του Κώστα Μπάρδη Αθλητικός Διαιτολόγος Διατροφολόγος MSc, Εργοφυσιολόγος PhD
Τα τελευταία χρόνια έντονο είναι το ερευνητικό ενδιαφέρον των επιστημόνων ως προς τις θετικές επιδράσεις των παντζαριών στον ανθρώπινο οργανισμό. Τα παντζάρια είναι πλούσια σε υδατάνθρακες, νιτρικά άλατα, μαγνήσιο, σίδηρο, κάλιο, νάτριο καθώς πλούσια και σε βιταμίνη C. Συγκεκριμένα έχει φανεί με πρόσφατες επιστημονικές δημοσιεύσεις ότι το νιτρικό άλας (NO3) το οποίο το οποίο περιέχεται σε περίσσεια στα παντζάρια μπορεί να λειτουργήσει ευεργετικά σε πλήθος καρδιαγγειακών νοσημάτων, μείωσης αρτηριακής πίεσης αλλά και στην βελτιστοποίηση της αθλητικής απόδοσης σε αγωνιστική αλλά και σε ήπια ένταση άσκησης.
Πρόσφατες μελέτες, του Πανεπιστημίου του Exeter, στην Αγγλία, έδειξαν ότι η αντοχή των αθλητών, που είχαν καταναλώσει παντζάρια, αυξήθηκε χάρη στα πολλά νιτρικά άλατα που περιέχονται σε αυτά. Οι χημικές αυτές ουσίες προκαλούν διαστολή των αιμοφόρων αγγείων, που επιταχύνει τη ροή του οξυγόνου προς τους μυς, την καρδιά και τον εγκέφαλο, διευκολύνοντας έτσι την αναπνοή αλλά και την καρδιαγγειακή λειτουργία. Οι επιστήμονες στην συγκεκριμένη μελέτη κατέληξαν ότι η ομάδα που είχε καταναλώσει παντζαροχυμό μπορούσε να καταναλώσει λιγότερο οξυγόνο σε υπομέγιστες εντάσεις.
Aκόμα το 2011 η ερευνητική ομάδα της Lansley συνδέει την αύξηση της απόδοσης με την κατανάλωση χυμού παντζαριού δημοσιέυονται την μελέτη της στο Journal Applied Physiology. Δυόμιση ώρες μετά από τη χορήγηση 500ml/day χυμού παντζαριού 9 αθλητές ποδηλασίας υποβλήθηκαν σε υπομέγιστη αερόβια δοκιμασία 4 και 16km σε δύο διαφορετικά πρωτόκολλα Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η οξεία χορήγηση παντζαριού μπόρεσε να βελτιώσει το χρόνο της δοκιμασίας των 4 και 16km κατά 2.7 και 2.8% αντίστοιχα. Η αύξηση στην απόδοση αποδόθηκε στο μεγαλύτερο εξωτερικό έργο που παρήγαγαν οι δοκιμαζόμενοι. Αν και οι δύο ομάδες δεν ήταν εξομοιωμένες ως προς τη ένταση, η ομάδα παρέμβασης μπόρεσε πιθανόν να αντεπεξέλθει πιο οικονομικά και να αυξήσει την παραγωγή έργου. Η αύξηση της απόδοσης συνδέεται άμεσα και με την καταπολέμηση του οξειδωτικό στρες λόγω των μεγάλων προπονήσεων αερόβιου χαρακτήρα που πραγματοποιούν οι αθλητές. Η κατανάλωση των παντζαριών είναι ευεργετική για την καταπολέμηση του οξειδωτικού στρες.
Κλείνοντας στην ανασκόπηση του Andrew M. Jones του πανεπιστημίου του Exeter σε μια βιβλιογραφική ανασκόπησή του αναφέρει ότι το ιδανικό πρωτόκολλο φόρτισης για τις ευεργετικές επιδράσεις των παντζαροχυμών , πρέπει να ακολουθείται για τουλάχιστον 3-6 ημέρες. Η βέλτιστη συνιστώμενη ποσότητα αναφέρεται στα 0,5 l/d χυμού είτε τμηματικά είτε κατά τη διάρκεια της ημέρας, είτε ολόκληρη, 3 ώρες πριν την εκτέλεση της επερχόμενης φυσικής σας δραστηριότητας. Επίσης καταλήγει το νιτρικό άλας αποτελεί ένα φυσικό μέσο για την ενίσχυση της βιοδιαθεσιμότητας.
Ακόμα η κατανάλωση παντζαριών θα μπορούσε να βοηθήσει τους ηλικιωμένους να να εκτελούν τα καθημερινά τους καθήκοντα πιο εύκολα, χωρίς να κουράζονται, συμβάλλοντας παράλληλα και στην μείωση της αρτηριακής τους πίεσης αλλά και την προαγωγή της καρδιαγγειακής υγείας. Βελτιώνοντας την μυϊκή αποτελεσματικότητα σε συνδυασμό με μειωμένο κόστος ενέργειας της μυϊκής συστολής και την αποτελεσματική αύξηση της μιτοχονδριακής λειτουργία. Επίσης δεν θα πρέπει να παραληφθεί ότι τα επίπεδα Νιτρικού άλατος αυξάνονται περίπου κατά το διπλάσιο στο μυϊκό ιστό 3 ώρες μετά την πρόσληψή τους.
