Ο Σαουδάραβας πρίγκιπας και διάδοχος του θρόνου, Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, σε συνέντευξή του στη βρετανική εφημερίδα «Guardian» δήλωσε ότι τα αυστηρά δόγματα των τριών περασμένων δεκαετιών ήταν το αποτέλεσμα της απειρίας να διαχειριστούν την Ιρανική επανάσταση.
Ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν δηλώνει ότι το υπερσυντηρητικό κράτος έχει υπάρξει «όχι φυσιολογικό» για τα προηγούμενα 30 χρόνια.
«Θα επαναφέρω τη Σαουδική Αραβία στο μετριοπαθές Ισλάμ»
Ο διάδοχος του θρόνου της Σαουδικής Αραβίας δεσμεύτηκε ότι η χώρα του θα επιστρέψει στο «μετριοπαθές Ισλάμ» και ζήτησε την παγκόσμια υποστήριξη για να μεταμορφώσει το «σκληροπυρηνικό» βασίλειο σε μία ανοιχτή κοινωνία που ενισχύει τους πολίτες της και προσελκύει επενδύσεις.
Παράλληλα, ανέφερε ότι το υπερσυντηρητικό κράτος έχει υπάρξει «μη φυσιολογικό» για τα προηγούμενα 30 χρόνια, αποδίδοντας το αυστηρό δόγμα, σύμφωνα με το οποίο ασκούνταν η διακυβέρνηση και επιβαλλόταν στην κοινωνία, σε μία αντίδραση στην Ιρανική επανάσταση, την οποία οι διαδοχικοί ηγέτες της χώρας του «δεν ήξεραν πώς να χειριστούν».
Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν: ο θερμοκέφαλος που θα γινόταν βασιλιάς
Μετά το ξέσπασμα της Ιρανικής επανάστασης το 1979, οι άνθρωποι θέλησαν να αντιγράψουν αυτό το μοντέλο σε διαφορετικές χώρες, μία από τις οποίες ήταν και η Σαουδική ΑραβίαΕπεκτείνοντας τα σχόλια που έκανε σε ένα επενδυτικό συνέδριο, στο οποίο ανακοίνωσε την έναρξη μίας φιλόδοξης ανεξάρτητης οικονομικής ζώνης 500 δις δολαρίων, που να απλώνεται στη Σαουδική Αραβία, την Ιορδανία και την Αίγυπτο, ο πρίγκιπας Μοχάμεντ δήλωσε: «Είμαστε μία χώρα που ανήκει στην ομάδα των G20. Μία από τις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου. Βρισκόμαστε μεταξύ τριών ηπείρων. Το να αλλάξουμε τη Σαουδική Αραβία προς το καλύτερο θα βοηθήσει την περιοχή και θα αλλάξει τον κόσμο. Αυτό είναι που προσπαθούμε να κάνουμε εδώ. Και ελπίζουμε να μας βοηθήσουν όλοι».
«Αυτό που συνέβαινε τα τελευταία 30 χρόνια δεν είναι αντιπροσωπευτικό της Σαουδικής Αραβίας. Αυτό που έχει συμβεί στην περιοχή τα τελευταία 30 χρόνια δεν είναι αντιπροσωπευτικό της Μέσης Ανατολής. Μετά το ξέσπασμα της Ιρανικής επανάστασης το 1979, οι άνθρωποι θέλησαν να αντιγράψουν αυτό το μοντέλο σε διαφορετικές χώρες, μία από τις οποίες ήταν και η Σαουδική Αραβία. Δεν ξέραμε πώς να το χειριστούμε. Και το πρόβλημα εξαπλώθηκε σε όλο τον κόσμο. Τώρα είναι η ώρα να το ξεφορτωθούμε» πρόσθεσε.
Νωρίτερα ο πρίγκιπας Μοχάμεντ είχε δηλώσει: «Απλώς επανερχόμαστε σε αυτό που ακολουθούσαμε, ένα μετριοπαθές Ισλάμ, ανοιχτό σε όλο τον κόσμο και σε όλες τις θρησκείες. Το 70% των πολιτών της Σαουδικής Αραβίας είναι νεότεροι των 30 και ειλικρινά δεν θα σπαταλήσουμε 30 χρόνια της ζωής μας αντιμαχόμενοι ακραίους τρόπους σκέψης, θα τους καταστρέψουμε αμέσως τώρα».
Τα σχόλια του πρίγκιπα είναι τα πιο έντονα και εμφατικά που έχει κάνει στη διάρκεια ενός εξάμηνου προγράμματος μεταρρυθμίσεων, το οποίο εγκαθίδρυσε πολιτισμικές αναμορφώσεις και έδωσε οικονομικά κίνητρα, αδιανόητα για τις προηγούμενες δεκαετίες, κατά τις οποίες το βασίλειο είχε κατηγορηθεί ότι προωθεί ένα ισλαμικό μοντέλο στα πρότυπα του εξτρεμισμού.
Τα σχόλια έγιναν καθώς ο διάδοχος του εν ενεργεία μονάρχη προσπαθεί να παγιώσει την εξουσία του, παραμερίζοντας κληρικούς για τους οποίους πιστεύει ότι δεν τον στήριξαν και απαιτώντας αδιαμφισβήτητη αφοσίωση από τους ανώτερους αξιωματούχους, στους οποίους έχει εμπιστευτεί να διεκπεραιώσουν ένα 15ετές πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων, που στόχο έχει να αναδιαμορφώσει τις περισσότερες πτυχές της ζωής στη Σαουδική Αραβία.
Κεντρικό ζήτημα στις μεταρρυθμίσεις είναι η διάλυση της συμμαχίας μεταξύ σκληροπυρηνικών κληρικών που έχουν καθορίσει για μεγάλο χρονικό διάστημα τον εθνικό χαρακτήρα και τα χαρακτηριστικά του Οίκου των Σαούντ, ο οποίος είχε στα χέρια του όλες τις υποθέσεις του κράτους. Οι αλλαγές έχουν επικεντρωθεί σε κοινωνικά ταμπού, όπως η προσφάτως αναθεωρημένη απαγόρευση της γυναικείας οδήγησης και η επαναστάθμιση των νόμων περί κηδεμονίας, που περιορίζουν τον ρόλο των γυναικών και εγκαθιδρύουν ένα ισλαμικό κέντρο επιφορτισμένο να ερμηνεύει τα ρητά του προφήτη Μωάμεθ.
Τέλος στην εξάρτηση από το πετρέλαιο
Η έκταση και το πεδίο των μεταρρυθμίσεων είναι πρωτόγνωρα για τη σύγχρονη ιστορία της χώρας, ενώ υπάρχουν ανησυχίες ότι μία βαθιά συντηρητική βάση θα αντιδράσει σε αυτό που ουσιαστικά είναι μία πολιτισμική επανάσταση και ότι το βασίλειο δεν θα έχει την ικανότητα να εκπληρώσει τις οικονομικές του φιλοδοξίες.
Η νέα οικονομική ζώνη αναμένεται να εγκαθιδρυθεί σε μια έκταση 470 χλμ. στην Ερυθρά Θάλασσα, σε μία τουριστική περιοχή που έχει ήδη προσδιοριστεί ως ένα «φιλελεύθερο κέντρο» όμοιο με αυτό του Ντουμπάι, όπου άνδρες και γυναίκες είναι ελεύθεροι να «αναμειγνύονται».
Η ζώνη έχει προδιαγραφεί να αποτελέσει το κεντρικό σημείο των προσπαθειών να σταματήσει το βασίλειο να εξαρτάται απολύτως από το πετρέλαιο και να μετατραπεί σε μία νέα οικονομία. Τα εμπόδια παραμένουν: η έλλειψη κατοχυρωμένης εργασιακής ηθικής, το «ανάπηρο» κανονιστικό εργασιακό περιβάλλον και μία γενικότερη απροθυμία για αλλαγή.
«Ο οικονομικός μετασχηματισμός είναι σημαντικός, αλλά εξίσου ουσιώδης είναι και ο κοινωνικός μετασχηματισμός» τόνισε ένας από τους εξέχοντες επιχειρηματίες της χώρας. «Δεν μπορείς να φτάσεις στο ένα χωρίς να υπάρχει το άλλο. Η ταχύτητα του κοινωνικού μετασχηματισμού είναι το κλειδί. Πρέπει να είναι διαχειρίσιμη» σημείωσε.
Το αλκοόλ, ο κινηματογράφος και το θέατρο εξακολουθούν να είναι απαγορευμένα στο βασίλειο, ενώ οι σχέσεις μεταξύ αδέσμευτων ανδρών και γυναικών είναι ακόμη στο στόχαστρο και δεν είναι αποδεκτές. Παρ’ όλα αυτά, η Σαουδική Αραβία -που είναι μία απολυταρχική μοναρχία- έχει ψαλιδίσει τα φτερά της θρησκευτικής αστυνομίας, η οποία κάποτε έσπερνε τον τρόμο, αλλά τώρα δεν έχει πλέον αρμοδιότητα να κάνει συλλήψεις και φαίνεται να φθίνει η εξουσία της με το νέο καθεστώς.
Σε οικονομικό επίπεδο, η Σαουδική Αραβία θα χρειαστεί τεράστιους πόρους, εάν θέλει να θέσει την οικονομία της σε νέες βάσεις, και η ηγεσία της θεωρεί ότι θα αποτύχει να παραγάγει στρατηγικές επενδύσεις αν δεν βάλει σε εφαρμογή ευρείες κοινωνικές μεταρρυθμίσεις.
Ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο
Η κοινωνία της Σαουδικής Αραβίας είναι άκαμπτη και η νεολαία της ανήσυχη. Η μεταρρύθμιση του πρίγκιπα πρέπει να πετύχειΟ πρίγκιπας Μοχάμεντ επανειλημμένως τόνισε ότι χωρίς την «υπογραφή ενός νέου κοινωνικού συμβολαίου» μεταξύ των πολιτών και του κράτους η οικονομική επανόρθωση θα αποτύχει. «Θέλουμε να δώσουμε στα παιδιά μία κοινωνική ζωή» ανέφερε αξιωματούχος από το βασιλικό περιβάλλον. «Η διασκέδαση πρέπει να είναι μία επιλογή για αυτά. Βαριούνται και είναι γεμάτα πικρία. Μία γυναίκα πρέπει να μπορεί να οδηγήσει για να πάει στη δουλειά της. Χωρίς αυτά είμαστε όλοι καταδικασμένοι. Όλοι το γνωρίζουν αυτό, εκτός από τους ανθρώπους στις μικρές πόλεις. Αλλά θα το μάθουν και αυτοί» πρόσθεσε.
Η κοινωνία της Σαουδικής Αραβίας είναι άκαμπτη και η νεολαία της ανήσυχη. Η μεταρρύθμιση του πρίγκιπα πρέπει να πετύχει.
Στα επόμενα 10 χρόνια, τουλάχιστον πέντε εκατομμύρια Σαουδάραβες αναμένεται να μπουν στο εργατικό δυναμικό της χώρας, θέτοντας έτσι ένα τεράστιο πρόβλημα στους αξιωματούχους που προς το παρόν δεν έχουν δουλειές να προσφέρουν ή πλάνο να μειώσουν την ανεργία.
Η οικονομική ζώνη αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί μέχρι το 2025 – πέντε χρόνια πριν το ανώτατο χρονικό όριο που έχει τεθεί για το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα – και θα «ενισχυθεί» με αιολική και ηλιακή ενέργεια, σύμφωνα με τους εμπνευστές της.
Το πανίσχυρο οικονομικά κρατικό βασιλικό ίδρυμα θα αποτελέσει τον βασικό χρηματοδότη της ανεξάρτητης ζώνης. Προς το παρόν διαχειρίζεται 230 δις δολάρια. Η πώληση της μεγαλύτερης εταιρείας του κόσμου, της Aramco, αναμένεται να του εξασφαλίσει αρκετές επιπλέον εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια.
