συλλέξουν 52.000 υπογραφές που είναι περίπου το 3% του πληθυσμού. Αν είχαμε και στο δικό μας σύνταγμα αντίστοιχη πρόβλεψη δεν θα χρειαζόταν να δαπανούμε χρόνο και ενέργεια πιέζοντας τα κέντρα λήψης αποφάσεων. Θα μπορούσαμε κι εμείς να επιβάλλουμε την βούληση των πολιτών που στο συγκεκριμένο θέμα είναι ξεκάθαρη. Για να παραδώσουμε στις μελλοντικές γενιές μια καλύτερη και δημοκρατικότερη χώρα, με κατοχυρωμένο το δικαίωμα στον πολυτιμότερο φυσικό πόρο, το νερό μας.
Ευρωπαϊκοί φορείς και οργανώσεις καλωσορίζουν την απόφαση
Η «Πρωτοβουλία Πολιτών για τη Σλοβενία και την ελευθερία, το νερό στο Σύνταγμα, το νερό στη συνείδηση» σε ανακοίνωσή της αναφέρει τα εξής:
«Από τις 30 Ιανουαρίου 2016 μέχρι τις 11 Μαρτίου 2016, συγκεντρώσαμε περισσότερες από 51,000 υπογραφές προκειμένου να εγγράψουμε το δικαίωμα στο νερό στο Σύνταγμα. Παραδώσαμε τη λίστα στο Κοινοβούλιο στις 11 Μαρτίου. Έχουμε δηλαδή ως σήμερα μαζί μας το 3% των εκλογέων. Αφότου παραδώσαμε τις υπογραφές συνεχίσαμε την προσπάθειά μας ασκώντας θετικές πιέσεις και συζητώντας το θέμα με επαγγελματίες νομικούς. Ανοίξαμε διάλογο και με τις δημόσιες αρχές που έχουν στην ευθύνη τους το νερό, τα πολιτικά κόμματα και εκπροσώπους φορέων. Σκοπός των δράσεών μας ήταν να γραφεί καθαρά στο Σύνταγμα ότι το νερό και οι υδάτινες πηγές είναι ένα φυσικό δημόσιο αγαθό για το οποίο κανείς δεν μπορεί να αποκτήσει ιδιοκτησιακά δικαιώματα.
»Ότι όλοι έχουμε δικαίωμα σε πόσιμο νερό, ότι η παροχή νερού προς τον πληθυσμό δεν μπορεί να είναι ιδιοκτησία οποιασδήποτε ιδιωτικής εταιρίας οποιουδήποτε τύπου και ότι η παροχή νερού στο κοινό είναι μια υπηρεσία που δεν πρέπει να παράγει κέρδος. Θέλαμε επίσης να γραφεί ότι η παροχή νερού προς τον πληθυσμό είναι απόλυτη προτεραιότητα σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη εκμετάλλευση σε περιπτώσεις κρίσεων ξηρασίας ή άλλων κρίσεων και τέλος ότι η διαχείριση των υδάτινων πηγών πρέπει να είναι βιώσιμη και να διέπεται από διαγενεακή αλληλεγγύη.
»Εγγράφοντας το ανθρώπινο δικαίωμα στο νερό στο Σύνταγμά μας, σκεφτόμαστε για το μέλλον στο παρόν, και δείχνουμε στην Ευρώπη και τον κόσμο ότι το πόσιμο νερό στη Σλοβενία είναι δημόσιο αγαθό, δεν μπορεί και δεν θα ιδιωτικοποιηθεί και πρέπει για πάντα να χρησιμοποιείται κυρίως για τον πληθυσμό (και τα ζώα) και μόνο ύστερα από αυτό για οικονομικούς σκοπούς ή σκοπούς εξαγωγών, αν και εφόσον αυτό επιτρέπεται από το υδάτινο απόθεμα», είναι η ανακοίνωση των ακτιβιστών.
«Πολίτες σε ολόκληρη την Ευρώπη και την Ευρωπαϊκή Ένωση κινητοποιήθηκαν προκειμένου να ενταχθεί το ανθρώπινο δικαίωμα σε νερό και υγιεινή όπως αποφασίστηκε από τον ΟΗΕ και στην Ευρωπαϊκή νομοθεσία. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξακολουθεί να αγνοεί σχεδόν 2 εκ. πολίτες στην πρώτη επιτυχημένη Πρωτοβουλία Ευρωπαίων Πολιτών. Ο κομισάριος Vella θα πρέπει να ακούσει τους πολίτες και να ακολουθήσει το παράδειγμα της Σλοβενίας το συντομότερο δυνατόν», δήλωσε ο Jan Willem Goudriaan, ο γγ. της EPSU.
«Οι εμπορικές συμφωνίες και οι μηχανισμοί επίλυσης διαφορών μεταξύ επενδυτή και κράτους δύνανται να μειώσουν την ικανότητα των κρατών να παίρνουν πίσω υπό δημόσιο έλεγχο υδάτινα αποθέματα όταν υπάρχουν ξένοι επενδυτές, όπως στη Σλοβενία. Για να μπορέσουν να εγγυηθούν το ανθρώπινο δικαίωμα σε αυτό τον βασικό πόρο, το Ευρωκοινοβούλιο και το Κοινοβούλιο της Σλοβενίας θα πρέπει να αρνηθούν να επικυρώσουν την CETA όταν θα τεθεί σε ψηφοφορία τους επόμενους μήνες», δήλωσε ο David Sánchez, διευθυντή της Food & Water Europe.
«Καλωσορίζουμε την εισαγωγή του ανθρώπινου δικαιώματος σε νερό στο Σύνταγμα της Σλοβενίας, ως ένα σπουδαίο αποτέλεσμα της δράσης των πολιτών. Τώρα η κοινωνία των πολιτών θα πρέπει να μείνει ενεργή προκειμένου να εγγυηθεί μια δημοκρατική και διαφανή δημόσια διαχείριση ολόκληρου του κύκλου του νερού, βασισμένη στη συμμετοχή πολιτών και εργαζόμενων», δήλωσε η Jutta Schütz, εκπροσωπώντας το Ευρωπαϊκό Κίνημα Νερού.
Η πρόσβαση στο νερό
Η Σλοβενία δεν είναι το πρώτο κράτος στον κόσμο που κατοχυρώνει συνταγματικά ότι το νερό αποτελεί ανθρώπινο δικαίωμα (π.χ. Βολιβία, Μεξικό, Νότια Αφρική). Πρόκειται, όμως για το πρώτο μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης που συμπεριλαμβάνει ένα τέτοιο άρθρο στον καταστατικό χάρτης της χώρας.
Αρκετές ξένες εταιρείες από τον χώρο των τροφίμων και των αναψυκτικών αγοράζουν δικαιώματα σε μεγάλες εκτάσεις με υδάτινα αποθέματα της Σλοβενίας
Το νερό αποτελεί ένα από τα επίμαχα θέματα στη Σλοβενία, καθώς αρκετές ξένες εταιρείες από τον χώρο των τροφίμων και των αναψυκτικών αγοράζουν δικαιώματα σε μεγάλες εκτάσεις με υδάτινα αποθέματα της χώρας. Για να ενισχύσει την υπερασπιστική της γραμμή η κυβέρνηση έχει επικαλεστεί πολλάκις τα δραματικά γεγονότα σε χώρες της Ν. Αμερικής και της Αφρικής τις δεκαετίες του ’90 και του 2000, όταν μεγάλες απεργιακές κινητοποιήσεις έγιναν προκειμένου να μην ιδιωτικοποιηθεί το νερό (π.χ. Βολιβία).
Εκδήλωση για την ιδιωτικοποίηση του νερού στην Αθήνα
Το Πατάρι του ΣΥΝ.ΖΩ τη Κυριακή 27/11 στις 19.00, στον συνεταιρισμό Ζωγράφου, πραγματοποιεί την εκδήλωση-συζήτηση με θέμα: ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΝΕΡΟΥ-ΘΑ ΠΑΜΕ ΜΕ ΤΑ ΝΕΡΑ ΤΟΥΣ;
ΟΜΙΛΗΤΕΣ: Μαρία Κανελλοπούλου και Δημήτρης Νικολάου SAVEGREEKWATER, Πέτρος Ψαρρέας Ερευνητής Οικονομίας και Περιβάλλοντος. Θα γίνει προβολή του 15λεπτου ντοκιμαντέρ “Something in the water”, που καταδεικνύει τις επιθετικές προσπάθειες για την ιδιωτικοποίηση του νερού στην Ελλάδα.
Επιμέλεια: Μάριος Βελέντζας, Σωτήρης Σκουλούδης
