Μαριάννα Λαγουμίδη
Τα παιδιά σε μικρή ηλικία κάτι κλέβουν. Τότε, οι γονείς έχουμε μεγάλη αμηχανία για το πώς πρέπει να συμπεριφερθούμε… Να μαλώσουμε το παιδί; Να στενοχωρηθούμε; Ή ο «κλεφτάκος» κάνει κάτι απλό και περαστικό;
Η κλοπή είναι ένα παράπτωμα που ξεκινά από μικρή ηλικία – είτε στον παιδικό σταθμό, είτε στην Α’ δημοτικού, είτε στο γυμνάσιο. Η αντίδραση του γονιού σε μια τέτοια συμπεριφορά παίζει πολύ σημαντικό ρόλο και στο να εξηγηθεί η αιτία της κλοπής και στο να μην επαναληφθεί.
Το παιδί, το μικρότερο από τα επτά χρόνια της ηλικίας, αν και αντιλαμβάνεται το λάθος της πράξης του, δεν νιώθει ενοχή. Η ηθική συνείδηση που υπαγορεύει το σωστό και απαγορεύει ή τουλάχιστον αναγνωρίζει το παράπτωμα και το σφάλμα διαμορφώνεται μετά τα 7 χρόνια ηλικίας. Πόσες φορές δεν μας έτυχε να βρούμε στην τσέπη ή στη σχολική τσάντα του παιδιού μας άγνωστα παιχνιδάκια ή μολύβια; Μόνο η δραματοποίηση αυτής της πράξης και του συναισθήματος του θύματος, δηλαδή του προσώπου εις βάρος του οποίου έγινε η κλοπή, ίσως ευαισθητοποιήσει το παιδί νωρίτερα..
Ο μικρός Νίκος «κλέβει» από το πορτοφόλι της μητέρας του χρήματα και αγοράζει γλυκίσματα και παιχνίδια, τα οποία μετά μοιράζει στους φίλους του. Οι τιμωρίες που υιοθετούν οι γονείς προς τον Νίκο δεν έχουν επιφέρει κάποιο αποτέλεσμα. Η ερμηνεία του παιδοψυχολόγου είναι ότι είναι ένας «ΚΑΚΟΣ» μαθητής, με πολύ χαμηλή θέση στην τάξη. Ο Νίκος, παίρνοντας στο σχολείο τη θέση εκείνου που κάνει τους άλλους να γελούν και προκαλώντας την προσοχή τους με τα «κλεμμένα» αντικείμενα που τους δωρίζει, δημιουργεί για τον εαυτό του μία εικόνα ψευτοϋπόληψης, την οποία σαν καλομαθημένο παιδί δεν μπορεί να αποχωριστεί, αλλά και βέβαια να διαχειριστεί (εφόσον είναι ένα ανήλικο παιδί!).
Με τη βοήθεια των παιδαγωγών, ο Νίκος μπόρεσε να ενθαρρυνθεί και να νιώθει «ωφέλιμο παιδί» έπειτα από λίγο καιρό. Οι επιδόσεις του στο σχολείο ανέβηκαν και πλέον δεν είχε την ανάγκη να αποχτήσει τον σεβασμό και την αποδοχή των συμμαθητών του χωρίς να μπαίνει στη διαδικασία με «αθέμιτα μέσα» να γίνεται σημαντικός.
Τη θέση του παιδικού φόβου και του αισθήματος κατωτερότητας, της αποστέρησης και της έλλειψης αγάπης, παρουσίας, προσοχής του γονέα, το παιδί προσπαθεί να την αποκτήσει «κλέβοντας». Η ασφάλεια, η οικειότητα και η εμπιστοσύνη θα επιτευχθούν με την κατάλληλη και σταθερή συνεργασία των γονέων με τον ειδικευμένο παιδοψυχολόγο και τον παιδαγωγό.
Το κλέψιμο κάποιες φορές γίνεται ομαδικά, όπου ο ένας είναι ο αρχηγός και κατευθύνει. Σ΄ αυτήν την περίπτωση μιλάμε και για μία γενικότερη αντικοινωνική συμπεριφορά, διότι την πράξη της κλεψιάς ακολουθούν και πράξεις βανδαλισμού ή ακόμα και βία απέναντι σε άλλους ανθρώπους. Ο Αχιλλέας, παρορμητικός έφηβος με 5 αδέλφια, προσπάθησε να δείξει τη δύναμη και την οντότητά του, αφαιρώντας τα σήματα από τα μηχανάκια των συμμαθητών του. Μόλις έγινε αντιληπτό, του δόθηκε αρχηγικός ρόλος στην ομάδα οργάνωσης των σχολικών εορτών στο σχολείο και, παράλληλα, λάμβανε και ψυχολογική τόνωση από ειδικούς.
Αν ένας έφηβος «κλέψει» κάτι από τον γονιό, τότε ο δεύτερος θα χρειαστεί να πάρει πίσω το κλεμμένο αντικείμενο ή να ζητήσει από τον έφηβο να του το επιστρέψει. Αν «κλέψει» από ένα γειτονικό μαγαζί ή από τον χώρο του σχολείου, θα χρειαστεί ο έφηβος να υποστεί ατομικά τις λογικές συνέπειες αυτής του της πράξης.
Γενικά, θα πρέπει να υπάρχει άμεση και όχι ετεροχρονισμένη παρέμβαση. Η εμπιστοσύνη, η ενίσχυση, ο έπαινος και η επιβράβευση, κάθε φορά που αποφεύγει τον πειρασμό της κακής πράξης, βοηθούν τον αυτοέλεγχο του παιδιού. Απαγορεύεται η προσβολή στο παιδί με την ταμπέλα του «κλέφτη» και η υπερβολική αυστηρότητα της ποινής. Μία τέτοια εσφαλμένη αντιμετώπιση ενδέχεται να γίνει η αφορμή για ψέματα και για επανάληψη αυτής της συμπεριφοράς.
