Ρεπορτάζ: Σωτήρης Σκουλούδης
Εικονολήπτης: Παναγιώτης Σαγκούρης
Με αμείωτο ενδιαφέρον συνεχίζονται οι έρευνες στην Αμφίπολη Σερρών προκειμένου να βγει στο «φως» το μεγάλης σημασίας αρχαιολογικό εύρημα το οποίο εικάζεται πως αποτελεί τον τάφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Από την πρώτη στιγμή όλα τα φώτα της δημοσιότητας στράφηκαν πάνω στην ανακάλυψη κυκλικού περιβόλου που παρέπεμπε άμεσα σε αρχαίο τύμβο. Το zougla.gr επικοινώνησε εξαρχής με τους υπεύθυνους της ανασκαφής για να ζητήσει την άδεια να καταγράψει ολόκληρο τον θησαυρό της περιοχής. Ουδείς ωστόσο μπήκε στον κόπο να ανταποκριθεί στο αίτημα. Το δημοσιογραφικό συνεργείο ταξίδεψε ως την πόλη των Σερρών και έφτασε στο σημείο των ανασκαφών. Το δέος που νιώθει κάποιος αντικρίζοντας τον τύμβο είναι μεγάλο.
Γρήγορα όμως το δέος το ακολουθεί η έκπληξη όταν διαπιστώσαμε ιδίοις… όμμασι πως, σε ολόκληρη την αρχαιολογική περιοχή δεν υπήρχε κάποιος φύλακας, αρχαιολόγος ή υπάλληλος του Υπουργείου
Πολιτισμού να μας κατατοπίσει.
Ο καθένας θα μπορούσε να περπατήσει ελεύθερα το Σαββατοκύριακο (ημέρα που επισκεφτήκαμε τον χώρο) πάνω στις ανασκαφές και να προβεί χωρίς κάποιο πρόβλημα σε οποιαδήποτε κακόβουλη ενέργεια. Μία αποκαρδιωτική εικόνα που πρέπει να απασχολήσει την αρμόδια Εφορία Αρχαιοτήτων.
Την ώρα δηλαδή που οι φήμες αλλά κι οι εικασίες «φουντώνουν» ακόμη για το πρόσωπο ή τα πρόσωπα που βρίσκονται θαμμένα στον τύμβο και με το ενδεχόμενο της προβοκάτσιας, για ένα τόσο κρίσιμο εθνικό θέμα, δεν έχει προβλεφθεί η 24ωρη φύλαξη του χώρου καθ’ όλη τη διάρκεια της εβδομάδας.
(Ο περίβολος του μακεδονικού τύμβου)
(Το προσεχές χρονικό διάστημα αναμένεται να γίνει ανασκαφή στον λοφίσκο)
(Ο περίφημος Λέων της Αμφίπολης)
(Με πινακίδες «stop» αποτρέπεται η είσοδος των επισκεπτών)
Το οδοιπορικό του zougla.gr
Πρόκειται για έναν τεράστιο, εξαιρετικά σημαντικό και μοναδικό στο είδος του, μακεδονικό τύμβο που έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη στην Αμφίπολη Σερρών και η συνέχιση των ανασκαφών το καλοκαίρι επέτεινε τον ενθουσιασμό με την πεποίθηση πως εκεί, στην περιοχή «Καστά», κρύβεται κάτι «μεγάλο», παγκόσμιας αρχαιολογικής αξίας.
Μοναδικός σε διαστάσεις και σε επιμέλεια, χωρίς αντίστοιχό του στα Βαλκάνια, ο τύμβος της Αμφίπολης ο οποίος εκτείνεται σε μήκος 498 μέτρων, δημιουργεί κύκλο με διάμετρο 158,40 μ. ενώ το ύψος του φτάνει τα 23 μέτρα. Ο περίβολος έχει μαρμάρινες βάσεις, ύψους 3 μέτρων. Η χρονική περίοδος της κατασκευής του –στα τέλη του 4ου αιώνα – συμπίπτει με τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου καθώς και με κρίσιμα ιστορικά γεγονότα που συνέβησαν στη Μακεδονία. Αυτές οι διαπιστώσεις οδήγησαν σε υπέρμετρο, σε ορισμένες περιπτώσεις, ενθουσιασμό και φυσικά στην ελπίδα ότι η ανακάλυψη αυτή θα οδηγήσει στην ανάδειξη του «χαμένου δισκοπότηρου» της αρχαιολογίας, που δεν είναι άλλο από τον τάφο του Mακεδόνα βασιλιά.
Σύμφωνα με τους αρχαίους συγγραφείς, οι ντόπιοι έδειχναν στους επισκέπτες τον τάφο του στην Αλεξάνδρεια ως το 391 μ.Χ. Μετά χάνονται τα ίχνη του. Κανείς δεν μπορούσε να πει με κατηγορηματικό τρόπο πού βρίσκεται ο τάφος του Αλεξάνδρου. Κάποιοι μίλησαν για τον παλιό θρύλο των κατοίκων της αρχαίας Αμφίπολης, που λέει πως κάπου εκεί βρίσκεται «ένας τρανός βασιλιάς».
(Ο περίβολος του τύμβου της Αμφίπολης, 4ος αι. π.Χ.)
Η πρώτη ανασκαφική τομή του τύμβου έγινε το 1953 αρχικά από κατοίκους της περιοχής, για τη διερεύνηση μιας λιθοδομής, ίχνη της οποίας έβλεπαν στην κορυφή του τύμβου. Επίσημα η ανασκαφή ξεκίνησε το 1964 από τον αρχαιολόγο Δ. Λαζαρίδη και έφερε στο φως ένα μεγάλο τετράπλευρο οικοδόμημα διαστάσεων 10×10 μέτρων με 5 μ. ύψος. Ηταν ένα περιτειχισμένο κιβώτιο χώματος, το οποίο ο Λαζαρίδης πρώτος αναγνώρισε ως το «ταφικό σήμα» του τύμβου και που σήμερα αποδεικνύεται πως ήταν το υποθεμέλιο του βάθρου πάνω στο οποίο ήταν ο περίφημος Λέων της Αμφίπολης.
(Αναπαράσταση του Λέοντος στην κορυφή του τύμβου)
Τι λένε οι αρχαιολόγοι
Οι αρχαιολόγοι που μετέχουν στην ανασκαφή, είναι εντυπωσιασμένοι από τον μακεδονικό τύμβο, αλλά ακόμη κρατούν χαμηλούς τόνους. Ωστόσο, η επικεφαλής της ανασκαφής κ. Κατερίνα Περιστέρη* επισημαίνει: «Κατασκευασμένος στα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ., συμπίπτει ιστορικά με μια εποχή κατά την οποία συμβαίνουν πολλά και δραματικά γεγονότα στη Μακεδονία και ειδικά στην Αμφίπολη, με τις διαμάχες των επιγόνων του Αλεξάνδρου, τον θάνατο της Ρωξάνης και του μικρού Αλεξάνδρου Δ’ κατόπιν διαταγής του Κάσσανδρου. Πρόκειται για μνημεία αλληλένδετα μεταξύ τους, αφού το λιοντάρι βρισκόταν, όπως γνωρίζουμε με βεβαιότητα πλέον, στην κορυφή του τύμβου, σηματοδοτώντας με την παρουσία του κάποιο σημαντικό πρόσωπο ή πρόσωπα της Αμφίπολης».
Η ανακοίνωση του Υπουργείου Πολιτισμού
«Η Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς με αφορμή τα πρόσφατα δημοσιεύματα και ανακοινώσεις στα ΜΜΕ, σχετικά με την ανασκαφή μεγάλου κτιστού περιβόλου του 4ου αι. π.Χ. στη θέση Καστά Αμφίπολης, ενημερώνει για τα ακόλουθα: Οι ανασκαφές στη θέση Καστά Αμφίπολης είχαν ξεκινήσει στη δεκαετία του ’60 από τον αείμνηστο Δ. Λαζαρίδη και συνεχίζονται τα δύο τελευταία χρόνια από την ΚΗ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, με υπεύθυνη ανασκαφέα την Προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων, κ. Αικατερίνη Περιστέρη.
Οι έρευνες φέρνουν στο φώς ιδιαίτερα σημαντικό κυκλικό περίβολο, που χρονολογείται με τα έως τώρα δεδομένα στο τέλος του 4ου αι. π.Χ. Πρόκειται για εξαιρετικά αξιόλογο κτιστό περίβολο που ορίζει χωμάτινο τύμβο και είναι κατασκευασμένος με βάσεις, ορθοστάτες, ανωδομή και επιστέψεις από λευκό μάρμαρο Θάσου. Έχει συνολικό ύψος 3,00μ. διάμετρο 1,60μ. και υπολογιζόμενη περιφέρεια μήκους περίπου 500 μ., από τα οποία έχουν ανασκαφεί σήμερα τα 405μ. Το μνημείο καταστράφηκε στα μεταγενέστερα χρόνια, με αποτέλεσμα αρκετά μαρμάρινα αρχιτεκτονικά μέλη να μην βρίσκονται στη θέση τους. Η έρευνα της ΚΗ΄ ΕΠΚΑ εντόπισε αρχιτεκτονικά μέλη του μνημείου εγκατεσπαρμένα στην περιοχή του χώρου του Λέοντα της Αμφίπολης, πολλά από τα οποία είχαν ήδη επαναχρησιμοποιηθεί για την κατασκευή της βάσης του και, επομένως, ο εντυπωσιακός περίβολος φαίνεται να συνδέεται με τον Λέοντα της Αμφίπολης, που κατά μία εκδοχή ήταν τοποθετημένος στην κορυφή του χωμάτινου τύμβου. Το εύρημα είναι οπωσδήποτε ιδιαίτερα σημαντικό, όμως πριν προχωρήσει η ανασκαφική έρευνα, οποιαδήποτε ερμηνεία και πολύ περισσότερο οποιαδήποτε ταύτιση με ιστορικά πρόσωπα στερείται επιστημονικής τεκμηρίωσης και είναι παρακινδυνευμένη».
*Η κυρία Περιστέρη μέχρι σήμερα δεν έχει απαντήσει στο επίσημο αίτημά μας για μια συνέντευξη και εκτενέστερη ενημέρωση επάνω στην πορεία των ανασκαφών.
