Η UNESCO, εκπαιδευτικός επιστημονικός και πολιτιστικός οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών, σκοπό έχει να προωθήσει την αναγνώριση, προστασία και διατήρηση της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς, η οποία αποτελεί σημαντική αξία για τον άνθρωπο. Με τη συνθήκη, που υιοθετήθηκε από τη γενική συνέλευση της UNESCO στις 16 Νοεμβρίου 1972, τα κράτη αναγνωρίζουν ότι οι χώροι που βρίσκονται στην εθνική επικράτειά τους και έχουν εγγραφεί στον κατάλογο της παγκόσμιας κληρονομιάς, αποτελούν, με κάθε επιφύλαξη της εθνικής κυριαρχίας και των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας, παγκόσμια κληρονομιά «για την προστασία της οποίας είναι υπεύθυνη η διεθνής κοινότητα, που πρέπει να εργαστεί ως σύνολο γι’ αυτό τον σκοπό».
Τα μνημεία που συγκαταλέγονται στον κατάλογο της παγκόσμιας κληρονομιάς επιλέγονται και εγκρίνονται βάσει της αξίας τους ως τα καλύτερα παραδείγματα της δημιουργικής ευφυΐας του ανθρώπου, αποτελούν τεκμήρια ανταλλαγής ανθρώπινων αξιών και είναι συνδεδεμένα με σημαντικά στάδια της ανθρώπινης ιστορίας.
Από την Ελλάδα, μέχρι τώρα, στον κατάλογο με τα μνημεία παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς έχουν ενταχθεί συνολικά 17 χώροι και το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού φιλοδοξεί ο αρχαιολογικός χώρος των Φιλίππων να γίνει ο 18ος, με τελευταίο ενταγμένο μνημείο την παλιά πόλη της Κέρκυρας.
Στα γραφεία της UNESCO στο Παρίσι βρίσκεται ήδη ο φάκελος της επίσημης ελληνικής υποψηφιότητας του αρχαιολογικού χώρου των Φιλίππων για ένταξή του στον κατάλογο των μνημείων της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς του διεθνούς πολιτιστικού οργανισμού.
Η πρώτη αξιολόγηση του φακέλου ξεκίνησε και όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς τόσο στον δήμο Καβάλας όσο και στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Π.Ε Καβάλας -θασου , δηλώνουν αισιόδοξοι για τη θετική έκβαση του αποτελέσματος, καθώς ο φάκελος υποψηφιότητας που κατετέθη είναι πλήρης και ανταποκρίνεται στη λαμπρή ιστορία και σπουδαιότητα του χώρου, ενώ η τελική ανακοίνωση της απόφασης θα γίνει τον ερχόμενο Ιούνιο, αφού στο μεταξύ οι υποβληθείσες υποψηφιότητες από όλες τις χώρες ελεγχθούν από τις επιτροπές της UNESCO.
Τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του μνημείου, σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, είναι ότι ο χώρος των Φιλίππων διαθέτει πολλά χαρακτηριστικά που του δίνουν αρκετές πιθανότητες να ενταχθεί στον κατάλογο, καθώς η συγκεκριμένη περιοχή έχει διαχρονική ιστορία από τα ελληνιστικά και τα ρωμαϊκά χρόνια, με τη μάχη των Φιλίππων, έως τον Απόστολο Παύλο και τη διάδοση του Χριστιανισμού στην Ευρώπη. Εμφανίζει μνημεία μοναδικής αρχιτεκτονικής και πρόκειται για έναν προστατευμένο χώρο, στον οποίο δεν έχουν γίνει σύγχρονες επεμβάσεις.
Διαθέτει τον μεγαλύτερο αριθμό επιγραφικών μνημείων, δεν χτίστηκαν επάνω του σύγχρονες πόλεις και εκλείπει η μοντέρνα δόμηση.
Ιστορία Αρχαιολογικού Χώρου Φιλίππων
Η αρχαία πόλη των Φιλίππων, ο σημαντικότερος αρχαιολογικός χώρος της Ανατολικής Μακεδονίας, βρίσκεται στο μέσο της ομώνυμης πεδιάδας που εκτείνεται από τους πρόποδες του αρχαίου Ορβήλου μέχρι το «χρυσοβώλο» Παγγαίο, βουνά τόσο υμνημένα από τους τραγικούς των Αθηναίων, ιδρύθηκε στις παρυφές των ελών που κάλυπταν το νοτιοανατολικό τμήμα της πεδιάδας της Δράμας και οι πρώτοι οικιστές της ήταν άποικοι από τη Θάσο, που ίδρυσαν στα 360 π.Χ. την αποικία των Κρηνίδων, γνωρίζοντας τον πλούτο της περιοχής σε πολύτιμα μέταλλα, ξυλεία και γεωργικά προϊόντα Πολύ γρήγορα (365 π.Χ.) η νέα αποικία, που απειλείται από τους Θράκες, ζητά τη βοήθεια του Φιλίππου Β’, βασιλιά της Μακεδονίας. Αυτός διαβλέποντας την οικονομική και στρατηγική σημασία της πόλης την καταλαμβάνει, την οχυρώνει και της δίνει το όνομά του: Φίλιπποι.
Η πόλη γνώρισε μεγάλη ακμή κατά τα ελληνιστικά χρόνια και τότε απέκτησε το τείχος της, το θέατρο, δημόσια οικοδομήματα και ιδιωτικές κατοικίες. Η διέλευση της “Εγνατίας οδού”, τον 2ο π.Χ. αι., μέσα από την πόλη, της προσέδωσε μεγαλύτερη βαρύτητα καθώς τη μετέτρεψε σε σημείο αναφοράς στη γύρω περιοχή.
Μετά την επικράτηση του Οκταβιανού, το 42 π.Χ. στη δραματική μάχη των Φιλίππων έξω από τα δυτικά τείχη της πόλης, αλλάζει εντελώς ο χαρακτήρα της πόλης, καθώς τη μετατρέπει σε ρωμαϊκή αποικία (Colonia Augusta Julia Philippensis) μεγαλώνοντας και αναδεικνύοντάς την σε οικονομικό, διοικητικό και καλλιτεχνικό κέντρο.
Ενα άλλο εξίσου σημαντικό γεγονός που αλλάξει τη φυσιογνωμία της πόλης είναι ο ερχομός του Αποστόλου Παύλου, ο οποίος ίδρυσε εδώ την πρώτη χριστιανική εκκλησία σε ευρωπαϊκό έδαφος το 49/50 μ.Χ. Η επικράτηση της νέας θρησκείας και η μεταφορά της πρωτεύουσας του ρωμαϊκού κράτους στην Κωνσταντινούπολη προσέδωσαν αίγλη στους Φιλίππους.
Η πόλη αρχίζει να εγκαταλείπεται στις αρχές του 7ου μ.Χ. αιώνα εξαιτίας μεγάλων σεισμών και σλαβικών επιδρομών. Κατά τα βυζαντινά χρόνια επιβιώνει ως οχυρό φρούριο, ενώ η ερήμωσή της ολοκληρώνεται με την τουρκική κατάκτηση στα τέλη του 14ου αιώνα.
Η ανασκαφική έρευνα άρχισε στους Φιλίππους από τη Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή το 1914. Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο η Αρχαιολογική Υπηρεσία και η Αρχαιολογική Εταιρεία διενέργησαν συστηματικές ανασκαφές. Σήμερα η Αρχαιολογική Υπηρεσία, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και η Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή συνεχίζουν την αρχαιολογική έρευνα. Τα ευρήματα των ανασκαφών φυλάσσονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Φιλίππων.
Σήμερα, στα περισσότερα μνημεία του αρχαιολογικού χώρου των Φιλίππων έχουν γίνει αναστηλωτικές εργασίες, ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη ένα πρόγραμμα στερέωσης, αναστήλωσης και ανάπλασης του αρχαίου θεάτρου, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος 1994 «Ιστορικά Κτίρια και Χώροι Θεαμάτων».
Επιμέλεια Νικόλας Αρώνης
