Στις 22 Αυγούστου 2006, τέσσερις χιλιάδες μαθηματικοί συνέρρευσαν στη Μαδρίτη για να παρακολουθήσουν το 25ο Διεθνές Συνέδριο Μαθηματικών, και να παρευρεθούν στην απονομή του Μεταλλίου Φιλντς (το «Νόμπελ» των μαθηματικών). Το βραβείο θα απένειμε ο Βασιλιάς Χουάν Κάρλος σ’ έναν μυστηριώδη ρώσο μαθηματικό από την Αγία Πετρούπολη, τον Γκριγκόρι Πέρελμαν, για το μνημειώδες επίτευγμά του: την απόδειξη της Εικασίας του Πουανκαρέ. Όμως, αυτή η εκκεντρική ιδιοφυϊα ουδέποτε εμφανίστηκε· αγνόησε τους πάντες· ακόμη και το έπαθλo: ένα εκατομμύριο δολάρια.
Η ιστορία ξεκινά το 1904, όταν ο γάλλος σοφός και εξαιρετικός μαθηματικός Ανρί Πουανκαρέ επινόησε ένα πολύ απλό πρόβλημα:
 |
| Ο Ζυλ Ανρί Πουανκαρέ, ένας από τους κορυφαίους Γάλλους μαθηματικούς και θεωρητικούς φυσικούς και φιλόσοφος της επιστήμης. |
Φανταστείτε ένα μυρμήγκι να περιφέρεται ανέμελο σε μια μεγάλη επιφάνεια. Πώς θα μπορούσε να «γνωρίζει» εάν η επιφάνεια είναι επίπεδη, σφαιρική, ή άλλου είδους; Το μυρμήγκι θα έπρεπε να «ανυψωθεί» στο χώρο, ώστε να την παρατηρήσει από ψηλά. Άραγε, υπάρχει τρόπος να αποδείξουμε ότι το σχήμα μιας επιφάνειας είναι σφαιρικό χωρίς καν να το δούμε;
Ο Πουανκαρέ έδωσε μια εξαιρετική απόδειξη σ’ αυτόν το γρίφο, όμως σύντομα κατάλαβε ότι ήταν ατελής. Έκτοτε, η εικασία του έγινε το Άγιο Δισκοπότηρο για τους μαθηματικούς όλου του κόσμου. Εάν κατάφερναν να την αποδείξουν, θα μπορούσαν να κατανοήσουν σε βάθος πώς είναι οι χώροι των ανώτερων διαστάσεων, και πιθανότατα να αποφανθούν για το σχήμα που έχει το Σύμπαν μας.
Το μεγαλύτερο μαθηματικό πρόβλημα της εποχής, -το οποίο ανήκει στον πυρήνα του νέου κλάδου της τοπολογίας, που ουσιαστικά ίδρυσε ο Πουανκαρέ- παρέμενε ανεπίλυτο μέχρι τις αρχές του 21ου αιώνα, όταν ο παράξενος ρώσος ερημίτης «ανέβασε» την απόδειξή του στο Διαδίκτυο, «τρέλανε» ολόκληρη τη μαθηματική κοινότητα, και μετέτρεψε την εικασία σε θεώρημα.
Φανταστείτε τον Οιδίποδα να λύνει το αίνιγμα της Σφίγγας μόνο και μόνο για να αρνηθεί το στέμμα που του δίνεται ως έπαθλο. Μια σύγχρονη εκδοχή αυτού του αλλόκοτου γεγονότος αποτελεί τη ραχοκοκαλιά αυτής της μαθηματικής περιπέτειας.
Ένας σημαντικός μαθηματικός των αρχών του 20ού αιώνα, εκατό χρόνια δραματικών ανατροπών, ένας πάμφτωχος εκκεντρικός ήρωας του 2003, και ένα έπαθλο ενός εκατομμυρίου δολαρίων αποτελούν βασικά συστατικά για ένα καλογραμμένο μυθιστόρημα. Είναι απίστευτο· κι όμως, η ιστορία που αναπτύσσεται είναι πέρα για πέρα αληθινή.
Λίγα λόγια για τον συγγραφέα
Ο Τζορτζ Σπίρο (George Szpiro) γεννήθηκε το 1950 στη Βιένη. Σπούδασε μαθηματικά και φυσική στο ΕΤΗ στη Ζιρίχη, διοίκηση επιχειρήσεων στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ, και πήρε το διδακτορικό του, στον κλάδο «μαθηματικά στην οικονομία», από το Εβραϊκό Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ. Δίδαξε οικονομικά στο Εβραϊκό Πανεπιστήμιο και στο Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης, ενώ από το 1987 εργάζεται ως ανταποκριτής και συντάκτης επιστημονικών θεμάτων της ελβετικής εφημερίδας Neue Zürcher Zeitung.
Έχει τιμηθεί με πολλά διεθνή βραβεία για τη συνεισφορά του στη διάδοση των μαθηματικών και της επιστήμης στο ευρύ κοινό.
Ζει με την οικογένειά του στην Ιερουσαλήμ.
_________________________________________________
Τζορτζ Σπίρο (George Szpiro): «Η εικασία Πουανκαρέ»
ΙSΒΝ: 978-960-6640-52-0 – σελ. 448 – τιμή 22,00 ευρώ
