Στην εσχάτη των ποινών καταδικάστηκε ο πρώην πρόεδρος της Αιγύπτου Μοχάμεντ Μόρσι, ο οποίος ανέλαβε το 2012, μετά την Αραβική Άνοιξη, τη διακυβέρνηση της χώρας μέσω του Κόμματος της Ελευθερίας και της Δικαιοσύνης.
Oι κατηγορίες που του αποδίδονται αφορούν τη συμμετοχή του στα βίαια επεισόδια της εξέγερσης του 2011, συνωμοσία και αποδράσεις από φυλακές της χώρας.
Στην εσχάτη των ποινών καταδικάστηκε ο πρώην πρόεδρος της Αιγύπτου Μοχάμεντ Μόρσι και ηγέτης της Μουσουλμανικής ΑδελφότηταςΤον Απρίλιο του 2015 αιγυπτιακό δικαστήριο καταδίκασε τον έκπτωτο πρόεδρο σε 20 χρόνια κάθειρξη για τη δολοφονία διαδηλωτών τον Δεκέμβριο του 2012. Επρόκειτο για την πρώτη απόφαση εναντίον του αφότου ο στρατός τον ανέτρεψε το 2013, μετά τις μαζικές διαμαρτυρίες κατά της διακυβέρνησής του.
Το Reuters μετέδωσε το πρωί του Σαββάτου ότι ακόμη 100 άτομα, υποστηρικτές του Μόρσι, καταδικάστηκαν σε θάνατο.
Όπως συμβαίνει σε περίπτωση καταδίκης στην εσχάτη των ποινών, η υπόθεση παραπέμπεται στον ανώτατο θρησκευτικό ηγέτη της Αιγύπτου, τον μεγάλο μουφτή, για να την εγκρίνει προτού εκτελεστεί.
Η καθαίρεση του Μόρσι
Ήταν 3 Ιουλίου του 2013 και από αργά το απόγευμα βρισκόταν σε εξέλιξη το στρατιωτικό πραξικόπημα που ανέτρεψε τον πρόεδρο της Αιγύπτου Μοχάμεντ Μόρσι. Γύρω στις 7.00 το απόγευμα μονάδες τεθωρακισμένων πήραν θέσεις σε κεντρικά σημεία του Καΐρου, ενώ την ίδια ώρα το Προεδρικό Μέγαρο περικυκλώθηκε από συρματοπλέγματα.
Σύμφωνα με το ανακοινωθέν του αιγυπτιακού στρατού, ο Μόρσι δεν εκπλήρωνε τις προσδοκίες του λαού και για τον λόγο αυτό τέθηκε σε κατ’ οίκον περιορισμό και του απαγορεύθηκε η έξοδος από τη χώρα.
Ο στρατός προχώρησε στην αναστολή του Συντάγματος καθ’ όλη τη μεταβατική περίοδο και ανακοίνωσε σχηματισμό κυβέρνησης από όλα τα κόμματα και τα θρησκευτικά δόγματα. Ο Μόρσι συνελήφθη και οδηγήθηκε σε φυλακή.
Το πραξικόπημα ακολούθησε την άρνηση παραίτησης του τότε προέδρου παρά τις ασφυκτικές πιέσεις και τα τελεσίγραφα του στρατού.
Μετά την ανακοίνωση της καθαίρεσής του το πλήθος στην πλατεία Ταχρίρ ξέσπασε σε πανηγυρισμούς, με λέιζερ και πυροτεχνήματα να φωτίζουν για ώρες το κέντρο της πόλης.
Αραβική Άνοιξη
Η Αραβική Άνοιξη αποτέλεσε ένα μαζικό κύμα διαδηλώσεων και διαμαρτυριών σε Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική, που ξεκίνησε στις 18 Δεκεμβρίου του 2010.
Στο πλαίσιο αυτό εκδηλώθηκαν εξεγέρσεις στην Τυνησία και στην Αίγυπτο, εμφύλια σύρραξη στη Λιβύη, εξεγέρσεις στο Μπαχρέιν, στη Συρία και στην Υεμένη. Μεγάλες διαδηλώσεις έγιναν επίσης στην Αλγερία, στο Ιράν, στο Ιράκ, στην Ιορδανία, στο Μαρόκο και στο Ομάν. Κοινό γνώρισμα των διαδηλώσεων ήταν οι μαζικές διαμαρτυρίες με καμπάνιες, απεργίες, πορείες, καθώς και η χρήση κοινωνικών δικτύων όπως το Facebook, το Twitter και το YouTube για οργάνωση, επικοινωνία και ενημέρωση ενάντια στην κρατική καταπίεση και λογοκρισία.
Στην Αίγυπτο η έντονη επιθυμία των πολιτών για αλλαγή θεωρήθηκε βασικό κίνητρο των διαδηλώσεων. Καταπιεστικά καθεστώτα του παρελθόντος προκάλεσαν ένα κύμα οργής που εκδηλώθηκε με βίαια επεισόδια τις πρώτες ημέρες της εξέγερσης.
Έτσι, με το σύνθημα «αλλαγή εδώ και τώρα», οι πολυπληθείς διαμαρτυρίες οδήγησαν στην καθαίρεση του προέδρου Χόσνι Μουμπάρακ.
Διακυβέρνηση και ανατροπή
Ως πρόεδρος της χώρας, ο Μόρσι βρέθηκε αρχικά αναγκασμένος να αντιμετωπίσει τον κρατικό μηχανισμό, που ήταν στελεχωμένος από πολλούς πρώην οπαδούς του Μουμπάρακ. Υπήρχαν φόβοι πως οι προσπάθειές του θα οδηγούσαν σε ρήξη με πολλούς, κυρίως με τους στρατιωτικούς. Ο Μόρσι επιχείρησε να επηρεάσει τις συζητήσεις για το νέο σύνταγμα της χώρας.
Το προσχέδιο του νέου Συντάγματος που υιοθετήθηκε τελικά όριζε το Ισλάμ ως θρησκεία του κράτους, έδινε κεντρικό ρόλο στη Σαρία ως βασική πηγή της νομοθεσίας, όριζε ότι το κράτος θα προστατεύει «την αληθινή φύση της αιγυπτιακής οικογένειας και θα προάγει τα ήθη και τις αξίες της», απαγόρευε σε ανώτερα στελέχη του Εθνικού Δημοκρατικού Κόμματος του Μουμπάρακ να πάρουν μέρος στις τοπικές ή βουλευτικές εκλογές επί 10 χρόνια, ενώ απουσίαζε από αυτό μια ρητή κατοχύρωση της ισότητας των δύο φύλων.
Στις αρχές Ιουλίου του 2012 προσπάθησε να επαναφέρει τα μέλη του κοινοβουλίου, που είχε διαλυθεί έναν μήνα νωρίτερα και στο οποίο κυριαρχούσαν οι ισλαμιστές του Κόμματος της Ελευθερίας και της Δικαιοσύνης και άλλων ισλαμιστικών ομάδων, κάτι που έφερε την αντίδραση του Ανώτατου Συμβουλίου των Ενόπλων Δυνάμεων. Ο Μόρσι αντιτάχθηκε σε συνταγματικές διατάξεις που περιόριζαν την εξουσία του, ενώ απαίτησε την παραίτηση των επικεφαλής των Ενόπλων Δυνάμεων και του Επιτελείου Στρατού.
Έναν χρόνο αργότερα, πολλοί άρχισαν να μιλούν για «Αραβικό Φθινόπωρο», λέγοντας πως το «δημοκρατικό πείραμα» που είχε ξεκινήσει έναν χρόνο νωρίτερα αποτελούσε ήδη παρελθόν.
Ως εκ τούτου, Αιγύπτιοι στράφηκαν εναντίον Αιγυπτίων και ο φόβος εμφύλιας σύρραξης ήταν έκδηλος. Μετά την επιβολή του στρατιωτικού καθεστώτος το 2013 και την απίστευτη βαρβαρότητα που ακολούθησε, οι ισλαμιστές, μετριοπαθείς ή ακραίοι, δεν εμφανίζονταν πρόθυμοι να εμπιστευτούν τη δημοκρατική εκλογική διαδικασία. Η κατάσταση στην Αίγυπτο, έπειτα και από την ανατροπή του Μόρσι, θύμιζε καζάνι που βράζει.
Στη χώρα αυτή της βαθιάς οικονομικής και κοινωνικής κρίσης, οι αντιθέσεις ήταν πολλές και αλληλεπικαλυπτόμενες. Αριστεροί εναντίον κοσμικών Φιλελευθέρων, σαλαφιστές μουτζαχεντίν εναντίον μετριοπαθών μουσουλμάνων, μουσουλμάνοι εναντίον χριστιανών Κοπτών, μουσουλμάνοι εναντίον στρατού, και η μακρά λίστα των αντιπαραθέσεων δεν είχε τέλος.
Μετά την επιβολή του στρατιωτικού καθεστώτος οι ελευθερίες περιορίστηκαν και το κύμα καταστολής που εξαπέλυσαν οι αρχές σχεδόν εκμηδένισε τις κινητοποιήσεις, μέχρι πρόσφατα. Οργανώσεις προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων καταγγέλλουν ότι ο νόμος που επιβάλλει περιορισμούς στις διαδηλώσεις και τα άλλα μέτρα ασφαλείας που έχει ανακοινώσει η σημερινή κυβέρνηση ακυρώνουν πολλές από τις κατακτήσεις της εξέγερσης του 2011.
Επικριτές του Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι επισημαίνουν πως ο ίδιος δεν δείχνει καμιά ανοχή απέναντι σε οποιαδήποτε διαφωνία, είτε από τους ισλαμιστές είτε από κινήματα της Αριστεράς, που τάσσονται υπέρ του κοσμικού χαρακτήρα του κράτους.
Η κυβέρνηση του πρώην αρχηγού των ενόπλων δυνάμεων δηλώνει αφοσιωμένη στη δημοκρατία.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι υποστηρικτές των Αδελφών Μουσουλμάνων παραμένουν ο κύριος στόχος της καταστολής, με στρατιωτικούς και αστυνομικούς να έχουν σκοτώσει και συλλάβει χιλιάδες ισλαμιστές διαδηλωτές μετά την ανατροπή του προέδρου Μόρσι.
Διαβάστε επίσης:
