4ο Φεστιβάλ Βωβού Κινηματογράφου

Επιμέλεια: Νικόλας Αρώνης

Δευτέρα 16 έως Πέμπτη 26 Σεπτεμβρίου 2013

Ελεύθερη είσοδος

Ο Βωβός Κινηματογράφος επανέρχεται στο ΙΜΚ, που δεν ξεχνά τη μεγάλη αγάπη για το Βωβό Κινηματογράφο του Μιχάλη Κακογιάννη. Τo 4o Φεστιβάλ Βωβού Κινηματογράφου του Ιδρύματος Μιχάλης Κακογιάννης με θέμα: Μεγάλοι Σκηνοθέτες του Βωβού διοργανώνεται από τις 16 έως τις 26 Σεπτεμβρίου 2013, με ελεύθερη είσοδο, σε συνέχεια των πολύ επιτυχημένων αφιερωμάτων στον αμερικάνικο και τον ευρωπαϊκό βωβό κινηματογράφο (τις ταινίες των οποίων είχε επιλέξει ο ίδιος ο Μ. Κακογιάννης), όπως και τη χειραφέτηση της γυναίκας. Στο 4ο Φεστιβάλ Βωβού Κινηματογράφου θα προβληθούν 16 ταινίες, γυρισμένες από το 1902 έως και το 1929, διάσημων σκηνοθετών όπως οι Φρίντριχ Μουρνάου, Φριτς Λανγκ, Καρλ Ντράιερ, Σεργκέι Αϊζενστάιν, Στρόχαϊμ, Μπουνιουέλ και Νταλί, Σεσίλ ντε Μιλ, Τσάρλι Τσάπλιν Μπάστερ Κήτον κ.α. Την πλειοψηφία των προβολών ντύνουν μουσικά πρωτότυπες συνθέσεις Ελλήνων συνθετών που ερμηνεύονται “ζωντανά” από νέους έλληνες ερμηνευτές.

Όπως κάθε χρόνο το 4ο Φεστιβάλ Βωβού Κινηματογράφου διοργανώνεται σε συνεργασία με το STUDIO-Παράλληλο Κύκλωμα, και τον Πρόεδρό του Χρήστο Παπαδημητρίου καθώς και το εργαστήριο Film Scoring με υπεύθυνο καθηγητή τον Αλέξανδρο Μούζα.

Πιο αναλυτικά, στο αφιέρωμα θα παρουσιασθούν οι ταινίες:

• Κυριακή 22 Σεπτεμβρίου

Robert Flaherty
“Ο Nanook του Βορρά” (L’Eskimau) (1922-79΄)
ΓΩΓΩ ΚΑΛΟΔΙΚΗ

Μαρίνα Σπαλιμέρου (βιολί)
Γωγώ Καλοδίκη (ηλεκτρονικά)

&

Charlie Chaplin
“Η γυναίκα των Παρισίων” (1923- 71΄)
ΣΠΥΡΟΣ ΛΟΥΚΟΣ (σύνθεση, πιάνο)

• Δευτέρα 23 Σεπτεμβρίου

Sergei Eisenstein
“Η γενική γραμμή-Το παλιό και το καινούριο” (1929-121΄)
ΕΛΕΝΗ ΜΗΤΣΙΑΚΗ (DJ set)

• Τρίτη 24 Σεπτεμβρίου

Erich Von Stroheim
“Queen Kelly” (1929- 101΄)
ΑΡΓΥΡΩ ΚΟΛΙΟΓΙΩΡΓΗ

πιάνο: Θάνος Μαργέτης
βιολί: Νίκος Κιάκος
κλαρινέτο-μπάσο κλαρινέτο: Μερκούριος Κάραλης

• Τετάρτη 25 Σεπτεμβρίου

Luis Bunuel & Salvador Dali
Ένας ανδαλουσιανός σκύλος (1928-15΄)
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΜΟΥΖΑΣ- Ergon Ensemble (Ηχογράφηση)

&

George Melies
“Ταξίδι στο φεγγάρι (Από τη γή στη Σελήνη)” (1902- 12΄)

Cecil De Mile
“Ο Απατεώνας” (1915-59΄)

ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΠΑΜΗΤΡΟΥ

Δημήτρης Τσιμπάνος (πιάνο)
Βαγγέλης Νίνα (τσέλο)

• Πέμπτη 26 Σεπτεμβρίου

Paul Leni
“The man who laughs” (1928-56΄)
ΕΛΕΝΗ ΜΗΤΣΙΑΚH (DJ set)

Οι ταίνιες που παρουσιάστηκαν είναι:

Δευτερα 16 Σεπτεμβρίου

Benjamin Christensen
“Haxan – Η μαγεία μέσα από τους αιώνες” (1922-100΄)
ΑΝΝΑ ΜΟΥΖΑΚΗ (μουσική επιμέλεια)

«Το 4ο Φεστιβάλ Βωβού Κινηματογράφου είναι γεγονός. Για μία ακόμη φορά το Ίδρυμα Κακογιάννη με την συνεργασία του STUDIO-Παράλληλο Κύκλωμα πιστό στο τακτικό ραντεβού του με τους φίλους του καλού κινηματογράφου έκλεισε δύο εβδομάδες του Σεπτέμβρη για την προβολή 15 ταινιών της περιόδου 1915-1930 του βωβού κινηματογράφου.

Ειδικά το κομμάτι μετά τον 1ο παγκόσμιο πόλεμο έγινε γνωστό στους cinephile όλου του κόσμου ως η Jazz περίοδος του Βωβού. Το κριτήριο της επιλογής τόσο της περιόδου όσο και της θεματολογίας του φεστιβάλ είναι προφανές. Σκοπεύοντας στην ικανοποίηση των καλλιτεχνικών απαιτήσεων με την φιλομάθεια και την ενός τόσο ειδικού φεστιβαλικού κοινού υπηρετείται καλύτερα ο κοινωνικός ρόλος του Κινηματογράφου με κάπα κεφαλαίο.

Ο βωβός κινηματογράφος της περιόδου 1918-30 έγινε το κατεξοχήν μέσο με το οποίο όλες οι οικονομικό-πολιτικές ηγεσίες της εποχής προμήθευσαν στο παγκόσμιο κοινό την συμμετοχή στο όνειρο του κτισίματος ενός καινούργιου κόσμου μέσα από τα συντρίμμια ενός παγκόσμιου πολέμου. Μέσω του κινηματογράφου οι οικονομικές ολιγαρχίες επιδίωκαν το κέρδος και οι πολιτικοί άρχοντες επιδίωκαν την χειραγώγηση των μαζών προβάλλοντας την νέα εικόνα για τον άνθρωπο και νέο πρότυπο ζωής (καταναλωτή αγαθών στον καπιταλισμό και επαναστάτη εργάτη στον υπαρκτό σοσιαλισμό). Ο κινηματογράφος είναι ιστορικά η μόνη από τις καλές τέχνες που λόγω της επιρροής της σε ένα παγκόσμιο τεράστιο κοινό, που μετατράπηκε σε βιομηχανία με τεράστια οικονομική και πολιτική σημασία ώστε να απαιτείται ανάμιξη του κράτους με χάραξη ειδικής πολιτικής.

Σε όλη την διάρκεια από το τέλος του 1ου παγκόσμιου πολέμου έως την κατάρρευση των νέων μοντέλων ζωής και ανθρώπινων προτύπων που έφερε το οικονομικό crash του 1929-30, ο κινηματογράφος αφενός άνθισε και πρόβαλε όλες τις καλλιτεχνικές αρετές του ως τέχνη και αφετέρου φανέρωσε τις αδυναμίες του ως προπαγανδιστικός μηχανισμός για πολιτική και οικονομική εκμετάλλευση. Σε αυτή την περίοδο η οικονομική άνθηση και οι κοινωνικές μεταβολές εκφράζονται τόσο από τον επαναστάτη-σταχανοβίτη εργάτη, το παλικάρι του far-west, τον γοητευτικό επιχειρηματία με το θεληματικό πηγούνι όσο και με την femme-fatale, την επαναστάτρια του μέλλοντος και την σουφραζέτα με το ala garcon χτένισμα της Louise Brooks.

Εστιάσαμε λοιπόν αυτή την φορά την προσοχή μας όχι στα λαμπερά πρόσωπα των ηθοποιών μπροστά από την κάμερα όσο στον καλλιτέχνη πίσω από αυτήν. Δηλαδή τον σκηνοθέτη-δημιουργό που είναι και ο μεγάλος αδικημένος της εποχής, όπως φαίνεται και από το γεγονός ότι, από τότε, το Όσκαρ καλύτερης ταινίας απονέμεται στον παραγωγό της και όχι στον σκηνοθέτη της.

Διαλέξαμε γι’ αυτό τον λόγο 16 ταινίες σκηνοθετών των οποίων το όνομα αναφέρεται από τουλάχιστον μία (Alfred Hitchcock στην θέση 46 για τον Ενοικιαστή) έως 9 φορές (Buster Keaton στις θέσεις 2 για τον Στρατηγό, 17 για τον Σέρλοκ τζούνιορ, 30 για τον Πλοηγό, 51 για τις επτά ευκαιρίες, 86 για τους μπάτσους και στις θέσεις 35, 42, 65 και 99 ως συν-σκηνοθέτης 4 άλλων ταινιών του) στην σχετική λίστα με τις 100 καλύτερες ταινίες του βωβού κινηματογράφου, όπως αναφέρεται στους σχετικούς πίνακες του Wikipedia και του IMDB στο Internet.

Αυτή η μετά θάνατον αναγνώριση του έργου των 15 επιλεγμένων σκηνοθετών από το σύγχρονο κοινό και τους σημερινούς κινηματογραφικούς κριτικούς κατά κανένα τρόπο δεν πρέπει να θεωρείται το απόλυτο κριτήριο αξιολόγησης του καλλιτεχνικής αξίας των επιλεγμένων ταινιών και των δημιουργών τους, ούτε πολύ περισσότερο ταυτίζεται ή συμβαδίζει με τα αισθητικά γούστα και τις απαιτήσεις του τότε κοινού των ετών 1918-1930. Αντίθετα κάποιες από αυτές αν και θριάμβευσαν στις αξιολογήσεις των τότε κριτικών είτε θάφτηκαν από το κοινό είτε απέτυχαν να εξασφαλίσουν τα εμπορικά ανταλλάγματα που αναμένονταν από αυτές.

Παρακολουθώντας τις ταινίες θα διαπιστώσετε άμεσα τους λόγους αυτής της αναντιστοιχίας. Το μόνο σίγουρο είναι πως το δικό μας κριτήριο επιλογής ήταν ο σεβασμός για τον ρόλο του κινηματογράφου ως τέχνης που οφείλει τόσο να διασκεδάζει και να ψυχαγωγεί και συγχρόνως να ονειροπολεί να πρωτοπορεί και να προβληματίζει.

Τελειώνοντας σας ευχόμαστε καλή θέαση και υποσχόμαστε να συνεχίσουμε να προσπαθούμε στο μέλλον να σας ευχαριστήσουμε με νέα αφιερώματα από τον καλό ποιοτικό κινηματογράφο.»

Χρήστος Παπαδημητρίου
Πρόεδρος STUDIO-Παράλληλο Κύκλωμα.