Έντονη αμηχανία επικρατεί στα υψηλά πολιτικά και στρατιωτικά κλιμάκια χωρών της Δύσης από τις ραγδαίες εξελίξεις στο Ιράν.
Η απομάκρυνση του Mahmoud Ahmadinejad από τον προεδρικό θώκο και η άνοδος στην εξουσία του Hassan Rouhani δημιούργησε προσδοκίες και συγκρατημένη αισιοδοξία για έναρξη ενός νέου γύρου «ουσιαστικών» διαπραγματεύσεων αναφορικά με το «επίμαχο» πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Ωστόσο, ο νέος πρόεδρος της ασιατικής χώρας φρόντισε με δήλωσή του να ξεκαθαρίσει πως ο… δρόμος της διαπραγμάτευσης παραμένει μακρύς και έχει «κόκκινες» γραμμές.
Ειδικότερα, όπως μετέδωσε το βρετανικό τηλεοπτικό δίκτυο BBC, ο Hassan Rouhani ανέφερε σε συνέντευξή Τύπου πως η χώρα του είναι έτοιμη για «σοβαρές και ουσιαστικές διαπραγματεύσεις» με τη διεθνή κοινότητα για το πυρηνικό της πρόγραμμα, ωστόσο αυτό δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση πως θα υπάρξει τερματισμός της διαδικασίας εμπλουτισμού ουρανίου. Το τελευταίο αποτελούσε πάγιο αίτημα του Ισραήλ, το οποίο και αισθάνεται να απειλείται από την προοπτική ενός «πυρηνικού Ιράν».
«Ο εμπλουτισμός ουρανίου είναι αναμφισβήτητο δικαίωμα του Ιράν. Κανείς δεν είπε ότι θα σταματήσουμε τον εμπλουτισμό ουρανίου. Κανείς και ποτέ. Είναι σαφές ότι αυτό αποτελεί αδιαφιλονίκητο δικαίωμα του Ιράν», σημείωσε, διαβεβαιώνοντας παράλληλα ότι θα συνεχιστούν οι διαπραγματεύσεις με την «ομάδα 5+1» (Η.Π.Α, Ρωσία, Κίνα, Γαλλία, Βρετανία και Γερμανία).
Σύμφωνα με το BBC, ο Hassan Rouhani φαίνεται να διαφοροποιεί τη ρητορική που χρησιμοποιούσε ο προκάτοχός του, επιλέγοντας να ρίξει κάπως τους τόνους. Στη διάρκεια της πρώτης συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε ως πρόεδρος του Ιράν εμφανίστηκε αισιόδοξος για επίλυση της κρίσης σε σύντομο χρονικό διάστημα. Ωστόσο, ξεκαθάρισε πως η διαπραγμάτευση θα πρέπει να γίνει με ανοικτά χαρτιά, χωρίς «κρυφές ατζέντες».
Το εμπάργκο και η υπόσχεση για ανάπτυξη
Από τον Νοέμβριο του 2011 -όταν και η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ) έκανε ξεκάθαρο μέσω έκθεσής της πως η Τεχεράνη επιχειρεί να κατασκευάσει ατομική βόμβα- παρατηρήθηκε κλιμάκωση της έντασης στις σχέσεις της ασιατικής χώρας με τη Δύση, την ίδια στιγμή που το Ισραήλ ασκούσε αφόρητες πιέσεις προς την Ουάσινγκτον για τη λήψη μιας σειράς δραστικών μέτρων, τα οποία περιελάμβαναν ακόμα και στρατιωτικό «χτύπημα».
Μετά από αλλεπάλληλες αναβολές, η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφάσισε να ακολουθήσει τον δρόμο των κυρώσεων που χάραξαν οι Η.Π.Α. και ο Καναδάς, θέτοντας σε πλήρη εφαρμογή το εμπάργκο στις εισαγωγές πετρελαίου από το Ιράν (Ιούλιος 2012). Όλες αυτές οι κυρώσεις έπληξαν σημαντικά την οικονομία της ασιατικής χώρας, μεγαλώνοντας τη λαϊκή δυσαρέσκεια, η οποία και εκφράστηκε με το «μαύρισμα» του Mahmoud Ahmadinejad, καθώς και με το πέταγμα παπουτσιών εναντίον του.
Ο Hassan Rouhani ήταν επικεφαλής των διαπραγματευτών του Ιράν για τα πυρηνικά στις αρχές της δεκαετίας του 2000 και είχε αποδεχτεί τότε τη διακοπή του εμπλουτισμού ουρανίου. Στη διάρκεια της ορκομωσίας του στο Κοινοβούλιο (Κυριακή 4 Αυγούστου) υποσχέθηκε ότι η κυβέρνηση θα λειτουργεί με διαφάνεια και θα προβάλει τόσο τις επιτυχίες όσο και τις αποτυχίες του κυβερνητικού προγράμματος. Υψηλός πληθωρισμός, μείωση εγχώριου ΑΕΠ και ξένων επενδύσεων καθώς και πιθανές ελλείψεις σε είδη πρώτης ανάγκης είναι ορισμένα από τα προβλήματα που «κληρονόμησε» από τον προκάτοχό του στην προεδρία.
Όπως μετέδωσε το αραβικό τηλεοπτικό δίκτυο Al Jazeera, στο κυβερνητικό σχήμα υπάρχουν αρκετοί τεχνοκράτες, οι οποίοι και αναλαμβάνουν το δύσκολο έργο της ανάκαμψης της οικονομίας, που συνεχίζει να δοκιμάζεται από σκληρές κυρώσεις.
«Χωρίς την υποστήριξη του λαού, η κυβέρνηση δεν έχει καμία πιθανότητα να πετύχει τους μακροπρόθεσμους στόχους της», επεσήμανε επίσης ο νέος ισχυρός άνδρας του Ιράν.
Επιμέλεια: Μάριος Βελέντζας
