Ένας Αμερικανός συγγραφέας, όχι πολύ γνωστός στην Ελλάδα, ο Ουίλιαμ Φώκνερ, έγραψε ότι η ιστορία ενός ανθρώπου μπορεί να ειπωθεί με τρία ρήματα:
– Γεννήθηκε
– Πόνεσε
– Πέθανε
Άσχετα αν είναι η ζωή ενός ανθρώπου που αξιώθηκε να προστεθεί μπροστά στο όνομά του, το επίθετο «Μέγας» (Μέγας Αλέξανδρος, Μέγας Ναπολέων) ή αν είναι η ζωή ενός ταπεινού αγρότη, που το μεγαλύτερο ταξίδι του, ήταν μέχρι το χωράφι του γείτονά του.
Την περασμένη Δευτέρα, 28 Ιουλίου, ένας από τους πιο αγαπημένους μου φίλους, ο τραγουδιστής και τραγουδοποιός, Τώνης Βαβάτσικος, «έφυγε» απρόσμενα και ξαφνικά. Παραθέριζε στο Πήλιο. Την Κυριακή μου είχε τηλεφωνήσει:
– Κόψε τις σχέσεις στοργής με το κλιματιστικό σου και έλα εδώ. Μόλις γύρισα από το μπάνιο. Μια θάλασσα υπέροχη.
– Θα έρθω το Σάββατο. Αχ αυτά τα «θα» που φτιάχτηκαν για να λέγονται και όχι για να γίνονται.
Ήρθε το Σάββατο και έχοντας στους 20 βαθμούς το κλιματιστικό μου, τον αποχαιρετώ με αυτό το «Θυμάμαι».
Οι παλιότεροι θα θυμούνται τον Τώνη. Το 1974 έγινε πολύ γνωστός σαν τραγουδοποιός με το τραγούδι του «Ποιος να ξέρει στο βλέμμα του πίσω τι κρύβει ο Θεός για μας». Το ακούσαμε στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και απέσπασε αμέσως την προσοχή του κοινού και το Πρώτο Βραβείο.
Πριν από δέκα χρόνια πήρε μία ακόμα διάκριση. Μπήκε στο βιβλίο «Γκίνες» ως ο μεγαλύτερος παγκοσμίως τίτλος τραγουδιού. Αποτελείται από 13 λέξεις… Γρουσούζικος αριθμός το 13 θα μου πείτε. Μύθος! Το τραγούδι αγαπήθηκε πολύ κι ο Τώνης –αρκετά γνωστός τραγουδιστής της δεκαετίας του 50 και του 60- έγινε γνωστός και δημοφιλής και σαν τραγουδοποιός. Ήταν 78 χρονών, απλά φαινότανε πως θα διέψευδε όλα τα ημερολόγια. Φαινόταν 20 χρόνια νεότερος και ήταν δραστήριος, αεικίνητος και φιλόδοξος 25άρης. Ήταν εν κινήσει όλη την ημέρα, δεν έπαιρνε ποτέ το ασανσέρ, ακόμα και αν έμενε στο ρετιρέ και πάνω απ’ όλα ήταν αισιόδοξος: «και τούτη η ανηφοριά, κατηφοριά θα φέρει».
Ίσως μου πείτε: « Τι μας ενδιαφέρει ο Βαβάτσικος; Δεν είναι, ας πούμε, ο Μπους!…»
Σωστά! Όταν ο Μπους παρέδωσε την ψυχή του στον καλό διάβολο, δεκάδες βιογραφίες του θα κυκλοφορήσουν στον κόσμο.
«Όταν αποφάσισα να γράψω για τον Βαβάτσικο ήξερα ότι το κείμενό μου δεν θα κυλούσε. Η ζωή ενός καλού, τίμιου Έλληνα, ενός πιστού φίλου, όσο γλαφυρά και να σας την έδινα, θα σας έβρισκε αδιάφορους. Έτσι, άρχισα να κάνω διάφορες σκέψεις για το πώς γράφονται και για το ποιών οι βιογραφίες γράφονται, κι έβγαλα ένα λυπηρό συμπέρασμα: Ό,τι αξιοπρόσεκτο και αξιοσημείωτο δεν είναι το καλό αλλά το κακό.
Σε κάθε βιογραφία ή αναφορά στη Μητέρα Τερέζα αναλογούν 10.000 βιογραφίες και αναφορές για τον Χίτλερ. Προσωπικά εγώ, αν είχα την ευκαιρία, θα αφιέρωνα σ’ αυτόν τον μπογιατζή – ζωγράφο – φασίστα – τύραννο – δολοφόνο – απάνθρωπο, μόνο μία φράση: «Ένας ασπριτζής που μαύρισε τον κόσμο».
Δεν καταλαβαίνω γιατί γράφτηκαν τόσα για τη Μέριλιν Μονρόε… Ξεκίνησε σαν η Μπεζαντάκου της Αμερικής… Μόνο Χόλυγουντ και μία Αμερική που χειραγωγεί ιδεολογικά το μεγαλύτερο τμήμα της Υφηλίου.
Δεν καταλαβαίνω γιατί αξίζει να μάθω πού γεννήθηκε, πώς έζησε, πώς έγινε πρόεδρος της Αμερικής, ο Χάρυ Τρούμαν. Ένας δικηγορίσκος που ρήμαξε τη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι. Θα βιογραφούσα ένα από τα θύματά του. Πόσες ζωές, πόσες ψυχές, πόσα όνειρα, πόσα ταλέντα, πόσες αγάπες, πόσες προσδοκίες χάθηκαν εκείνη τη φοβερή ημέρα που μεθαύριο, 6 Αυγούστου, θα θρηνήσουμε την 63η θλιβερή της επέτειο.
Γιατί να γράφονται και να βλέπουμε ακόμα και τώρα στις οθόνες των τηλεοράσεών μας την ηλίθια φάτσα του κοκορόμυαλου και κοκορόφτερου Μουσολίνι και να μην ξέρουμε ούτε το αληθινό όνομα ενός τεράστιου συγγραφέα –παρεξηγήσιμου στην Ελλάδα- του Πιτιγκρίλι, που εξαιτίας του εξορίσθηκε στην Κούβα, όπου πέθανε φτωχός και άσημος.
Αν έγραφα ένα μυθιστόρημα θα έβαζα σαν τόπο το Ανόι του Βορείου Βιετνάμ. Χρονολογία 1960. Ένας 15χρονος, πολύ φτωχός Βιετναμέζος, που πηγαίνει με στερήσεις στο Γυμνάσιο και έχει κλίση στη Χημεία και την Ιατρική, κάνει το όνειρο να τη σπουδάσει. Φτιάχνει με τις προσμίξεις των βοτάνων, που βρίσκει στους αγρούς, ένα μαντζούνι για τον παππού του που είναι γεμάτος καρκινώματα. Ο παππούς γιατρεύεται. Το 1962-63, το αγόρι μπαίνει με άριστα στο πανεπιστήμιο. Στη σχολή Ιατρικής θέλει να γίνει ερευνητής και να βρει τη σύνθεση του μαντζουνιού – φαρμάκου, που τυχαία πέτυχε το 1960… Αλλά σκοτώνεται στο δρόμο από έναν Αμερικανό στρατιώτη. Έναν από τις 24 χιλιάδες Αμερικανούς στρατιώτες που έστειλε στο Βιετνάμ ο πολύκλαυτος… ειρηνοποιός Κένεντυ. Τίποτε άλλο… «Νο comments». Ουδέν σχόλιον δηλαδή, στη γλώσσα του Κένεντυ. Πόσα έχουν γραφτεί γι’ αυτόν τον άνδρα, εξαιτίας της δολοφονίας του. Βιογραφίες, ταινίες, ντοκιμαντέρ, μέχρι σήμερα, 45 χρόνια μετά το θάνατό του. Α, ρε ιστορία εσύ. Μεγάλη απάτη. Πλάνη και παραποίηση και αποσιώπηση. Πόρνη ιστορία.
Αυτά αντί για μνημόσυνα, Τώνη Βαβάτσικε, που είχαμε την ίδια θεώρηση του κόσμου και ήμασταν φίλοι πάνω από 40 χρόνια. Αυτά αντί μνημόσυνου και για σας, μπαμπά μου και μαμά μου, που κάνατε τόσα για μένα, που μου ανοίξατε τόσους δρόμους και δεν σας αφιέρωσα ούτε ένα στίχο, ούτε ένα τραγούδι.
Γιατί κι εγώ επαγγελματίας γραφιάς είμαι. Γράφω για όσα σας ενδιαφέρουν και δεν γράφω για εκείνα που θα έπρεπε να σας ενδιαφέρουν.
«Δεν σ’ αντέχω άλλο, κόσμε
πίκρα, πίκρα σε μαζεύω
Δεν σ’ αντέχω άλλο, κόσμε
Κάνε στάση να κατέβω»
Στίχος που έγραψα και τραγούδησε ο Κώστας Χατζής στα τέλη του 1968. Τότε ήμουν 26 χρονών. Πίστευα πως θα άλλαζα τον κόσμο. Όχι δεν τον άλλαξα, αλλά αντιθέτως με άλλαξε εκείνος. Λυπάμαι! Καλή Κυριακή και καλό μήνα!
