Η έξοδος του Ηνωμένου Βασιλείου από την ευρωπαϊκή οικογένεια έχει πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές προεκτάσεις, οι οποίες θα επηρεάσουν -περισσότερο ή λιγότερο- όλα τα κράτη-μέλη, συμπεριλαμβανομένης και της χώρας μας.
O «oικονομικός Αρμαγεδδών» παρέσυρε τις διεθνείς αγορές και μαζί με αυτές το ελληνικό Χρηματιστήριο, το οποίο μετρά τεράστιες απώλειες στον απόηχο του Brexit.
Σε πρώτη φάση, σύμφωνα με τους ειδικούς, τα βλέμματα είναι στραμμένα στο νέο πλαίσιο σχέσεων Βρετανίας-Ε.Ε. που θα διαμορφωθεί και στο κατά πόσο οι εμπορικές σχέσεις με την Ευρώπη θα διατηρηθούν.
Ποιοι είναι οι βασικοί τομείς που επηρεάζονται και με ποιον τρόπο;
Η παρακάτω ανάλυση αποτυπώνει ορισμένες από τις επιπτώσεις που θα έχει στη χώρα μας το αποτέλεσμα του βρετανικού δημοψηφίσματος:
Επιχειρήσεις
Από την -ιστορικής σημασίας- απόφαση των Βρετανών η Ελλάδα δεν θα μπορέσει να αποφύγει σοβαρά προβλήματα.
Οι ελληνικές εξαγωγικές και εισαγωγικές επιχειρήσεις που εξάγουν στη Βρετανία ή εισάγουν από αυτή θα βρεθούν αντιμέτωπες με δυσκολίες, οι οποίες θα περιορίσουν την ανταγωνιστικότητά τους (πρόσθετες γραφειοκρατικές διαδικασίες, ενδεχόμενοι δασμοί κλπ.).
Όλα αυτά με δεδομένο ότι οι ελληνικές εξαγωγές προς τη Μεγάλη Βρετανία ανέρχονται στο 1,4% του ΑΕΠ. Η βρετανική αγορά αποτελεί τον έβδομο κυριότερο προορισμό για τα ελληνικά προϊόντα, ενώ η Βρετανία συνιστά τον 14ο μεγαλύτερο προμηθευτή της Ελλάδας. Η συνολική αξία των ελληνικών εξαγωγών προς τη Μ. Βρετανία ανήλθε το 2015 σε 1,07 δισ. ευρώ, ακολουθώντας θετικούς ρυθμούς αύξησης της τάξεως του 2,1%, σε επίπεδο τελευταίας 5ετίας (2011-2015).
Μάλιστα, πέρυσι οι ελληνικές εξαγωγές κατέγραψαν αύξηση κατά 10,8% σε σχέση με το 2014. Στον αντίποδα, οι ελληνικές εισαγωγές από τη Βρετανία ακολουθούν πτωτικούς ρυθμούς (-2,3% σε μέσο όρο 5ετίας) και διαμορφώνονται στα επίπεδα του 1,19 δισ. ευρώ. Πρακτικά, μετά την υποτίμηση της αγγλικής λίρας έναντι του ευρώ και του δολαρίου, τα ελληνικά τρόφιμα και προϊόντα θα καταστούν ακριβότερα. Συνεπώς, θα εξασθενίσει η αγοραστική δύναμη των Βρετανών και κατά συνέπεια αυτό θα πλήξει τις ελληνικές εξαγωγές.
Τουρισμός
Επιπτώσεις θα δεχθεί και ο ελληνικός τουρισμός, καθώς τη χώρα μας επισκέπτονται κάθε χρόνο 2 εκατ. Άγγλοι τουρίστες. Μετά το Brexit, η Ελλάδα θα γίνει ακριβότερη για τους Βρετανούς και ως μέτρο αντιμετώπισης της κατάστασης αναμένεται οι Έλληνες ξενοδόχοι να «ρίξουν» τις τιμές.
Σε κάθε περίπτωση, με «ψαλιδισμένη» αγοραστική δύναμη, ο αριθμός των Βρετανών τουριστών που θα επιλέξει τη χώρα μας για διακοπές θα περιοριστεί σημαντικά. Αυτό τη στιγμή που για την Ελλάδα τα συνολικά έσοδα του τουριστικού κλάδου ανέρχονται σε 1,5 δισ. ευρώ από τους Βρετανούς.
Φοιτητές και εργαζόμενοι
Η ζωή θα γίνει δύσκολη και για τους Έλληνες φοιτητές, καθώς θα υπάρξουν διαφοροποιήσεις στο ύψος των διδάκτρων αλλά και στους όρους εισόδου τους στη χώρα. Όσοι Έλληνες σπουδάζουν ήδη στη χώρα, υπάρχει πάντως πιθανότητα να μην επηρεαστούν. Ωστόσο, δεν αποκλείεται να υλοποιηθεί ένα άλλο σενάριο, βάσει του οποίου θα αντιμετωπιστούν ως «overseas students» (σ.σ.: όπως είναι τώρα οι πολίτες εκτός Ε.Ε.), αναγκάζοντάς τους να πληρώσουν δίδακτρα αυξημένα κατά 6.000 ευρώ (μέσος όρος).
Όσον αφορά τα φοιτητικά δάνεια, τα οποία παρέχονται εύκολα στην πλειονότητα των φοιτητών, είναι άτοκα και ξεκινούν να αποπληρώνονται όταν αυτοί εισέλθουν στην αγορά εργασίας. Από εκείνη τη στιγμή κι έπειτα -και εφόσον οι απολαβές τους ανά έτος ξεπεράσουν τα 24.000 ευρώ- απαιτείται η καταβολή του 10% από το πλεόνασμα των εσόδων (σ.σ.: άνω των 24.000 ευρώ). Ουδείς γνωρίζει τι μέλλει γενέσθαι με τα εν λόγω δάνεια.
Ακόμη πιο περίπλοκη είναι η κατάσταση με τους εργαζομένους στο Ηνωμένο Βασίλειο. Αναμενόμενες είναι οι αλλαγές σε θέματα που αφορούν τις βίζες, ενώ δεν αποκλείεται να επιβληθεί πλαφόν για τον αριθμό των ανθρώπων που θα δύνανται να εργαστούν εντός των βρετανικών συνόρων.
Σύμφωνα με μια πρόσφατη έρευνα, οι επιπτώσεις θα μπορούσαν να είναι:
– οι εταιρείες να καθορίζουν ανοικτά το ύψος των μισθών αλλά και την ταχύτητα ανέλιξης στην ιεραρχία, εφόσον την έκδοση της βίζας θα αναλαμβάνουν οι επιχειρήσεις, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη σχέση εργοδοτών-εργαζομένων
-αλλαγή της νομοθεσίας για τις άδειες που θα δικαιούνται (25 έως σήμερα, 18 πριν από την ευρωπαϊκή νομοθεσία)
– κανένα κόστος για την εταιρεία σε περίπτωση άμεσης απόλυσης (μέχρι τώρα η ανακοίνωση απόλυσης έπρεπε να γίνει τρεις μήνες πριν)
-μικρότερες αποταμιεύσεις σε ευρωπαϊκό νόμισμα, λόγω της πτώσης της αξίας της στερλίνας
-μεγαλύτερο κόστος για την πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας.
Αγορές – τράπεζες
Παράλληλα, ο ρόλος του City του Λονδίνου ως χρηματοοικονομικού κέντρου θα αποδυναμωθεί, ενώ ταυτόχρονα εκτιμάται ότι θα ενδυναμωθεί η θέση, ως οικονομικών κέντρων, της Φρανκφούρτης και του Παρισιού.
Τι σημαίνει αυτό; Ότι οι εν λόγω αλλαγές θα δημιουργήσουν αναταραχή, για πολύ καιρό, στις κεφαλαιαγορές, θα περιορίσουν τη ρευστότητα και θα επηρεάσουν ανοδικά το κόστος χρήματος. Ως αποτέλεσμα, οι ελληνικές επιχειρήσεις θα έχουν να αντιμετωπίσουν ακριβότερο δανεισμό, οι τράπεζες θα δουν το κόστος των κεφαλαιακών εισροών τους να ανεβαίνει και οι εταιρείες διαχείρισης κεφαλαίων θα πρέπει να διαχειριστούν αυξημένη μεταβλητότητα.
Πάντως, όσον αφορά τις ελληνικές καταθέσεις, αναλυτές τόνιζαν πως τα πιστωτικά ιδρύματα θα απειλούνταν με μεγάλες εκροές σε περίπτωση που δεν υπήρχαν capital controls.
Φορολογία
Το χειρότερο όλων, ίσως, είναι ότι η Ελλάδα, όπως και οι υπόλοιπες χώρες, θα δει τις εισφορές της να αυξάνονται, αφού θα πρέπει να ανακτηθούν οι απώλειες από τις εισφορές της Βρετανίας, που σήμερα ανέρχονται στο 5,8% του προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το μόνο καλό σενάριο από το Brexit για τη χώρα μας θα ήταν οι δανειστές να δείξουν περισσότερο ευνοϊκή μεταχείριση σε ανοικτά ζητήματα, όπως το προσφυγικό και το χρέος. Για το δεύτερο θέμα, πάντως, πολλοί αναλυτές εκτιμούν ότι τα υπόλοιπα μέλη της Ευρωζώνης ενδέχεται να μην είναι πρόθυμα να επιδείξουν ευελιξία.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Βρετανία, ως χώρα που ανήκε μέχρι και τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος στην ευρωπαϊκή οικογένεια, συνεισέφερε στον κοινοτικό προϋπολογισμό 4 με 7 δισ. ευρώ κάθε χρόνο. Κάποιοι από αυτούς τους πόρους διοχετεύονταν και στη χώρα μας, η οποία πλέον τους χάνει άμεσα.
Oι απόψεις εκπροσώπων φορέων, καθηγητών και οικονομολόγων:
Ο πρόεδρος του Ε.Β.Ε.Α. Κωνσταντίνος Μίχαλος ερωτηθείς για το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στη Μεγάλη Βρετανία έκανε το ακόλουθο σχόλιο: «Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος υπέρ της αποχώρησης της Μεγάλης Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσει σημαντικές αναταράξεις στην παγκόσμια οικονομία και ακόμη περισσότερο στην ελληνική οικονομία, η οποία δυστυχώς παραμένει ακόμα ασθενής.
»Τώρα, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, χρειάζεται, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, νηφαλιότητα και ψυχραιμία για να αντιμετωπιστεί από κοινού το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στη Μεγάλη Βρετανία. Και η Ελλάδα θα πρέπει να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο προς αυτήν την κατεύθυνση, καθώς άλλωστε θα είναι από τις χώρες που θα πληγούν οικονομικά, ιδιαίτερα στον εξαγωγικό τομέα, από το νέο status στο Ηνωμένο Βασίλειο».
Ο πρόεδρος του Ε.Β.Ε.Π. & της Ε.Σ.Ε.Ε. Βασίλης Κορκίδης, δήλωσε: «H απόφαση αποχώρησης της Μ. Βρετανίας από την Ε.Ε. θα επιφέρει πολλές αλλαγές, αλλά και ανατροπές σε βάθος διετίας. Η αντίστροφη μέτρηση μετά το Brexit, αναμφισβήτητα άρχισε και ανησυχεί σοβαρά την Ευρωπαϊκή επιχειρηματική κοινότητα, αφού αποτελεί “αχαρτογράφητα νερά” για όλη την Ευρώπη.
»Ανησυχεί βεβαίως και εμάς τους Έλληνες επιχειρηματίες και κυρίως τις δραστηριότητες στον τουρισμό και το εμπόριο, γιατί θα κοστίζει πολύ ακριβότερα στους Βρετανούς τουρίστες να επισκέπτονται την Ελλάδα, ενώ το 2% των ελληνικών εξαγωγών κατευθύνεται στην Μεγάλη Βρετανία και οι εμπορικές συναλλαγές μας ανέρχονται σε 1,7 δισ. ευρώ. Επίσης, το 0,3% των μετοχών στο Βρετανικό Χρηματιστήριο ανήκει σε ελληνικά συμφέροντα που θα υποστούν σοβαρές ζημιές και βεβαίως γιατί σημαντικός αριθμός των Ελλήνων επιχειρηματιών διατηρούν ισχυρούς δεσμούς με το βρετανικό τραπεζικό σύστημα, όπου πλέον δεν θα θεωρούνται καταθέτες σε χώρα εντός Ε.Ε. Επιπτώσεις θα υπάρξουν και για τους Έλληνες κατόχους ακίνητης περιουσίας στη Βρετανία, αφού θα επαναπροσδιοριστεί η φορολόγησή τους, καθώς και στους εργαζόμενους που κάνουν χρήση της ελεύθερης διακίνησης εργαζομένων εντός Ε.Ε., που θα χρειάζονται επαγγελματική βίζα, όπως και οι φοιτητές αντίστοιχη φοιτητική βίζα και πολύ ακριβότερα δίδακτρα.
»Ας ελπίσουμε ότι όλα αυτά θα διευθετηθούν στο μεταβατικό διάστημα των δύο ετών. Έντονος προβληματισμός επίσης επικρατεί και στο ισχυρό ελληνικό ναυτιλιακό “lobby” στο City του Λονδίνου, όπου έχουν παραδοσιακά την έδρα τους πολλοί Έλληνες εφοπλιστές και διαχειρίστριες εταιρείες ελληνόκτητων πλοίων, χωρίς όμως να αντιμετωπίζουν κάποιο άμεσο ή μελλοντικό πρόβλημα».
Στην έκτακτη εκπομπή της τηλεόρασης της «Ζούγκλας» φιλοξενήθηκε το πρωί της Παρασκευής ο Πέτρος Δούκας, πρώην υφυπουργός Οικονομικών και οικονομολόγος, για τις συνέπειες του Brexit.
Ο ίδιος εκτίμησε ότι ξημέρωσε «Μαύρη Παρασκευή» για τα διεθνή χρηματιστήρια, τα οποία θα απολέσουν περί τα 3,5 τρισ. δολάρια. Λόγω της αμφισβήτησης του επενδυτικού κλίματος, ο κ. Δούκας προέβλεψε ότι το Χρηματιστήριο Αθηνών θα χάσει 5 δισ. ευρώ, ποσό τεράστιο για τα ελληνικά δεδομένα. H πρόβλεψη επιβεβαιώθηκε.
Ευεργετικές επιδράσεις θα έχει το Brexit στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σύμφωνα με τον καθηγητή Οικονομικών του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης Διονύση Χιόνη.
Όπως υποστήριξε στην τηλεόραση της «Ζούγκλας» ο Δ. Χιόνης, το ευρωπαϊκό οικοδόμημα δεν παράγει πλούτο και θέσεις εργασίας, αδυνατώντας να αντιμετωπίσει σοβαρές καταστάσεις που απαιτούν αποφασιστικότητα και άμεσες λύσεις, όπως η ελληνική κρίση χρέους. Κατά τον ίδιο, το αποτέλεσμα της κάλπης αποτελεί το κατάλληλο σοκ που θα πυροδοτήσει εξελίξεις σχετικά με το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τις απαραίτητες αλλαγές που πρέπει να γίνουν σε αυτήν.
«Είναι ευκαιρία προβληματισμού. Ευκαιρία να αλλάξουμε πολλά πράγματα, τα οποία εκ των πραγμάτων δεν μπορούσαν να μας οδηγήσουν πουθενά. Να στρέψουμε την προσοχή μας στα ουσιώδη προβλήματα της Ευρώπης» τόνισε και πρόσθεσε ότι παρατηρείται στροφή των ευρωπαϊκών λαών προς τον ευρωσκεπτικισμό, καθώς οι Βρυξέλλες δεν έχουν εμπειρία στη διαχείριση κρίσεων και προσφέρουν μόνο βραχυπρόθεσμες λύσεις.
Για τις επιπτώσεις της αποχώρησης των Βρετανών από την Ευρωπαϊκή Ένωση και την επόμενη μέρα στις αγορές μίλησε στην τηλεόραση της «Ζούγκλας» ο οικονομολόγος Δημήτρης Τσαγκάρης.
Όπως ανέφερε, «το 2010 είχα γράψει άρθρο ότι το χρέος είναι ένα. Το ευρώ ήταν ένα πείραμα. Δυστυχώς, στο πέρασμα των ετών κάποιοι δεν τόλμησαν και όταν οι Γερμανοί εντέλει κινήθηκαν με τη λογική ότι δεν αγοράζουμε εθνικά ελλείμματα, οι Βρετανοί αποφάσισαν ότι δεν τα δέχονται αυτά».
Όσον αφορά την Ευρωπαϊκή Ένωση, ο κ. Τσαγκάρης τόνισε ότι «πρόκειται για ένα κλαμπ το οποίο δεν έχει τους ίδιους κανόνες για όλους. Το Brexit ανοίγει την πόρτα του ξηλώματος αυτού που λέμε Ευρωπαϊκή Ένωση. Βλέπουμε έναν εκτροχιασμό του τρένου, όπως είχαν αναφέρει και Αμερικανοί οικονομολόγοι».
Ο καθηγητής Γιώργος Κοντογιώργης, πρώην πρύτανης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, και ο William Mallinson, καθηγητής πανεπιστημίου και συγγραφέας, φιλοξενήθηκαν στην έκτακτη εκπομπή του zougla.gr για το Brexit και ανέλυσαν τους οικονομικούς και κοινωνικούς λόγους που οδήγησαν τον βρετανικό λαό στην ιστορική απόφαση.
«Η Ε.Ε. λειτουργεί με γνώμονα τα συμφέροντα των ελίτ και όχι τις πραγματικές ανάγκες των κοινωνιών, ενώ υπάρχει πλήρης απουσία 
δημοκρατικής διακυβέρνησης στον θεσμό», όπως συμφώνησαν, επισημαίνοντας όμως ότι το Brexit μπορεί να αποτελέσει την απαρχή της ριζικής αναδόμησης της λειτουργίας αλλά και του οράματος, έτσι όπως έχει εξελιχθεί, της Ε.Ε.
Οι δύο ακαδημαϊκοί κατέθεσαν εκτός από τη γνώμη τους για τις συνέπειες του Brexit τις προτάσεις τους για το ποια Ευρώπη θέλουμε αλλά και τις ευρύτερες συνέπειες που μπορεί να επέλθουν και για τη χώρα μας, καθώς και τη θέση της στην Ε.Ε.:
Η ιστορική ανάλυση του Κλεάνθη Γρίβα για το ευρωπαϊκό οικοδόμημα
Ο ψυχίατρος Κλεάνθης Γρίβας φιλοξενήθηκε στην έκτακτη εκπομπή του zougla.gr για το Brexit και ανέλυσε τις βαθύτερες, κατά τη γνώμη του, αίτιες για το αδιέξοδο στο οποίο έχει περιέλθει ο θεσμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που καταδεικνύεται σήμερα με την αποχώρηση της Αγγλίας από τους κόλπους της.
«Η σπουδαιότητα της ημέρας είναι αντίστοιχη με αυτή της πτώσης του Τείχους του Βερολίνου. Η Βρετανία κατάφερε ένα σημαντικό πλήγμα στο γραφειοκρατικό τέρας των Βρυξελλών μέσω του οποίου εφαρμόζεται το 4ο Ράιχ, αφού πρόκειται για την τρίτη προσπάθεια της Γερμανίας να επιβληθεί σε όλη την Ευρώπη μέσα σε έναν αιώνα», σημείωσε χαρακτηριστικά, επισημαίνοντας τα τρωτά και τα προβλήματα της λειτουργίας των θεσμών της Ε.Ε., αναφέροντας και το ευρύτερο γεωπολιτικό πλαίσιο που με την απόφαση των Βρετανών αλλάζει άρδην.
«Από τη στιγμή που η Γερμανία έβαλε σε εφαρμογή το σχέδιό της για ηγεμονία στην Ευρώπη, τέθηκαν σε λειτουργία τα αμυντικά αντανακλαστικά του παγκόσμιου ισορροπιστή, των ΗΠΑ», εξήγησε χαρακτηριστικά.
Διαβάστε επίσης:
