Φοροαπαλλαγές εκατομμυρίων δολαρίων από εταιρείες κολοσσούς φέρνει στην επιφάνεια η ιστοσελίδα Luxleaks, πίσω από την οποία βρίσκεται ομάδα περίπου 80 δημοσιογράφων από 26 χώρες, με τη συνδρομή της Διεθνούς Σύμπραξης Ερευνητών Δημοσιογράφων (ICIJ).
Δεκάδες εφημερίδες, μεταξύ των οποίων οι γαλλικές «Le Monde» – «Liberation» – «Le Soir», η βρετανική «Guardian», η γερμανική «Süddeutsche Zeitung», οι αμερικανικές «The New York Times» – «Washington Post», η αυστραλιανή «Sydney Morning Herald» και η ιρλανδική «The Irish Times», αποκαλύπτουν σοκαριστικές λεπτομέρειες για τα «παραθυράκια» που εκμεταλλεύονται ευρωπαϊκές και αμερικανικές επιχειρήσεις, προκειμένου να αποφύγουν όσο το δυνατόν περισσότερο τη φορολογία στα κέρδη τους, προσκρούοντας στο ευρωπαϊκό δίκαιο.
Εταιρείες όπως η FedEx, η Apple, η Amazon, η AIG και η Heinz ήρθαν σε μυστικές συμφωνίες με τις φορολογικές αρχές του Λουξεμβούργου, προκειμένου να έχουν τις λιγότερες δυνατές φορολογικές επιβαρύνσεις, σε αντάλλαγμα της «συμβολικής» παρουσίας τους στα κράτη αυτά.
Φορολογικοί παράδεισοι
Τα αποκαλυπτικά έγγραφα αριθμούν περίπου 28.000 σελίδες και περιέχουν μεταξύ άλλων απόρρητες πληροφορίες σχετικά με τα φορολογικά στοιχεία των εν λόγω επιχειρήσεων, οι οποίες κατάφερναν να αυξάνουν τη ρευστότητα και τα κέρδη τους, απολαμβάνοντας ένα είδος φορολογικής… ασυλίας.
Τα αποκαλυπτικά έγγραφα αριθμούν περίπου 28.000 σελίδες και περιέχουν μεταξύ άλλων απόρρητες πληροφορίες σχετικά με τα φορολογικά στοιχεία των εν λόγω επιχειρήσεων, οι οποίες κατάφερναν να αυξάνουν τη ρευστότητα και τα κέρδη τους, απολαμβάνοντας ένα είδος φορολογικής… ασυλίαςΚάνοντας χρήση ενός περίπλοκου συστήματος φορολόγησης, κάποιες από αυτές τις εταιρείες χρησιμοποιούσαν ως έδρα το Λουξεμβούργο και δανειοδοτούσαν τις θυγατρικές τους σε χώρες όπως η Ιρλανδία και η Ολλανδία, με συνέπεια να έχουν φορολογικό συντελεστή περίπου στο 1% των κερδών τους. Το άκρως ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς άφηνε έτσι σχεδόν ανέπαφο τον εταιρικό ισολογισμό, με αποτέλεσμα τεράστια κέρδη να συσσωρεύονται, ενώ την ίδια στιγμή εκατ. Ευρωπαίοι βίωναν τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης, κυρίως στις χώρες του Νότου. Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, η Ευρωπαϊκή Ένωση επιδιώκει εδώ και μήνες να λάβει στοιχεία από το Λουξεμβούργο σχετικά με το κατά πόσον κάποιες εταιρείες, όπως η FIAT και η AMAZON, παραβιάζουν το ευρωπαϊκό δίκαιο. Ενδεικτικά, η γαλλική εφημερίδα «Le Soir» επισημαίνει πως η αμερικανική FedEx Corp είχε συστήσει δύο θυγατρικές στο Λουξεμβούργο, όπου δικαιολογούσε έσοδα από το Μεξικό, τη Γαλλία, τη Βραζιλία και το Χονγκ Κονγκ. Το αποτέλεσμα ήταν να φορολογηθεί μόνο για το 1% των κερδών της.
Οικονομικοί αναλυτές θεωρούν πως τα στοιχεία αυτά αποτελούν ένα ηχηρό μήνυμα προς τον νέο επικεφαλής της Κομισιόν Jean Claude Juncker, ο οποίος κυριάρχησε τα τελευταία 20 χρόνια στην πολιτική ζωή του Λουξεμβούργου (ως πρωθυπουργός και υπουργός Οικονομικών) και εμφανίζεται πλέον ως υπέρμαχος της ανάπτυξης μέσω των επενδύσεων. Ήδη, έχει μοιράσει υποσχέσεις για χριστουγεννιάτικο… μποναμά ύψους 300 δισ. ευρώ μέσω αναπτυξιακών προγραμμάτων.
Ο Μπόνο, η τρόικα και το… αναγκαίο κακό των Offshore
Με τη λαϊκή δυσαρέσκεια να συσσωρεύεται τα τελευταία χρόνια ελέω οικονομικής κρίσης και των σκληρών προγραμμάτων λιτότητας σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, οι Βρυξέλλες εντείνουν τις πιέσεις τους προς το Λουξεμβούργο να δώσει περισσότερα στοιχεία για τη φορολογία των περίπου 170 από τις 500 μεγαλύτερες πολυεθνικές του πλανήτη που εδρεύουν στο έδαφός του.
Παράλληλα, ζητούν επίμονα την εναρμόνιση του φορολογικού καθεστώτος του μικροσκοπικού κράτους με τις βασικές επιταγές του ευρωπαϊκού δικαίου. Διεθνείς αναλυτές επισημαίνουν πως το Λουξεμβούργο είναι απλώς ένας από τους κρίκους της αλυσίδας που απλώνεται σε διάφορες περιοχές του πλανήτη και στόχο έχει την αποφυγή της φορολογίας και τον πολλαπλασιασμό των κερδών. Φέτες γης μετατρέπονται σε… Γη της Επαγγελίας για τις πολυεθνικές, καθώς η φορολογία είναι ελάχιστη και τα οφέλη πολλαπλά.
Πρακτική που ξεπερνά τις οικονομικές προεκτάσεις, διεισδύοντας όλο και πιο πολύ στον κοινωνικο ιστό, και προκαλεί εδώ και δεκαετίες προβληματισμό, ο οποίος αποτυπώνεται με τον πλέον γλαφυρό τρόπο στα λόγια του Μπόνο, κατά τη διάρκεια συνέντευξής του τον Οκτώβριο στον βρετανικό «Observer».
Η συνέντευξη είχε δημοσιευτεί σε μια χρονική περίοδο κατά την οποία η Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως και στην περίπτωση του Λουξεμβούργου, ζητούσε εξηγήσεις από το Δουβλίνο για τις φορολογικές συμφωνίες που είχε συνάψει με μεγάλες εταιρείες, όπως η Apple, η Amazon και η Google.
Λίγους μήνες νωρίτερα, τον Μάρτιο, όταν και η Ιρλανδία έβγαινε πανηγυρικά στις αγορές, είχε φροντίσει να τονίσει κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ) πως «η τρόικα μας… π@!@ξε, αλλά τα καταφέραμε».
Η ICIJ εδρεύει στην Ουάσινγκτον και αποτελεί ένα παγκόσμιο δίκτυο με περισσότερους από 185 δημοσιογράφους σε πάνω από 65 χώρες, που ασχολούνται με οικονομικές και φορολογικές υποθέσεις, καθώς και πολιτικά σκάνδαλα. Ιδρύθηκε το 1997 από τον δημοσιογράφο Charles Lewis στο πλαίσιο ενεργειών για την ενίσχυση της διαφάνειας στην κοινωνία και την πολιτική. Βασικός στόχος της είναι η έρευνα θεμάτων που ξεπερνούν τα εθνικά σύνορα: διασυνοριακό έγκλημα, διαφθορά και λογοδοσία της εξουσίας.
Επιμέλεια: Μάριος Βελέντζας – Μυρτώ Τσάβαλου
