Για να καταλάβουμε την εκλογική διαδικασία που άρχισε ουσιαστικά πριν από μία εβδομάδα από την Αϊόβα για τις προεδρικές εκλογές της υπερδύναμης, θα πρέπει πρώτα να κατανοήσουμε εκείνο το πολύπλοκο σύστημα που προβλέπει το Σύνταγμα των «πατέρων του έθνους» και κομματιάζει την αμερικανική επικράτεια σε 435 μικρά κομμάτια.
Το καθένα απ΄ αυτά τα κομμάτια έχει τη δική του μοναδική ιστορία, γεωγραφία, οικονομία και δημογραφία, δικές του προκαταλήψεις, αυτοάμυνες και ενδιαφέροντα. Με αυτό το υπόβαθρο εκλέγει τους αντιπροσώπους του, ο καθένας από τους οποίους, ωστόσο, έχει τη δική του πολιτική ατζέντα. Καλώς ήλθατε, λοιπόν, στο αμερικανικό Κογκρέσο.
Με δεδομένο ότι οι Αμερικανοί πρόεδροι ανήκαν πάντοτε σχηματικά από την κεντροδεξιά και δεξιότερα, φτάνουμε σε ένα φαινόμενο που ονομάζεται Μπέρνι Σόντερς και διεκδικεί την προεδρία αυτοπροσδιοριζόμενος ως «σοσιαλιστής». Μια λέξη μισητή για τους θιασώτες της Γουόλ Στριτ.
Αν ο Σόντερς κατέβαινε «ανεξάρτητος», τότε θα είχε την τύχη όλων εκείνων που έψαχναν στην κάλπη να βρουν ελάχιστες ψήφους. Διεκδικεί, όμως, το χρίσμα του προεδρικού υποψηφίου του Δημοκρατικού Κόμματος.
Προκαλώντας αναταράξεις, σε παραδοσιακές δομές. Ανάλογα προηγούμενα ήταν του Τεντ Ρούσβελτ, το 1912, που είχε λάβει 88 εκλέκτορες, του Strom Thurmond το 1948 (39 εκλέκτορες) και του George Wallace το 1968 (48).
Μόνο που είναι πολλοί εκείνοι οι ψηφοφόροι του Δημοκρατικού κόμματος, που αν δεν δουν διεκδικητή προεδρικό υποψήφιο τον Σόντερς, θα τους είναι πάρα πολύ δύσκολο να ψηφίσουν υπέρ της Χίλαρι Κλίντον, στο πρόσωπο της οποίας έχουν συγκεντρωθεί πάρα πολλά αρνητικά στοιχεία.
Αλλά είναι αλήθεια πως η Χίλαρι κέρδισε τον προεκλογικό αγώνα στην Αϊόβα με μόλις 0,2%; Ουδέποτε θα γίνει γνωστή η αλήθεια, μια και ο Σόντερς αρνήθηκε να ζητήσει επανακαταμέτρηση.
Η Χίλαρι (έτσι είναι πιο γνωστή για να μην μπερδεύεται με το όνομα του συζύγου της πρώην προέδρου Μπιλ Κλίντον) υποστηρίζει όλα εκείνα στα οποία αντιτίθεται ο Σόντερς. Με λίγα λόγια, είναι υπέρμαχος της κατάληψης του δημοκρατικού Κόμματος από τους νεοφιλελεύθερους. Τους υπέρμαχους των μέτρων λιτότητας, των τραπεζικών περιορισμών, δίνοντας στους χρηματιστές της Wall Street τα κλειδιά της οικονομίας, εκείνους που μάχονται υπέρ της άρσης των οικολογικών περιορισμών και των νόμων για την ασφάλεια των τροφίμων – όλα υπέρ του κέρδους.
Είναι όλοι εκείνοι οι υπέρμαχοι των περιορισμών στις συλλογικές συμβάσεις εργασίας και της κατάργησης των διεθνών εμπορικών συμβάσεων, από τη NAFTA έως τη GATT και τον WTO.
Άλλωστε, όλα αυτά τα περιγράφει στο βιβλίο της η Diana Johnstone «Queen of Chaos»: Οι αποκαλούμενοι «Κλιντονιστές» είναι προσηλωμένοι στον δείκτη «όλο και πιο δεξιά». Χαρακτηριστικό είναι πως η Χίλαρι κέρδισε και την αποδοχή του Χένρι Κίσιντζερ.
Αλλά το εκλογικό αποτέλεσμα στην Αϊόβα δεν ήταν κάτι που θα μπορούσε να ικανοποιήσει τη Χίλαρι. Επειδή βλέπει να ψαλιδίζονται τα ποσοστά της από το «αουτσάιντερ», αυτό που κάποιοι είχαν αποκαλέσει «κουτσό άλογο».
Όταν μάλιστα εν όψει της προκριματικής αναμέτρησης «στη γρανιτένια πολιτεία» του New Hampshire, ο γερουσιαστής από το Βέρμοντ προηγείται σύμφωνα με δημοσκόπηση του CNN/WMUR της αντιπάλου του.
Η Χίλαρι αντεπιτέθηκε υποστηρίζοντας ότι «δεν γίνεται να είμαι μετριοπαθής και προοδευτική ταυτόχρονα».
Ο Μπέρνι Σόντερς τής απάντησε: «Εκείνη αντιπροσωπεύει το κατεστημένο, ενώ εγώ τον απλό Αμερικάνο».
Εν όψει των αμερικανικών προεδρικών εκλογών του 2016, εκείνο που δείχνει να απασχολεί πιο πολύ τους υποψηφίους για το χρίσμα των Ρεπουμπλικάνων είναι η εξωτερική πολιτική. Κι όμως, οι περισσότεροι έχουν άγνοια του θέματος.
Άγνοια Ρεπουμπλικάνων για την εξωτερική πολιτική
Ο Λόρενς Χάας, άλλοτε συνεργάτης της κυβέρνησης Κλίντον, υποστηρίζει ότι σε αυτόν τον προεκλογικό αγώνα η εξωτερική πολιτική θα είναι πιο σημαντική από ό,τι σε οποιαδήποτε άλλη αναμέτρηση τα τελευταία 35 χρόνια, από την εποχή δηλαδή που η «ισορροπία του τρόμου» μεταξύ ΗΠΑ και Σοβιετικής Ένωσης επισκίαζε τις εξελίξεις στην Ουάσινγκτον.
Ξεχωρίζουν, βέβαια, οι ρητορικές εκρήξεις του εκκεντρικού δισεκατομμυριούχου Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος επιμένει ότι αν εκλεγεί, θα βομβαρδίσει μέχρι εξόντωσης το Ισλαμικό Χαλιφάτο, ενώ πρόσφατα ζήτησε και «απαγόρευση εισόδου» για όλους τους μουσουλμάνους στις ΗΠΑ.
Εξωτερική πολιτική με βόμβες υπόσχεται και ο ισχυρότερος, σύμφωνα με τις μέχρι στιγμής δημοσκοπήσεις, εσωκομματικός αντίπαλος του Τραμπ, ο γερουσιαστής Τεντ Κρουζ από το Τέξας.
Άλλοι πάλι θυμούνται την παραδοσιακή επωδό των Ρεπουμπλικάνων για ζητήματα μετανάστευσης: «Υψώστε τείχος στα σύνορα με το Μεξικό και τελειώσαμε». Ωστόσο, τόσο ο Ντόναλντ Τραμπ όσο και ο Μπεν Κάρσον έχουν «απύθμενη άγνοια», υποστηρίζουν οι αναλυτές.
«Εξωτερική πολιτική με αντανακλαστικά» πιστοποιεί η αμερικανική εφημερίδα «Washington Post» στον Ντόναλντ Τραμπ, εννοώντας προφανώς ότι ο εκκεντρικός υποψήφιος δεν έχει συγκροτημένη στρατηγική για την αμερικανική διπλωματία και αδιαφορεί για τα γεγονότα, ενώ προβάλλει απλώς «λαϊκιστικές θέσεις», αποδίδοντας τις στιγμιαίες διαθέσεις της κοινής γνώμης, όπως τουλάχιστον εκείνος τις αντιλαμβάνεται.
Ιδιαίτερα αισθητή είναι η έλλειψη συγκροτημένης στρατηγικής για τις σχέσεις με τη Ρωσία, και μάλιστα για όλους τους υποψηφίους, μια και «δεν αποσαφηνίζουν αν πρέπει να τρομάξουν τον Πούτιν ή να έρθουν σε συμφωνία μαζί του».
Διαφορετική εικόνα φαίνεται, πάντως, να δίνει ο γερουσιαστής Μάρκο Ρούμπιο από τη Φλόριντα. Μπορεί να ασπάζεται το δόγμα του Ρόναλντ Ρέιγκαν «ειρήνη διά της ισχύος», αλλά η συνολική συγκρότησή του σε θέματα εξωτερικής πολιτικής απέχει από τους υπόλοιπους υποψηφίους των Ρεπουμπλικάνων.
Παρά το γεγονός ότι ο γερουσιαστής Μάρκο Ρούμπιο ήρθε τρίτος στην κούρσα για το χρίσμα των Ρεπουμπλικανών στην Αϊόβα, πολλοί θεωρούν ότι θα μπορούσε να απειλήσει τον Τραμπ ή ακόμα και τον νικητή της αναμέτρησης Κρουζ.
Ως τώρα, όλα στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα δείχνουν να περιστρέφονται γύρω από τον Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος μέχρι στιγμής προηγείται σε όλες τις δημοσκοπήσεις. Δεν είναι λίγοι στην ηγεσία του κόμματος που θεωρούν τον αθυρόστομο και χωρίς ιδιαίτερες γνώσεις Ντόναλντ Τραμπ ρίσκο για το κόμμα, αφού κύρια αντίπαλός του είναι η Χίλαρι Κλίντον, που είναι πολύ έμπειρη σε πολλά θέματα για την προεδρία των ΗΠΑ. Την ίδια στιγμή, ανησυχούν μήπως ο υπερσυντηρητικός Τεντ Κρουζ κάνει πολλούς μετριοπαθείς ρεπουμπλικάνους να στραφούν εν τέλει στη Χίλαρι Κλίντον.
Ο Μάρκο Ρούμπιο προσπαθεί να κερδίσει όσους ψηφοφόρους προτιμούν πολιτικές θέσεις πιο συμβατές με το πολιτικό κατεστημένο. Όμως, σε αυτούς τους ψηφοφόρους απευθύνονται κι άλλοι υποψήφιοι από το ρεπουμπλικανικό στρατόπεδο, όπως ο Τζεμπ Μπους ή ο κυβερνήτης του Νιου Τζέρσεϊ Κρις Κρίστι. Δεν αποτελεί, συνεπώς, έκπληξη ότι τόσο ο Μπους όσο και ο Κρίστι επικρίνουν όσο μπορούν περισσότερο τον Μάρκο Ρούμπιο.
Πάντως, οι ως τώρα δημοσκοπήσεις φέρνουν τον γόνο μεταναστών από την Κούβα στη δεύτερη θέση, με μεγάλη μάλιστα διαφορά από τον Ντόναλντ Τραμπ.
Σύνταξη: Κ. Μπετινάκης
