Η Διεθνής Ημέρα Κινουμένου Σχεδίου γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 28 Οκτωβρίου, για να φέρει στο προσκήνιο το έργο των ανθρώπων της ένατης τέχνης.
Η 28η Οκτωβρίου 1892 θεωρείται σημαδιακή ημερομηνία για το είδος, επειδή στο Παρίσι προβλήθηκε η δεκαπεντάλεπτη ταινία του Εμίλ Ρενό Ο φτωχός κλόουν, που θεωρείται η πρώτη ταινία κινουμένων σχεδίων. Καθιερώθηκε το 2002 με πρωτοβουλία της Διεθνούς Ένωσης Δημιουργών Κινουμένου Σχεδίου (ASIFA), μιας οργάνωσης εταίρου της UNESCO.
Τα κινούμενα σχέδια είναι προγράμματα τα οποία παρακολουθούνται από παιδιά, αφού είναι οικεία σε αυτά. Τα παιδιά θαυμάζουν τους ήρωες των παραμυθιών και των κόμικς, τους υπερήρωες, που σώζουν τον κόσμο. Το κάθε παιδί αναπτύσσει μια ιδιαίτερη σχέση με τα αγαπημένα του κινούμενα σχέδια γιατί τα βλέπει με πάθος, μιμείται τους ήρωες, τους ενσωματώνει στο παιχνίδι του, τους επικαλείται σε καθημερινή βάση κ.α. Η σχεδόν καθημερινή επαφή με τα φανταστικά πλάσματα της μικρής ή της μεγάλης οθόνης τροφοδοτεί τη σκέψη του, τη συμπεριφορά του και τις επιλογές του. Τα κινούμενα σχέδια αμβλύνουν τη φαντασία και τη δημιουργικότητα του παιδιού, κάτι το οποίο είναι απαραίτητο στην παιδική ηλικία και το βοηθάει πάρα πολύ στην εξέλιξή του.
Παρόλα αυτά, όμως, τα αρνητικά στοιχεία των κινουμένων σχεδίων, τα τελευταία χρόνια, τείνουν να είναι πάρα πολλά, πολύ περισσότερα τουλάχιστον από τα θετικά. Αυτό συμβαίνει αφού η τηλεόραση βομβαρδίζει αδιάκοπα το παιδί, μέσω κάποιων προγραμμάτων, με έναν τεράστιο όγκο πληροφοριών που δυσκολεύεται να συνδέσει με αποτέλεσμα να λαμβάνει λανθασμένες πληροφορίες. Τα παιδικά προγράμματα στην πλειονότητά τους προβάλλουν τη βία, την ανταγωνιστική και προκλητική συμπεριφορά.
Οι ψυχολόγοι τα έχουν συνδέσει με βίαιη, αντικοινωνική, ακόμα και εγκληματική συμπεριφορά του παιδιού καθώς ενεργοποιείται ο «μηχανισμός της ταύτισης» δηλαδή το παιδί υιοθετεί τον τρόπο συμπεριφοράς του αγαπημένου του ήρωα, και συνεπώς τον μιμείται και τον αντιμετωπίζει ως πρότυπο «επιτυχίας». Βλέπει δηλαδή, ότι ο ήρωας με τα κατορθώματά του κερδίζει τον θαυμασμό των γύρω του και νομίζει ότι, αν συμπεριφερθεί ανάλογα, θα γίνει με τη σειρά του αντικείμενο θαυμασμού. Η παρακολούθηση βίαιων σκηνών από τα παιδιά δημιουργεί άγχος και ανασφάλεια για τον κόσμο που τα περιβάλλει.
Σήμερα λοιπόν, γίνεται προσπάθεια για δημιουργία και προβολή ποιοτικών κινούμενων σχεδίων και παιδικών ταινιών χωρίς σκηνές βίας. Μέσα από τα καινούργια κινούμενα σχέδια βλέπουμε να προβάλλονται μηνύματα που βοηθούν την ομαλή κοινωνικοποίηση του παιδιού παρέχοντάς του πληροφορίες και ερεθίσματα για τη σύγχρονη εποχή. Παρακολουθούμε λοιπόν, κινούμενα σχέδια με εκπαιδευτικό περιεχόμενο που εξηγούν τη σημασία της ανακύκλωσης δημιουργώντας έτσι οικολογική συνείδηση στα παιδιά. Ήρωες κινούμενων σχεδίων οι οποίοι μέσα από τη δράση τους περιγράφουν και παρουσιάζουν τις διάφορες επαγγελματικές ιδιότητες (π.χ. του γιατρού, του αστυνομικού, του δασκάλου κ.ο.κ.). Κάποιες φορές η δράση των ηρώων των κινούμενων σχεδίων αφορά εθελοντικές εργασίες και κάποιες άλλες φορές οι αγαπημένοι ήρωες των παιδιών εξηγούν τη σημασία της στοματικής υγιεινής και των σωστών διατροφικών επιλογών για την ανάπτυξη του σώματος και του πνεύματος.
Η επιρροή των κινούμενων σχεδίων στις διατροφικές συνήθειες που υιοθετούν τα παιδιά είναι τεράστια.
Οι προηγούμενες γενιές μεγάλωσαν βλέποντας καρτούν στην τηλεόραση που καταβρόχθιζαν χάμπουργκερ, όπως ο Πόλντο στον Ποπάι, πίτσες όπως τα Χελωνονιντζάκια. Σήμερα όμως, οι ήρωες των κινουμένων σχεδίων αλλά και των παιδικών σειρών τρώνε πιο υγιεινά. Τα ποσοστά της παιδικής παχυσαρκίας ολοένα και αυξάνονται και οι παραγωγοί έχουν ξεκινήσει και εντάσσουν στο μενού των καρτούν φρούτα, λαχανικά και στη ζωή τους σωματική δραστηριότητα. Ειδικοί τονίζουν ότι από τη στιγμή που υπάρχουν παιδικές σειρές που προβάλλουν θετικά διατροφικά πρότυπα, οι γονείς θα πρέπει να φροντίσουν να παρακολουθούν αυτές τα παιδιά τους.
Ο χρόνος που το παιδί θα αφιερώσει στην παρακολούθηση κινούμενων σχεδίων, είναι κάτι που σίγουρα θα το αποφασίσουν οι γονείς αλλά το βέβαιο είναι ότι πρέπει να παραμείνει σε όρια ανάλογα της ηλικίας του.
Είναι σημαντικό να ελέγχετε την ποιότητα των προγραμμάτων και όχι μόνο τη διάρκεια που το παιδί θα καθίσει μπροστά στην τηλεόραση.
Διαλέξτε τα κατάλληλα προγράμματα για την κατάλληλη ηλικία και τις ανάγκες του παιδιού σας. Συζητήστε μαζί του μετά για το τι είδατε. Μπορείτε να ακονίσετε τη μνήμη του παιδιού σας κάνοντάς του ερωτήσεις για τα χρώματα και τις εικόνες που είδε, τα τραγούδια που άκουσε, και την πλοκή της ιστορίας.
