Όταν ο Μπαράκ Ομπάμα έγινε ο πρώτος Αφροαμερικανός που κέρδισε τον Λευκό Οίκο το 2008, η νίκη του ήταν ένα σημείο καμπής στις διαφυλετικές σχέσεις στις ΗΠΑ που δημιούργησε προσδοκίες για επικείμενη πρόοδο.
Σχεδόν οκτώ χρόνια αργότερα, με τον Ντόναλντ Τραμπ και τη Χίλαρι Κλίντον να επιτίθενται ο ένας στην άλλη για τα θέματα φυλετικής πολιτικής, η κληρονομιά της προεδρίας του Ομπάμα μοιάζει σαφώς ανάμεικτη, δήλωσαν μαύροι ηγέτες.
Για ορισμένους, ο τόνος της προεκλογικής εκστρατείας του υποψηφίου των Ρεπουμπλικανών, καθώς και μια πρόσφατη σειρά φυλετικά φορτισμένων επεισοδίων με πυροβολισμούς στους οποίους εμπλέκεται η αστυνομία, δείχνει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν έρθει πιο κοντά στο να ξεπεράσουν ένα βαρύ ιστορικό φυλετικής πάλης.
Η παρουσία ενός μαύρου προέδρου, δύο μαύρων υπουργών Δικαιοσύνης και ενός μαύρου υπουργού Εσωτερικής Ασφάλειας δεν οδήγησε στο να υπάρξει στοιχειώδης δικαιοσύνη για τα θύματα της φυλετικά φορτισμένης βίας, δήλωσε ο Κόρνελ Ουέστ, ένας ακαδημαϊκός και πρώην υποστηρικτής του Ομπάμα ο οποίος ασκεί ηχηρή κριτική στον Δημοκρατικό πρόεδρο.
“Πόσοι αστυνομικοί που έχουν σκοτώσει άοπλους αθώους μαύρους πολίτες έχουν φυλακιστεί κατά την περίοδο που βρίσκεται στην εξουσία αυτή η μαύρη δύναμη; Κανένας”, λέει ο Ουέστ.
Ο Ομπάμα θα μπορούσε να έχει δράσει πιο άμεσα στη διάρκεια της θητείας του για να βοηθήσει τους μαύρους, πρόσθεσε ο Ουέστ, παραθέτοντας την επίμονα υψηλή παιδική φτώχεια μεταξύ των Αφροαμερικανών. “Η (οικονομική) ανάκαμψη δεν έγινε αισθητή στις κοινότητες των μαύρων και των φτωχών εργαζομένων”, είπε.
Άλλοι είπαν ότι ο Ομπάμα έδειξε ηγεσία στο θέμα της φυλής ενώ έχει να παρουσιάσει πραγματικά επιτεύγματα στην ιατρική περίθαλψη και στην οικονομία που βοήθησαν Αμερικανούς όλων των εθνοτήτων.
Ο Αλ Σάρπτον, ηγέτης του κινήματος πολιτικών δικαιωμάτων που έχει στενούς δεσμούς με τον Λευκό Οίκο, περιέγραψε τον Ομπάμα ως έναν πρόεδρο “που μεταμορφώνει”, αλλά ανακόπηκε από την ανάγκη να εξυπηρετήσει διαφορετικά εκλογικά ακροατήρια και να συμβιβαστεί με κοινοβουλευτικούς που έχουν διαφορετικές προτεραιότητες.
“Προσπάθησε να είναι όσο πιο ισορροπημένος γίνεται και να δείξει τον μεγαλύτερο δυνατό σεβασμό, προς μεγάλη απογοήτευση πολλών στη μαύρη κοινότητα που αισθάνθηκαν ότι πάει προς τα πίσω”, είπε ο Σάρπτον.
Η ανεργία μεταξύ των Αφροαμερικανών έπεσε στο μισό υπό τον Ομπάμα, σημείωσε ο Σάρπτον, ενώ οι επισημάνσεις του Ομπάμα για το θέμα της φυλής ανέβασαν το θέμα [στη δημόσια συζήτηση]. Το 2012, στον Λευκό Οίκο, ο Ομπάμα αναφέρθηκε στον Τρέιβον Μάρτιν, έναν μαύρο νεαρό τον οποίο πυροβόλησε και σκότωσε ένας λευκός Ισπανόφωνος, ως ένα αγόρι που θα μπορούσε να μοιάζει στον γιο που δεν έχει.
“Δεν είχαμε ποτέ έναν πρόεδρο που να το κάνει αυτό”, είπε ο Σάρπτον.
Εσφαλμένη αίσθηση προόδου
Ο Άντριου Γιανγκ, πρώην δήμαρχος της Ατλάντα, μέλος του Κογκρέσου, πρεσβευτής των ΗΠΑ στα Ηνωμένα Έθνη και σύμβουλος του δολοφονημένη ηγέτη του κινήματος των πολιτικών δικαιωμάτων Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, δήλωσε πως ο Ομπάμα, ως μαύρος ηγέτης, έπρεπε να επιδιώξει συμβιβασμούς περισσότερο απ΄ό,τι προηγούμενοι λευκοί πρόεδροι.
“Ήταν ευκολότερο για τον (Τζίμι) Κάρτερ ή τον Λίντον Τζόνσον ακόμη και για τον Μπιλ Κλίντον, ως λευκούς του Νότου, να κάνουν πράγματα ειδικά για τους μαύρους”, είπε ο Γιανγκ.
Η αντίδραση από τους λευκούς ψηφοφόρους της εργατικής τάξης συνέβαλε στην άνοδο του Τραμπ, δήλωσε ο Γιανγκ.
“Δεν είχαμε πραγματικά μια πλήρη ψυχολογική προσαρμογή σε μια πολυφυλετική κοινωνία”, είπε. “Αυτό είναι που κάνει τον κόσμο να στοιχίζεται πίσω από τον Τραμπ. Δεν ξέρουν τι να κάνουν με την πολυπλοκότητα της καθημερινότητας και της εποχής. Και (ο Τραμπ), όπως και άλλοι, δίνει μια απλή απάντηση και επιρρίπτει την ευθύνη σε κάποιον άλλον”.
Η Κλίντον, η υποψήφια των Δημοκρατικών για την προεδρία, κατηγόρησε χθες τον Τραμπ ότι είναι ένας διχαστικός υποψήφιος ο οποίος με τη ρητορική του τροφοδοτεί τις ρατσιστικές οργανώσεις. Ο Τραμπ επέκρινε την Κλίντον, λέγοντας πως έχει απογοητεύσει τους μαύρους Αμερικανούς και ότι χαρακτηρίζει εσφαλμένα τους Ρεπουμπλικανούς ως μισαλλόδοξους.
Οι υποστηρικτές της Κλιντον είναι πιο πιθανό να θέλουν να αντιμετωπιστούν οι φυλετικές σχέσεις απ΄ό,τι οι υποστηρικτές του Τραμπ, σύμφωνα με δημοσκόπηση της Reuters/Ipsos με δείγμα άνω των 2.800 ανθρώπων που διενεργήθηκε στα τέλη Μαρτίου.
Ο Ομπάμα έχει πει ότι οι φυλετικές σχέσεις δεν είναι τόσο κακές όσο ορισμένοι αφήνουν να εννοηθεί. Φίλοι του λένε πως ποτέ δεν περίμενε κατά τη διάρκεια της προεδρίας του να διαγραφούν αιώνες ρατσισμού και η κληρονομιά της δουλείας.
“Το να περιμένουμε να διαγράψει όλη αυτή την κληρονομιά της αδικίας ή του ρατσισμού και των διακρίσεων μέσα σε οκτώ χρόνια δεν είναι ρεαλιστικό”, δήλωσε η Βάλερι Τζάρετ, σύμβουλος του Λευκού Οίκου και στενή φίλη του Ομπάμα.
“Υπήρχαν άραγε κάποιοι που είχαν ενδεχομένως μια εσφαλμένη αίσθηση της προόδου βασιζόμενοι απλώς σε μια εκλογή; Σίγουρα”, είπε.
Η κυβέρνηση θέλει να προωθήσει τη μεταρρύθμιση της ποινικής νομοθεσίας προτού τελειώσει η θητεία του Ομπάμα, με σκοπό να κερδίσει σε ένα θέμα που παρακολουθείται στενά από τη μαύρη κοινότητα. Ωστόσο οι προοπτικές να περάσει από το Κογκρέσο στη διάρκεια μιας εκλογικής χρονιάς είναι αβέβαιες.
Ο Ομπάμα, ο οποίος έχει καταστήσει σαφή την αποστροφή του για τον Τραμπ και την απογοήτευσή του με το Κογκρέσο, έχει πει πως ελπίζει ότι η δική του φωνή για τα φυλετικά ζητήματα θα βοηθήσει να βελτιωθούν τα πράγματα για τις μελλοντικές γενιές. “Φυτεύουμε σπόρους, και κάποιος άλλος μπορεί να καθίσει κάτω από τη σκιά του δέντρου που εμείς φυτέψαμε”, είχε πει ο Ομπάμα σε συνέντευξη Τύπου τον Ιούλιο.
