Τον Ασκό του Αιόλου άνοιξε ο τρόπος που έγινε η πολιτική αλλαγή στο Κίεβο. Από καιρό έχει επισημανθεί ο κίνδυνος διχασμού της Ουκρανίας. Μήλον της Έριδος η Κριμαία.
Πολυεθνική κοινωνία φιλοξενείται στην χερσόνησο της Κριμαίας που αιώνες τώρα αποτελούσε πολυπολιτισμικό σταυροδρόμι, αλλά και πεδίο μαχών.
Μετά δραματικά γεγονότα στην Ουκρανία κάθε εθνότητα στην Κριμαία, προσπαθεί τώρα να προωθήσει το δικό της όραμα για το μέλλον της περιοχής.
Η περιοχή σήμερα είναι γνωστή ως «Αυτόνομη Δημοκρατία της Κριμαίας». Μεγάλη χερσόνησος στη Μαύρη Θάλασσα, κατακτήθηκε και αποικήθηκε κατά καιρούς από ιστορικές αυτοκρατορίες, αλλά και φυλές νομάδων:
Έχουν πέράσει αφήνοντας τη σφραγίδα τους Έλληνες, Σκύθες, Βυζντινοί και Γενουάτες. Και υπάρχουν αρχαιολογικά κατάλοιπα και τοπωνύμια όλων τους. Νομαδικές φυλές όπως Γότθοι και Ούνοι προσπάθησαν επίσης να κατακτήσουν την περιοχή.
Περισσότερο χρονικό διάστημα κατακτήθηκε η χερσόνησος από τους Τουρκο-Μογγόλους , και αναμείχθηκαν με τα τουρκικά φύλα που ήδη κατοικούσαν εκεί,. Έτσι το 1441 σχηματίσθηκε το «Κριμαϊκό Χανάτο». Οι ντόπιοι τουρκόφωνοι είναι γνωστοί ως Τάταροι της Κριμαίας.
Παρόλο που το Χανάτο ανακήρυξε την ανεξαρτησία του από την «Χρυσή Ορδή» δεν κατόρθωσε να αποφύγει να καταστεί οθωμανικό προτεκτοράτο.
Πως εμφανίστηκαν στο προσκήνιο οι Ρώσοι
Από το Χανάτο της Κριμαίας ξεκινούσαν επιδρομές στις ανατολικές σλαβικές επαρχίες της Ρωσίας της Πολωνίας και αργότερα της Ουκρανίας, αλλά και της Λιθουανίας και συλλαμβάνονταν δεκάδες χιλιάδες σκλάβοι.
Ανθούσε τότε το σκλαβοπάζαρο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στη Μέση Ανατολή.
Καθώς οι Τσάροι της Ρωσίας γίνονταν ισχυρότεροι, ένας από τους πρωταρχικούς στόχους έγινε η η προστασία των νότιων συνόρων από τις επιδρομές αυτές. Για το λόγο αυτό η Μόσχα αποδέχτηκε την πίστη των Κοζάκων Ζαπορόστι οι οποίοι και έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο στη δημιουργία της σημερινής Ουκρανίας.
Η Ρωσική Αυτοκρατορία καθώς ενισχυόταν και μετά από πολέμους εναντίον των Οθωμανών και κυρίως της συνθήκης του Κιουτσούκ Καϊναρτζή το 1774 το Χανάτο της Κριμαίας πέρασε στη Ρωσία. Η Αικατερίνη η Μεγάλη, προσαρτώντας την περιοχή της έδωσε το ιστορικό ελληνικό όνομα Ταυρίδα.
Στον πόλεμο της Κριμαίας (1853-1856) η χερσόνησος υπήρξε πάλι θέατρο πολεμικών επιχειρήσεων.
Τη μάχη εναντίον των Ρώσων κέρδισαν οι Οθωμανοί με συμμάχους του αγγλο-γάλλους, μετά την αιματηρή πολιορκία της Σεβαστούπολης. Η Κριμία όμως, παρέμεινε στα ρωσικά χέρια, χάρη της γενικότερης ρωσικής νίκης στο μέτωπο εναντίον των Τούρκων.
Παρά την ολική σχεδόν καταστροφή της Σεβαστούπολης η άμυνα της πόλης μετά από 11μηνη πολιορκία, έμεινε ένα σημαντικό γεγονός στην ρωσική ιστορία.
Στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η ηρωική άμυνα της Σεβαστούπολης στη ναζιστική εισβολή, την κατέστησε «Ηρωική Πόλη». Μετά τον πόλεμο, μη πολη ανοικοδομήθηκε για δεύτερη φορά στην ιστορία της.
Εθνοτικέ διαφορές
Με την αυγή του 20ού αιώνα οι Ρώσοι και οι Τάταροι ήταν οι κυρίαρχες εθνότητες στην Κριμαία. Ακολουθούσαν οι Ουκρανοί, οι Εβραίοι και άλλες μειονότητες.
Ο ρωσικός εμφύλιος πόλεμος επηρέασε την περιοχή, με απότοκο την πείνα του 1921-1923, με θύματα πλέον των 100.000, από τα οποία 75.000 ήταν Τάταροι. Κι αυτό επειδή είχαν περιοριστεί στα ορεινά, ήταν κτηνοτρόφοι και δεν είχαν στη διάθεσή τους πολλά λιβάδια.
Πλέον καταστροφική εποχή ήταν η μεταπολεμική, επειδή στη διάρκεια της κατοχής της Κριμαίας από τους Ναζί, είχαν συνεργαστεί μαζί τους περί τους 20.000 Τάταροι. Αρκετοί όμως ήταν που μάχονταν στους κόλπους του σοβιετικούς τρατού.
Ο Στάλιν ωστόσο, μεταπολεμικά διέταξε να εξοριστούν από την Κριμαία περί τους 183.155 Τάταροι, σε διάφορες κεντροασιατικές σοβιετικές δημοκρατίες. Οι Τάταροι αυτοί μπόρεσαν να επιστρέψουν στην Κριμαία στα τέλη της δεκαετίας του ’80.
Πως αποσπάσθηκε η Κριμαία από τη Ρωσία
Άλλη μια επίμαχη απόφαση για την Κριμαία ελήφθη το 1954, όταν ο Νικήτα Κρουτσόφ –ουκρανικής καταγωγής- μεταβίβασε την χερσόνησο στην Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Ουκρανίας, αποσπώντας την από την Ρωσική Ομοσπονδία.
Η διάλυση της ΕΣΣΔ προκάλεσε έντονες αντιδράσεις στο ζήτημα αυτό στους Ρώσους, όχι μόνο εκείνους που ζούσαν στην Κριμαία, παρ΄όλο που ίσχυε το καθεστώς αυτονομίας.
Πιο μπερδεμένη ιστορία ήταν με την Σεβαστούπολη που διατηρούσε ιδιαίτερο καθεστώς με στρατιωτικές βάσεις του σοβιετικού, και αργότερα του στρατού και του ναυτικού της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Από το 1948, η πόλη είχε ιδιαίτερο καθεστώς ανήκοντας αποκλειστικά στη διοίκηση της Μόσχας. Επειδή ακριβώς εκεί φιλοξενούσε τη σημαντικότερη ναυτική βάση της Μαύρης Θάλασσας η Σεβαστούπολη επί πολλές δεκαετίες, παρέμενε «κλειστή πόλη».
Το 1990 το καθεστώς της Σεβαστούπολης είχε καταστεί θέμα ατέρμονων διαβουλεύσεων ανάμεσα στις ρωσικές και τις ουκρανικές αρχές,
Τελικά στην πόλη απονεμήθηκε «καθεστώς ειδικής σημασίας με τις λιμενικές εγκαταστάσεις να νοικιαστούν στην Ρωσία (με λήζινγκ) ως το 2047. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η πλειοψηφία των ρωσώφωνων κατοίκων της να μην θεωρούν πως εξακολουθούν να είναι ρώσοι υπήκοοι.
Το 1991, στην Κριμαία έγιναν σειρά από δημοψηφίσματα. Ένα από αυτά την καθιστούσε αυτόνομη περιοχή εντός της ΕΣΣΔ, με πλειοψηφία 93,26%.
Για την ανεξαρτησία της Ουκρανίας από την σοβιετική Ένωση είχε ψηφίσει το 54%. Αλλά είχε απαγορευθεί το δημοψήφισμα για την απόσχιση της Κριμαίας από την Ουκρανία, και οι κάτοικοι θεώρησαν ότι το Κίεβο τους κορόιδεψε.
Η επιστροφή των Τατάρων κατά χιλιάδες, περιέπλεξε τα πράγματα ιδιαίτερα όταν εκείνοι άρχισαν ν’ αμφισβητούν την φιλορωσική διακυβέρνηση, διεκδικώντας προνόμια μειονότητας.
Σήμερα υπολογίζεται πως από τους κατοίκους της Κριμαίας το 97% ομιλεί ρωσικά, περί τους 1.200.000 (58,3% θεωρούν πως είναι Ρώσοι), 24% είναι Ουκρανοί (περί τους 500.000) και 12% Τάταροι.
Στην Σεβαστούπολη, που θεωρείται ξεχωριστή περιοχή και είναι η μεγαλύτερη πολη της Κριμαίας, δεν διαμένουν Τάταροι αλλά το 70% είναι Ρώσοι και το 22% Ουκρανοί.
Το κοινοβούλιο της Αυτόνομης Περιοχής της Κριμαίας επρόκειτο να διακηρύξει την επίσημη θέση απέναντι στις νέες αρχές του Κιέβου. Τελικά η συνεδρίαση είχε αναληφθεί και από τα ξημερώματα έχει καταληφθεί από διαμαρτυρόμενους κατοίκους
Επιμέλεια:Κ. Μπετινάκης
