Άπρακτη έφυγε από την Κύπρο η αποστολή της Κομισιόν, που -σύμφωνα με πληροφορίες του «Φιλελεύθερου»- είχε φθάσει στο νησί προσδοκώντας να ελέγξει τα επίπεδα εξοικείωσης της τουρκοκυπριακής κοινότητας με το κοινοτικό κεκτημένο στο ζήτημα των φυτοϋγειονομικών προϊόντων.
Ο καβγάς για το Πρωτόκολλο 10 οδήγησε στη ματαίωση της επίσκεψης ειδικής αποστολής της Κομισιόν στα Κατεχόμενα
Η αποστολή θα έκανε ελέγχους στα Κατεχόμενα και εν συνεχεία θα προχωρούσε στη σύνταξη έκθεσης για τη διαμορφωθείσα κατάσταση. Ωστόσο, οι διαφωνίες που προέκυψαν, δεν επέτρεψαν την πραγματοποίηση της αποστολής, η οποία μετά από μερικές ημέρες αναχώρησε άπρακτη από την Κύπρο.
Η αποστολή θα έκανε ελέγχους στα Κατεχόμενα και εν συνεχεία θα προχωρούσε στη σύνταξη έκθεσης για τη διαμορφωθείσα κατάστασηΟι πληροφορίες του «Φ» αναφέρουν ότι η Λευκωσία ζήτησε να υπάρχει ρητή αναφορά στα έγγραφα ότι η όλη διαδικασία συνάδει με το Πρωτόκολλο 10 και ότι η αξιολόγηση των αρμόδιων υπηρεσιών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επρόκειτο να πραγματοποιηθεί σε περιοχές που δεν ελέγχονταν από την Κυπριακή Δημοκρατία (σ.σ. δηλαδή στα κατεχόμενα), όπου το κοινοτικό κεκτημένο έχει ανασταλεί. Ωστόσο, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, αυτή η «αυτονόητη» αναφορά πυροδότησε την αντίδραση της τουρκοκυπριακής πλευράς, η οποία απέρριψε κατηγορηματικά κάθε σκέψη για αναφορά στο Πρωτόκολλο 10.
Τα πράγματα έγιναν ακόμη πιο περίπλοκα καθώς εκδηλώθηκαν προκλητικές παρεμβάσεις εκ μέρους του Έσπεν Μπαρθ Άιντα, ο οποίος αντί να επιχειρήσει να συνετίσει τους Τουρκοκυπρίους, επέλεξε να ζητήσει από τη Λευκωσία να βάλει νερό στο κρασί της. Οι πιέσεις του Άιντα, καθώς και κάποιες παραινέσεις που εκδηλώθηκαν από κύκλους στις Βρυξέλλες, δεν έπιασαν τόπο. Η Λευκωσία κατέστησε σαφές ότι δεν προτίθεται να συναινέσει στην αξιολόγηση της εξοικείωσης/εναρμόνισης των Τουρκοκυπρίων με το κοινοτικό κεκτημένο, χωρίς προηγούμενη διασφάλιση ότι η διαδικασία θα εντάσσεται στο πλαίσιο του Πρωτοκόλλου 10 της Συνθήκης Προσχώρησης της Κυπριακής Δημοκρατίας για τις περιοχές οι οποίες δεν ελέγχονται από το νόμιμο κράτος.
Τουρκικός δάκτυλος
Συγκλίνουσες πληροφορίες αναφέρουν ότι η εξαιρετικά σκληρή στάση που τήρησε η τουρκοκυπριακή πλευρά υπαγορεύτηκε από το τουρκικό ΥΠΕΞ και «σχετίζεται με τη μορφή της επιδιωκόμενης λύσης και με την προσπάθεια εδραίωσης της υπόστασης της (σ.σ. λεγόμενης) ΤΔΒΚ».
Γιατί όμως η Κομισιόν δεν ικανοποίησε τη θέση της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία επεδίωξε απλώς το «αυτονόητο»; Δηλαδή, την επισήμανση στα έγγραφα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ότι η διαδικασία ελέγχων και αξιολόγησης θα γίνεται στη βάση του Πρωτοκόλλου 10 της Συνθήκης Προσχώρησης;
Όπως ανέφεραν κύκλοι στις Βρυξέλλες, η στάση που τήρησε η Κομισιόν σχετίζεται με τη «δικοινοτική» διαδικασία που επιλέχθηκε. Δηλαδή, δεδομένου ότι το αίτημα προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για αξιολόγηση/έλεγχο των επιπέδων εξοικείωσης των Τουρκοκυπρίων με το κεκτημένο (και τη διασφάλιση της λειτουργικότητας της λύσης από την πρώτη κιόλας ημέρα) ήταν «δικοινοτικό» και υπεβλήθη από τους δύο διαπραγματευτές, Μαυρογιάννη – Ναμί, οι Βρυξέλλες έκριναν ότι μόνο με συμφωνία των δύο κοινοτήτων θα μπορούσαν να προχωρήσουν προς αυτήν την κατεύθυνση…
Τουρκικά παιχνίδια
Είναι προφανές ότι το δικοινοτικό αίτημα Μαυρογιάννη – Ναμί (που για πρώτη φορά υπεβλήθη, με γραπτή μάλιστα διαδικασία), καθώς και η «κοινή ιστορική επίσκεψη» που πραγματοποίησαν οι δύο διαπραγματευτές στην έδρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτελούν την αφετηρία πολλών προβλημάτων που αναφύονται στην πορεία και σχετίζονται με την υπόσταση της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Είναι προφανές ότι το δικοινοτικό αίτημα Μαυρογιάννη – Ναμί καθώς και η «κοινή ιστορική επίσκεψη» που πραγματοποίησαν οι δύο διαπραγματευτές στην έδρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτελούν την αφετηρία πολλών προβλημάτων
Ανάλογα προβλήματα προκαλούνται και από τη σύσταση της ad hoc δικοινοτικής ομάδας για την εξοικείωση/εναρμόνιση των Τουρκοκυπρίων με το κοινοτικό κεκτημένο, κάτι στο οποίο συναίνεσε η Λευκωσία πριν από τη λύση του Κυπριακού. Διερωτήθηκε άραγε κάποιος τι θα γίνει με όλη αυτήν την εργασία για εξοικείωση/εναρμόνιση των Τουρκοκυπρίων, εάν το Κυπριακό δεν λυθεί (έστω εντός του χρονικού πλαισίου που θέτουν άτυπα οι πρωταγωνιστές). Ο προβληματισμός επί του προκειμένου ενισχύεται εάν αναλογιστεί κάποιος ότι η τουρκική πλευρά φλέρταρε εδώ και πολλά χρόνια με την εναρμόνισή της με το κεκτημένο, ως να πρόκειται για χωριστή οντότητα, επενδύοντας σε αυτονόμηση των σχέσεών της με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Θέλουν εδραίωση «ΤΔΒΚ»
Η εδραίωση της λεγόμενης «Τουρκικής Δημοκρατίας Βορείου Κύπρου» (ΤΔΒΚ), ως μιας αυτονομημένης δήθεν οντότητας, σε διαδικασία εναρμόνισης με την Ε.Ε., αποτελεί έναν από τους βασικούς στόχους που έχουν θέσει οι Τούρκοι.
Η εδραίωση της λεγόμενης «Τουρκικής Δημοκρατίας Βορείου Κύπρου» ως μιας αυτονομημένης δήθεν οντότητας, σε διαδικασία εναρμόνισης με την Ε.Ε., αποτελεί έναν από τους βασικούς στόχους που έχουν θέσει οι ΤούρκοιΣτο πλαίσιο αυτού του στόχου, το τουρκικό ΥΠΕΞ, όπως πληροφορείται ο «Φ», «συμβούλεψε» το ψευδοκράτος να μην επιτρέψει οποιαδήποτε αναφορά στο Πρωτόκολλο 10 της Συνθήκης Προσχώρησης της Κυπριακής Δημοκρατίας, επί των εγγράφων της Κομισιόν που θα αφορούσαν στις αποστολές για εξοικείωση/εναρμόνιση των Τουρκοκυπρίων από την πρώτη κιόλας ημέρα μιας ενδεχόμενης λύσης του κυπριακού προβλήματος.
Συναφείς πληροφορίες αναφέρουν ότι η τουρκική πλευρά αξιοποίησε δεόντως το γεγονός ότι το αίτημα που υπεβλήθη προς την Κομισιόν για τη διασφάλιση της λειτουργικότητας της λύσης ήταν δικοινοτικό (Μαυρογιάννης-Ναμί, 4 Φεβρουαρίου) και ως εκ τούτου, αξίωσε «όπως και οι όροι εντολής της αποστολής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (mandate) τύχουν έγκρισης επίσης σε δικοινοτικό επίπεδο». Με άλλα λόγια, μετέτρεψε και το ζήτημα αυτό σε δικοινοτικό, αξιοποιώντας τον δικοινοτικό χαρακτήρα του αιτήματος που υπέβαλαν, γραπτώς, οι δύο διαπραγματευτές στην έδρα της Ε.Ε.
Σε όλα τα επίπεδα, η τουρκική πλευρά προτάσσει τον δικοινοτικό χαρακτήρα του κράτους που θα προκύψει, πριν αυτό συσταθεί και πριν καν εξευρεθεί λύση του προβλήματος, αποκομίζοντας πολλαπλά οφέλη
Θέση αρχών από Λευκωσία
Πληροφορίες του «Φ» αναφέρουν ότι η Λευκωσία τήρησε θέση αρχών στο ζήτημα που προέκυψε.
Η Λευκωσία απέρριψε τις παρεμβάσεις και επέδειξε σταθερότητα για διασφάλιση των συμφερόντων της Κυπριακής ΔημοκρατίαςΑφενός, η κυπριακή κυβέρνηση επέμενε σε όλα τα στάδια των συζητήσεων ότι θα έπρεπε να περιληφθεί μια ρήτρα διασφάλισης (disclaimer), προκειμένου να καταγράφεται ότι οι αποστολές της Κομισιόν για εναρμόνιση των Τουρκοκυπρίων από την πρώτη κιόλας ημέρα μιας ενδεχόμενης λύσης θα κινούνται στο πλαίσιο του Πρωτοκόλλου 10 της Συνθήκης Προσχώρησης της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Ανάλογη στάση τήρησε η Λευκωσία και στις προκλητικές παρεμβάσεις του Έσπεν Μπαρθ Άιντα, ο οποίος προφανώς πιέζει για μια οποιανδήποτε λύση, αδιαφορώντας για τον τρόπο με τον οποίο θα αρθεί η αναστολή του κεκτημένου στο κατεχόμενο τμήμα της νήσου. Παρεμβάσεις εκδηλώθηκαν και από κοινοτικό πρόσωπο.
Η Λευκωσία απέρριψε τις παρεμβάσεις και επέδειξε σταθερότητα για διασφάλιση των συμφερόντων της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ωστόσο, αυτό δεν αποτελεί άλλοθι για τα λάθη που έγιναν, με επίκεντρο την «κοινή ιστορική επίσκεψη» των δύο διαπραγματευτών αλλά και το δικοινοτικό αίτημα που υπεβλήθη γραπτώς προς την Ευρωπαϊκή Ένωση με ό,τι αυτό σημειολογικά και πολιτικά συνεπάγεται.