Λευτέρης Ξυκομηνός
Η απόκτηση ενός σύγχρονου smartphone δεν είναι εύκολη υπόθεση, ιδιαίτερα αυτούς τους οικονομικά χαλεπούς καιρούς. Εντούτοις, τα παλαιότερα κινητά τηλέφωνα με Λειτουργικό Σύστημα Android, έχουν τον κίνδυνο λήψης και εγκατάστασης κακόβουλου λογισμικού.
Ας πάρουμε όμως την κατάσταση από την αρχή. Παρατηρώντας τη δραστηριότητα αρκετών ομάδων ψηφιακών εγκληματιών, οι ερευνητές της Kaspersky Lab, εντόπισαν ασυνήθιστη δραστηριότητα σε ένα κακόβουλο script, που βρίσκεται σε μια «μολυσμένη» ιστοσελίδα, το οποίο θέτει τους χρήστες συσκευών Android σε κίνδυνο. To script συνήθως ενεργοποιεί τη λήψη Flash exploits, ώστε να επιτεθεί σε χρήστες συσκευών Windows. Ωστόσο, κάποια στιγμή, το script διαμορφώθηκε έτσι, ώστε να μπορεί να ελέγχει τον τύπο της συσκευής που τα θύματα του χρησιμοποιούν, ψάχνοντας συγκεκριμένα για εκδόσεις Android 4.0 ή/ και προγενέστερες. Μόλις εντόπισαν τον κίνδυνο, οι ειδικοί της Kaspersky Lab αποφάσισαν να εμβαθύνουν την έρευνά τους.
Η «μόλυνση» μιας συσκευής Android είναι πολύ πιο δύσκολη για τους εγκληματίες σε σχέση με τη «μόλυνση» ενός υπολογιστή με Windows. Τα Windows – και πολλές διαδεδομένες εφαρμογές για αυτό το Λειτουργικό Σύστημα – διαθέτουν τρωτά σημεία, που επιτρέπουν στον κακόβουλο κώδικα να εκτελεστεί χωρίς αλληλεπίδραση με το χρήστη. Κατά κανόνα, αυτό δεν συμβαίνει με το Android, καθώς κάθε εγκατάσταση εφαρμογής σε μια συσκευή Android, απαιτεί επιβεβαίωση από τον ιδιοκτήτη της. Ωστόσο, τα τρωτά σημεία του Λειτουργικού Συστήματος θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν για να παρακάμψουν τον περιορισμό αυτό και – όπως ανακάλυψαν οι ερευνητές της εταιρείας – αυτό πράγματι συμβαίνει.
Το script είναι μια σειρά ειδικών οδηγιών προς εκτέλεση στον πλοηγό Διαδικτύου (browser), που ενσωματώνονται στον κώδικα της μολυσμένης ιστοσελίδας. Το πρώτο script ανακαλύφθηκε όταν αναζητούσε συσκευές που λειτουργούσαν με τις παλιές εκδόσεις του λογισμικού Android. Δύο ακόμα ύποπτα script εντοπίστηκαν στη συνέχεια. Το πρώτο είναι σε θέση να στείλει ένα SMS σε οποιονδήποτε αριθμό κινητού τηλεφώνου, ενώ το άλλο δημιουργεί κακόβουλα αρχεία στην κάρτα SD της συσκευής που έχει δεχθεί επίθεση. Αυτό το κακόβουλο αρχείο είναι τύπου «Trojan» και έχει τη δυνατότητα να παρεμβαίνει και να στέλνει μηνύματα SMS. Και τα δύο κακόβουλα script είναι σε θέση να εκτελούν ενέργειες ανεξάρτητα από το χρήστη Android. Το μόνο που χρειάζεται για να εκτεθούν οι χρήστες σε κίνδυνο, είναι να επισκέπτονται περιστασιακά έναν «μολυσμένο» δικτυακό τόπο.
Αυτό κατέστη δυνατό, επειδή οι ψηφιακοί εγκληματίες έχουν χρησιμοποιήσει exploits για πολλές ευπάθειες στις Android εκδόσεις 4.1.x και παλαιότερες. Ειδικότερα, οι ευπάθειες αυτές αναγνωρίζονται με τις κωδικές ονομασίες CVE-2012-6636, CVE-2013-4710 και CVE-2014-1939. Οι τρεις ευπάθειες έχουν επιδιορθωθεί από την Google μεταξύ των ετών 2012 και 2014, αλλά ο κίνδυνος της εκμετάλλευσης τους εξακολουθεί να υφίσταται. Για παράδειγμα, λόγω των χαρακτηριστικών του Android οικοσυστήματος, πολλοί πάροχοι συσκευών Android κυκλοφορούν τις απαραίτητες ενημερώσεις ασφάλειας πολύ αργά. Μερικοί, μάλιστα, δεν κυκλοφορούν καθόλου ενημερώσεις, γιατί συγκεκριμένα μοντέλα καθίστανται με τον καιρό τεχνικά παρωχημένα.
«Οι τεχνικές εκμετάλλευσης ευπαθειών που εντοπίσαμε κατά τη διάρκεια της έρευνάς μας, δεν ήταν κάτι νέο. Αντιθέτως, πρόκειται για ιδέες που ‘‘ξεσηκώθηκαν’’ από αναφορές, που είχαν προηγουμένως δημοσιευθεί από white hat ερευνητές. Αυτό σημαίνει ότι οι πάροχοι συσκευών Android θα πρέπει να συνεκτιμήσουν το γεγονός ότι η δημοσίευση των PoCs θα οδηγήσει αναπόφευκτα στην εμφάνιση εξοπλισμένων exploits. Οι χρήστες αυτών των συσκευών αξίζει να προστατεύονται με αντίστοιχες ενημερώσεις ασφάλειας, ακόμη και αν οι συσκευές δεν βρίσκονται προς πώληση τη δεδομένη χρονική στιγμή», δήλωσε ο Victor Chebyshev, ειδικός ασφάλειας της Kaspersky Lab.
Για την προστασία από drive-by επιθέσεις, οι ειδικοί της Kaspersky Lab συνιστούν στους χρήστες:
• Να διατηρούν την Android συσκευή τους ενημερωμένη, επιτρέποντας τη λειτουργία αυτόματων ενημερώσεων
• Να περιορίσουν την εγκατάσταση εφαρμογών από εναλλακτικές πηγές, χρησιμοποιώντας κυρίως το Google Play, ειδικά αν διαχειρίζονται πολλές συσκευές, που χρησιμοποιούνται σε εταιρικά δίκτυα
• Να χρησιμοποιούν μια δοκιμασμένη λύση ασφάλειας, που είναι σε θέση να εντοπίσουν αλλαγές στην κάρτα SD της συσκευής σε πραγματικό χρόνο, προστατεύοντας έτσι τους χρήστες από τις drive-by επιθέσεις που περιγράφονται παραπάνω.
