Επιστολή-έκκληση προς τον αναπληρωτή υπουργό Παιδείας, Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού Κώστα Τζαβάρα απέστειλε ο Ευάγγελος Ανδρέου, συγγραφέας και πρόεδρος του ΔΣ του Ευρωπαϊκού Κέντρου Τέχνης, αναφορικά με το ΕΚΕΒΙ.
Αξιότιμε Κύριε Υπουργέ,
η απόφασή Σας, να καταργηθεί το Ε.ΚΕ.ΒΙ., η οποία για τους λόγους που αιτιολογείται από Σάς είναι απόλυτα σεβαστή, δεν είναι εντούτοις η ορθή.
Ο υπογράφων διακονεί, κατ’ αποκλειστικό λειτούργημά του, τα γράμματα, τις τέχνες και τον τομέα των εκδόσεων, 41 ολόκληρα χρόνια. Από τη «Φιλολογική» Βραδυνή του αλησμόνητου Μπάμπη Κλάρα, του 1971, μέχρι το Ευρωπαϊκό Κέντρο Τέχνης του 2013. Εκείθεν και η ελάχιστη αξίωσή του, ωσεί ατύπου συμβούλου
Σας, να δώσετε την καλή προσοχή Σας στα λόγια του:
1.Ένα Εθνικό Κέντρο Βιβλίου, όπως τουλάχιστον κατά το ιδρυτικό σκεπτικό του συστάθηκε, δεν μας επιτρέπει να το βλέπουμε ως έναν παραϋπουργικό θύλακα, άχρηστο ή περιττό αλλ’ ως εξειδικευμένο και ιδιαίτερο «εργαλείο» για την προώθηση και την ανάπτυξη ειδικού και συγκεκριμένου έργου της γενικής εθνικής πολιτιστικής πολιτικής, που κυριαρχικά ούτως ή άλλως ασκεί το Υπουργείο Πολιτισμού.
2.Ένα έτσι αποκτηθέν και λειτουργούν «εργαλείο» δεν εγκαταλείπεται επειδή χάλασε ή δυσλειτουργεί. Φροντίζουμε να το διορθώσουμε. Αυτό προτείνει η ελληνική παράδοση της νοικοκυροσύνης και αυτό επικαλείται η σοφία της σύγχρονης οικονομίας των μέσων στα οποία οφείλεται αυστηρή εποπτεία και διαρκής εξυγείανση. Η κατάργηση είναι το εύκολο. Και Σείς – ιδίως Σεις ο σώφρων και έμπειρος Κώστας Τζαβάρας – έχετε κάθε λόγο αν όχι και χρέος να καταγίνεσθε με το δύσκολο και το επίπονο. Όχι με το επιφανειακό και το ευχερές.
3.Το βιβλίο ως πνεύμα και ως πράγμα έχει ειδικώς στη χώρα μας πλήθος ιδιαιτεροτήτων η αντιμετώπιση των οποίων χρειάζεται και ειδικόν χειρισμό. Η Διεύθυνση Γραμμάτων του Υπουργείου είχε ανέκαθεν και στον τομέα αυτό σοβαρή αδυναμία. Αδυναμία συγκρότησης δικτύου διεξοδικής και εξειδικευμένης επικοινωνίας συγγραφέα και κοινού. Αδυναμία διοργάνωσης βιβλιο-προωθητικών δράσεων. Αδυναμία επιλογών βιβλίων για την ενίσχυση των βιβλιοθηκών της χώρας. Αδυναμία αξιοποίησης του λογοτεχνικού και εν γένει πολιτιστικού περιοδικού τύπου. Αδυναμία ενίσχυσης και συντονισμού του εκδοτικού τομέα των μεταφράσεων. Αδυναμία κυρίως επακριβούς αντίληψης θεμάτων των οποίων η ιδιοσυστασία και φύση ξεπερνάει τη στενή υπηρεσιακή λειτουργία και πρακτική μιάς δημόσιας υπηρεσίας.
4.Από την άλλη πλευρά, σωστά διαγνώσατε δυσλειτουργία και λοιπές αδυναμίες στο Εθνικό Κέντρο Βιβλίου, που όμως δεν οφείλονται στο σκεπτικό της ύπαρξής του, αλλά στην πλημμελή εποπτεία του υπερκείμενου κράτους. Και αυτή πρέπει να μεταβληθεί. Όχι να καταργηθεί ο φορέας.
Στο σημείο αυτό επιτρέψτε μου να θέσω σε γνώση Σας τις πανθομολογούμενες αδυναμίες που παρατηρήθηκαν στη μέχρι σήμερα λειτουργία του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου, οι οποίες ενόχλησαν και Σας:
α)Οι επιλογές των προσώπων του Διοικητικού Συμβουλίου αρχής γενομένης από τον εκάστοτε Πρόεδρό του – χωρίς καθόλου να υποτιμώνται οι τίτλοι και οι περγαμηνές τους – ήταν επιλογές στενού περιβάλλοντος, συχνά και κομματικού, της προσωπικής αρέσκειας του υπουργού και της «έγκρισης» ολιγαρίθμων ομάδων συγγραφέων τα μάλα προβεβλημένων μέσα από κύκλωμα κερδοσκοπικών εκδοτικών επιχειρήσεων.
β)Ομοίως οι επιλογές επιτροπών για τη διαχείρηση λογοτεχνικών/συγγραφικών αφιερωμάτων ήταν πάντοτε το αποτέλεσμα εκλεκτικών συμπαθειών και ο τρόπος που εγίνοντο αυτές ήταν πλήρως αδιαφανής έως περίεργος. Σε επιτροπή, επί παραδείγματι, μεγάλου επετειακού λογοτεχνικού αφιερώματος συμμετείχε εμπορικός παράγων του εκδοτικού χώρου και ουδείς εκπρόσωπος των επίσημων και αναγνωρισμένων λογοτεχνικών σωματείων της χώρας!
γ)Οι επιλογές κριτηρίων υπήρξαν επίσης πάντοτε περίεργες. Επί παραδείγματι, στις διεθνείς εκθέσεις βιβλίου, όπου το ΕΚΕΒΙ είχε την ευθύνη διοργάνωσης του εθνικού μας περιπτέρου, προσκαλούντο και συμμετείχαν εκδότες βιβλίων μαγειρικής και εκδοτικές παραθρησκευτικές οργανώσεις ενώ ουδέποτε εκτέθηκαν εκεί βιβλία μεγίστης εθνικής και παιδαγωγικής αξίας, μάλιστα εγκεκριμένα από το Υπουργείο Παιδείας, όπως το «Παγκόσμιο Λεξικό της Μουσικής» ή το «Επίτομο Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό της Βυζαντινής Μουσικής» των εκδόσεων του Ευρωπαϊκού Κέντρου Τέχνης της Ελλάδος. δ)Οι επιχορηγήσεις του κράτους προς αυτό το ΕΚΕΒΙ υπήρξαν πάντοτε υπερβολικές έως και προκλητικές, συχνά μάλιστα απετέλεσαν αντικείμενο υπεύθυνης – κάποτε και δριμείας – δημόσιας κριτικής, κυρίως για τον σπάταλο τρόπο με τον οποίο το ΕΚΕΒΙ τις αξιοποιούσε.
Είναι και άλλα πολλά… Όμως όλα αυτά, Κύριε Υπουργέ, έχετε την απόλυτη δυνατότητα – πιστεύω και τη θέληση – να τα οδηγήσετε στην επιβαλλόμενη διόρθωσή τους.
Η προσωπική μου άποψη είναι τούτη:
1.Τροποποιήστε τον ιδρυτικό νόμο του ΕΚΕΒΙ
2.Το Διοικητικό Συμβούλιο να απαρτίζεται από νόμιμον εκπρόσωπο ενός εκάστου των αναγνωρισμένων πανελλήνιων λογοτεχνικών/συγγραφικών/εκδοτικών, μη κερδοσκοπικών – μη επαγγελματικών σωματείων.
3.Αυτό το Διοικητικό Συμβούλιο να εκλέγει τον Πρόεδρό του κατά διαφανή δημοκρατικό τρόπο.
4.Διορίστε εκτελεστικό διευθυντή με πρόταση του Διοικητικού Συμβουλίου και με ουσιαστικά και τυπικά προσόντα σχετικού με το αντικείμενο management.
5.Περιορίστε τον αριθμό των υπαλλήλων στους απολύτως απαραίτητους και εποπτεύστε στενά την εργασία και την απόδοσή τους, η οποία σήμερα είναι παντελώς ανεξέλεγκτη.
6.Ορίστε την κρατική επιχορήγηση με τον εξορθολογισμό κάθε δαπάνης, ιδιαίτερα των δαπανών εφαρμογής πολυτελών προγραμμάτων και πολυτελών διαφημιστικών μέσων, δεξιώσεων, ταξιδιών, κ.τ.ό.
Έτσι θα έχετε ένα ΕΚΕΒΙ ανοικτό, δημοκρατικό και κυρίως απόλυτα αντιπροσωπευτικό όλων των συγγραφέων και των εκδοτών, λειτουργούν μέσα σε πλαίσιο επιμελώς ελεγχόμενης οικονομικής διαχείρησης.
Θα μετατρέψετε το ΕΚΕΒΙ των ολιγαρίθμων κυκλωμάτων του βιβλιοεκδοτικού χώρου σε ένα ΕΚΕΒΙ όλων των ελλήνων που καταγίνονται με τα γράμματα – όλων των ελλήνων που διαβάζουν. Και η νέα αναθεωρημένη απόφασή Σας να μη καταργηθεί το ΕΚΕΒΙ θα είναι και αντάξια της πολιτικής Σας γενναιότητας και ορθοφροσύνης.
Με ειλικρινή αισθήματα».
