Λευτέρης Ξυκομηνός
Ρομπότ: η λέξη που περιγράφει μια ανθρωπόμορφη ή όχι μηχανική κατασκευή, συνήθως ηλεκτρο-μηχανική, που εμπεριέχει ηλεκτρονικά κυκλώματα και καθοδηγείται από πρόγραμμα υπολογιστή (τεχνητή νοημοσύνη). Η πρώτη χρήση της λέξης χρονολογείται περίπου 100 χρόνια πριν (1923), στην αγγλική μετάφραση του τσέχικου θεατρικού έργου «R.U.R.» (Rossum’s Universal Robots) του Κάρελ Κάπεκ και προέρχεται από την λέξη τσεχική λέξη «robotnik» που σημαίνει «σκλάβος». Οι ρίζες της λέξης ρομπότ, συνεχίζουν ακόμα πιο πίσω στο χρόνο (robota, robotiti, rabota), με ερμηνείες μεταξύ υπηρέτη, σκλάβου και ατόμου που του επιβάλλεται χειρωνακτική εργασία. Στις μέρες μας βέβαια, η γνώση ότι τα ρομπότ χρησιμοποιούνται σε ποικίλες εργασίες δεν αποτελεί κάτι το εξωπραγματικό, σίγουρα όχι όπως τις προηγούμενες δεκαετίες. Πλέον, τα ρομπότ έχουν εξελιχθεί τόσο πολύ στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης όσο και στις δεξιότητές τους (μπορούν να πιάσουν ένα αυγό και να το μετακινήσουν με άνεση χωρίς να το σπάσουν), που χρησιμοποιούνται σε διάφορες δύσκολες, επικίνδυνες δουλειές, όπως π.χ το ειδικό ρομπότ με κάμερες και αισθητήρες που περιηγήθηκε στους εσωτερικούς (και απαγορευμένους για ανθρώπους) χώρους του πυρηνικού αντιδραστήρα στην Φουκοσίμα. Όμως, έχει φτάσει η εξέλιξη των ρομπότ σε τέτοιο βαθμό που θα μπορούσαμε να μιλάμε για το υποθετικό σενάριο αντικατάστασης του ανθρώπινου δυναμικού από ρομπότ;
Ερευνητές από το Nomura Research Institute, προλογίζουν ότι σε 20 χρόνια από σήμερα (2035), τα ρομπότ θα έχουν αναλάβει το 49% των χειρωνακτικών επαγγελμάτων. Όπως δηλώνει η ερευνητής Yumi Wakao, η ίδια μελέτη έχει πραγματοποιηθεί ήδη για τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο, δίνοντας αποτελέσματα της τάξεως των 47% και 35% αντίστοιχα, η οποία πραγματοποιήθηκε από τον Μάικλ Όσμπορν του πανεπιστημίου της Οξφόρδης. «Εντούτοις, είναι μόνο ένας υποθετικός τεχνικός υπολογισμός», προσθέτει η Yumi Wakao όσο αφορά το απόφθεγμα της έρευνας. Για την περαίωση της έρευνας στην Ιαπωνία με την αρωγή επιστημόνων από το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης ερωτήθηκαν 601 άτομα. «Λόγω της συνεχόμενης μείωσης του πληθυσμού στην Ιαπωνία, προβλέπονται ελλείψεις σε επαγγέλματα χειρωνακτικής εργασίας. Κοιτάζουμε τις κοινωνικές προεκτάσεις της προσπάθειας να διατηρήσουμε το εργατικό δυναμικό, μέσω της χρήσης ρομπότ» αναφέρει η ιαπωνική έρευνα».
Οι ερευνητές για να πιστοποιήσουν ποιες εργασίες είναι κατάλληλες για ρομπότ και ποιες όχι, δημιούργησαν έναν αλγόριθμο σε υπολογιστή, που «αναλύει» πόσο δημιουργική είναι, άρα δηλαδή, απαιτείται ο ανθρώπινος παράγοντας και όχι ένα ρομπότ. Αντίστοιχα, μια εργασία που είναι κατά κόρον χειρωνακτικής φύσεως και όχι δημιουργική, θα μπορούσε ένα ρομπότ να την κάνει. Κι έτσι, φτάσαμε στο αποτέλεσμα ότι σε 20 χρόνια από σήμερα, το 49% των επαγγελμάτων στην Ιαπωνία θα ανήκει σε ρομπότ.
Τα πρώτα επαγγέλματα που θα δώσουν την σκυτάλη σε μηχανικούς υπαλλήλους είναι αυτό του ταξιτζή, του υπαλλήλου καταχώρισης δεδομένων, των υπαλλήλων ασφαλείας (security) καθώς και της υποδοχής σε καταστήματα (όπως το ιαπωνικό ξενοδοχείο Henn-na, που έχει 3 ρομπότ στην ρεσεψιόν). Αυτά τα επαγγέλματα θεωρείται πως δεν απαιτούν δημιουργικότητα, παρά αφοσίωση, σκληρή δουλειά και αυτοματισμό στις διαδικασίες. Με πιο απλά λόγια λοιπόν, αυτά τα επαγγέλματα δεν θα χρειάζεται να τα κάνει άνθρωπος μελλοντικά. Αντιθέτως όμως, επαγγέλματα που είναι δημιουργικά και απαιτούν επικοινωνιακές ικανότητες, συναίσθημα και ανάλυση αφηρημένης σκέψης, δεν είναι τόσο εύκολο να γίνουν από ρομπότ. Η Yumi Wakao περιγράφει μια μελλοντική εικόνα, κάπως πιο ελκυστική από μια κοινωνία που τα ρομπότ θα εργάζονται και οι άνθρωποι θα κάθονται χωρίς εργασία: «στην έρευνα, οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι οι Ιάπωνες είναι ιδιαίτερα καλοί σε επαγγέλματα σαν κι αυτά που δεν μπορούν να κάνουν τα ρομπότ, συνεπώς, αν τα ρομπότ αντικαταστήσουν ανθρώπους σε χειρωνακτικές εργασίες, τότε αρκετοί θα έχουν πλέον την ελευθερία να επιλέξουν πιο δημιουργικά επαγγέλματα».
Πλησιάζουμε όπως φαίνεται λοιπόν, την εποχή που τα ρομπότ θα κάνουν δουλειές που κάποτε γίνονταν από ανθρώπους – τουλάχιστον το 2035 στην Ιαπωνία. Το αν αυτό θα έχει θετική επιρροή στην εξέλιξη της ιαπωνικής κοινωνίας, αυτό μένει να αποδειχθεί όταν έρθει η ώρα των ρομπότ…
Περισσότερες πληροφορίες:
