του Τόνι Νζειμ Διαιτολόγος Διατροφολόγος
Το Ιπποφαές (Hippophae L.) είναι ένα φρούτο, γνωστό και ως το «ιερό φρούτο των Ιμαλαίων» που αναπτύσσεται σε μια ευρεία περιοχή της Ευρώπης και της Ανατολικής Ασίας. Είναι φυλλοβόλος θάμνος που ανήκει στην οικογένεια των Ελαιαγνοειδών. Σύμφωνα με πολλές μελέτες, το ιπποφαές θεωρείται ένας σημαντικός σύμμαχος της υγείας μας.
Ιστορία του ιπποφαούς
Έλληνες, Κινέζοι και Ινδοί, θεωρούσαν το ιπποφαές φάρμακο, που χρησιμοποιούνταν για τη θεραπεία πολλών ασθενειών. Στην αρχαία Ελλάδα η χρήση του ήταν πολύ διαδεδομένη με σχετικές αναφορές υπάρχουν σε κείμενα του Θεόφραστου (μαθητή του Αριστοτέλη), αλλά και του πατέρα της φαρμακολογίας, τον Διοσκουρίδη. Επίσης, σύμφωνα με ιστορικές πηγές, ο Μ. Αλέξανδρος τάιζε τα άλογα του με ιπποφαές. Από εκεί πήρε και το όνομά του Ίππος (άλογο) και Φάος (Φως), δηλαδή λαμπερό άλογο. Ακόμα, ένας αρχαίος μύθος, αναφέρει ότι ο Πήγασος (το φτερωτό άλογο) τρεφόταν με ιπποφαές για να αποκτήσει τη δύναμη να πετάξει. Αν και οι γνώσεις των αρχαίων Ελλήνων για τις ευεργετικές ιδιότητες του ιπποφαούς χάθηκαν με το πέρασμα των αιώνων, σήμερα, το ενδιαφέρον προς το ιπποφαές αναγεννήθηκε. Τα τελευταία έτη, παρατηρείται μια ραγδαία αύξηση των φυτειών ιπποφαούς για βιομηχανικό σκοπό. Στην Ελλάδα η καλλιέργεια του ιπποφαούς μόνο δοκιμαστικά έχει εγκατασταθεί, σε περιοχές της Βόρειας Ελλάδας. Η μαζική καλλιέργεια του ιπποφαούς, προϋποθέτει τη δημιουργία ποιοτικότερων, ανθεκτικότερων και παραγωγικότερων ποικιλιών.
Οφέλη για την υγεία
Το ιπποφαές περιέχει περισσότερα από 190 φυτοθρεπτικά συστατικά, δηλαδή ουσίες που μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιακών παθήσεων, διαβήτη και ορισμένων μορφών καρκίνου.
Βιταμίνη C: το ιπποφαές περιέχει υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη C (114 έως 1550 mg ανά 100 γρ.) με μέση περιεκτικότητα (695 mg ανά 100 γρ.) περίπου 15 φορές περισσότερη από το πορτοκάλι (45 mg ανά 100 γρ.), που το κατατάσσει στις πιο πλούσιες πηγές βιταμίνης C.
Βιταμίνη Ε: το ιπποφαές περιέχει σημαντικές ποσότητες βιταμίνης Ε (160 mg /100 γρ.) η οποία προστατεύει τις μεμβράνες και άλλες σημαντικές κυτταρικές δομές των πολυακόρεστων λιπαρών οξέων από τις ελεύθερες ρίζες και τα προϊόντα της οξείδωσης.
Καροτενοειδή: το ιπποφαές περιέχει σημαντικές ποσότητες καροτενοειδών, που είναι πρόδρομοι της βιταμίνης Α. Το ιπποφαές περιέχει β-καροτένιο, λυκοπένιο, α-καροτίνη, ζεαξανθίνη και λουτεΐνη. Συστατικά με αντικαρκινική δράση και κατά της γεροντικής ωχράς κηλίδας, του καταρράκτη, της μειωμένης νυχτερινής όρασης και της μελαγχρωστικής αμφιβληστροειδοπάθειας.
Μέταλλα/Ιχνοστοιχεία: το ιπποφαές περιέχει ασβέστιο, μαγνήσιο, σίδηρο, φώσφορο, χαλκό, κάλιο, νάτριο, σελήνιο και ψευδάργυρο, απαραίτητα για την πνευματική και σωματική υγεία.
Απαραίτητα Λιπαρά Οξέα: το ιπποφαές περιέχει ω-3, ω-6, ω-9 και το σπάνιο ω-7. Το παλμιτελαϊκό οξύ (ω-7) είναι ιδιαίτερα σημαντικό, διότι μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο του διαβήτη τύπου II, να εμποδίσει το σχηματισμό της αθηρωματικής πλάκας, να αυξήσει την HDL-χοληστερόλη και να μειώσει ένα δείκτη φλεγμονής που ονομάζεται C-αντιδρώσα πρωτεΐνη (CRP), η οποία συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο για καρδιακή προσβολή και εγκεφαλικό επεισόδιο.
Αμινοξέα: το ιπποφαές περιέχει 18 διαφορετικά αμινοξέα, από τα οποία τα 8 είναι απαραίτητα για τον ανθρώπινο οργανισμό (θρεονίνη, βαλίνη, μεθειονίνη, λευκίνη, λυσίνη, trytophan, ισολευκίνη, και φαινυλαλανίνη). Εκείνο που βρίσκεται σε μεγαλύτερη συγκέντρωση είναι το ασπαρτικό οξύ (426,6 mg /100 γρ.), ένα μη-απαραίτητο αμινοξύ και μείζων διεγερτικός νευροδιαβιβαστής που έχει σημαντικό ρόλο στον κύκλο της ουρίας και στον σχηματισμό DNA και RNA.
Αντιοξειδωτικά: το ιπποφαές περιέχει πληθώρα αντιοξειδωτικών συμπεριλαμβανομένων και του υπεροξειδίου της δισμουτάσης (SOD), το πιο ισχυρό αντιοξειδωτικό με αντιγηραντική δράση (δεσμεύει ελεύθερες ρίζες οξυγόνου και τις μετατρέπει σε υπεροξείδιο του υδρογόνου).
Επιλογή, Δοσολογία, Χρήση
Που το βρίσκω
Το ιπποφαές σήμερα είναι διαθέσιμο σε πολλές μορφές και ποιότητες. Μπορείτε να το βρείτε σε συμπληρώματα διατροφής με τη μορφή κάψουλας, σε έλαιο, σε αποξηραμένη μορφή, σε σκόνη, σε αφεψήματα και τσάι, σε χυμούς, σε κρασιά ή λικέρ, σε προϊόντα ομορφιάς (κρέμες, λοσιόν). Το ιπποφαές μπορείτε να το προμηθευτείτε σε καταστήματα με βιολογικά προϊόντα, φαρμακεία, καταστήματα με μπαχαρικά και βότανα, ακόμα και στα σουπερμάρκετ!
Δοσολογία
Η κατάλληλη δοσολογία για το ιπποφαές εξαρτάται από διάφορους παράγοντες όπως η ηλικία, η υγεία, καθώς και διάφορες άλλες καταστάσεις. Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν επαρκείς επιστημονικές πληροφορίες για να καθορίσουν την κατάλληλη δοσολογία για το ιπποφαές. Το ιπποφαές μπορείτε να το πίνετε σαν αφέψημα ή έγχυμα 2-3 φορές την ημέρα ή να παίρνετε 1 κάψουλα την ημέρα.
Προτεινόμενος τρόπος κατανάλωσης
Το ιπποφαές μπορεί να καταναλωθεί όπως είναι σε αποξηραμένη μορφή, σκέτο ή προσθέτοντας το σε μούσλι, γιαούρτι, γλυκά, αρτοσκευάσματα ή μαρμελάδες. Έλαιο, που προκύπτει από την έκθλιψη των καρπών του. Περιέχει τα θρεπτικά συστατικά του ιπποφαούς στην πιο ισχυρή τους µορφή. Χρησιµοποιείται κυρίως για την αντιµετώπιση δερµατικών προβληµάτων (εξωτερική επάλειψη) και για την τόνωση του κυκλοφορικού (λαµβάνεται διαλυµένο σε νερό ή χυµό).
Αφέψημα: Βάζουμε σε μπρίκι 1 κούπα νερό και προσθέτουμε 1 κουταλάκι του γλυκού ιπποφαές. Το αφήνουμε να βράσει το πολύ 5 λεπτά και μετά το αφήνουμε να κρυώσει λίγο και το πίνουμε. Το αφέψημα μπορεί να συνδυαστεί και με άλλα, όπως φασκόμηλο, τσάι του βουνού και τίλιο.
Έγχυμα: βάζουμε μια κούπα νερό στο μπρίκι και μόλις βράσει το νερό κατεβάζουμε το μπρίκι από την φωτιά και προσθέτουμε μέσα στο καυτό νερό 1 κουταλάκι του γλυκού ιπποφαές. Το αφήνουμε 7 με 8 λεπτά και στην συνέχεια το σουρώνουμε και το πίνουμε.
Σαν έλαιο χρησιµοποιείται κυρίως για την αντιµετώπιση δερµατικών προβληµάτων (εξωτερική επάλειψη) και για την τόνωση του κυκλοφορικού (λαµβάνεται διαλυµένο σε νερό ή χυµό).
Προσοχή στην κατανάλωση
Το ιπποφαές φαίνεται να είναι ασφαλές και δεν προκαλεί παρενέργειες όταν καταναλώνεται ως τρόφιμο ή συμπλήρωμα διατροφής. Έχει χρησιμοποιηθεί με ασφάλεια σε επιστημονικές μελέτες διάρκειας έως και 90 ημέρες. Ωστόσο, δεν είναι επαρκώς γνωστό αν είναι ασφαλής η χρήση των φύλλων ή εκχυλίσματος. Επίσης δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία για τη χρήση του κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή του θηλασμού και για αυτό το λόγο καλό θα είναι να αποφεύγεται. Σύμφωνα με μελέτες φαίνεται να επιβραδύνει την πήξη του αίματος, για αυτό καλό είναι να μην χρησιμοποιείται τουλάχιστον 2 εβδομάδες πριν από προγραμματισμένη χειρουργική επέμβαση.
