Του Κώστα Μπετινάκη
Υπάρχει μια περίεργη σιωπή γύρω από τις εξελίξεις των διαπραγματεύσεων για τη Διατλαντική Εμπορική Συμφωνία ΗΠΑ – ΕΕ (TransatlanticTrade and Investment Partnership), γνωστή ως ΤΤΙΡ.
Μυστικότητα και υπόγειες διαβουλεύσεις για να πέσουν οι υπογραφές στη Διατλαντική Εμπορική Συμφωνία ΗΠΑ-ΕΕΚι όμως, έως τον Ιούλιο είχαν πραγματοποιηθεί 10 σύνοδοι των διαπραγματευτών που ασχολούνται με τις «μυστικές διαβουλεύσεις» οι οποίες θα οδηγήσουν στην άρση των εμποδίων «για το ελεύθερο εμπόριο ανάμεσα στις ΗΠΑ και την ΕΕ». Η συμφωνία θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2015. Η Άνγκελα Μέρκελ, επιστρέφοντας από πρόσφατο ταξίδι της στις ΗΠΑ, είχε δηλώσει ότι η συμφωνία ΤΤΙΡ θα πρέπει να έχει υπογραφεί πριν λήξει η παρούσα προεδρική θητεία του Μπαράκ Ομπάμα, «επειδή δεν γνωρίζει τους συσχετισμούς στο επόμενο αμερικανικό Κογκρέσο».
Η καγκελάριος της Γερμανίας είναι και η βασική υπέρμαχος της συμφωνίας, την ίδια στιγμή που οι προοδευτικές ευρωπαϊκές πολιτικές δυνάμεις αντιδρούν και το Ευρωκοινοβούλιο παραμένει διχασμένο.
– Φόβοι των ευρωβουλευτών σχετικά με τη Διατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων
Στην τελική ευθεία
Η αμφιλεγόμενη συμφωνία είναι δυνατόν να «περάσει» μέσω της διαπραγματευτικής ομάδας ΗΠΑ-Ευρωπαϊκής Επιτροπής και να τεθεί σε ισχύ στη συνέχεια, καθώς δεν είναι απαραίτητη η σύμφωνη γνώμη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Η αποφασιστικής σημασίας ψηφοφορία για την… επικίνδυνη Διατλαντική Εμπορική και Επενδυτική συμφωνία ΗΠΑ-ΕΕ, (TransatlanticTrade and Investment Partnership-TTIP) αναβλήθηκε την ύστατη στιγμή τον περασμένο Ιούνιο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με τέχνασμα του προέδρου του.
Νέα ημερομηνία για να περάσει η συμφωνία δεν έχει καθοριστεί ακόμη. Και αυτό -για ορισμένους αναλυτές- αποτελεί τέχνασμα της προεδρίας του Ευρωκοινοβουλίου.
Ο νόμος του ισχυρότερου
Εκείνοι που υποστηρίζουν τη συμφωνία αποκρύπτουν ένα από τα κυριότερα ζητήματα, που είναι η προστασία των επενδυτών. Οι όροι που προστατεύουν τους μετόχους είναι τόσο αυστηροί, που αναμένεται να προκληθεί γενική αναστάτωση στο νομικό καθεστώς των ευρωπαϊκών κρατών.
Μέχρι τώρα οι επιχειρήσεις έχουν στο στόχαστρό τους τις αναπτυσσόμενες χώρες που υποχρεώνονται να αποδεχτούν δυσβάσταχτους όρους με αντάλλαγμα το δικαίωμα εξαγωγής σε πλουσιότερες χώρες. Η προστασία του επενδυτή αποτελεί το λεγόμενο «δίκαιο του ισχυρότερου».
Η νέα συμφωνία παρέχει ειδικά πλεονεκτήματα στις εταιρείες οι οποίες θα μπορούν να τα βάζουν εξωδικαστικά με τις κυβερνήσεις των ευρωπαϊκών κρατών, μέσω «ειδικών διεθνών συμβουλίων διευθέτησης διαφορών», παρακάμπτοντας την υπάρχουσα νομοθεσία. Πρόκειται για ένα χάπι που δυσκολεύονται να το καταπιούν ακόμα και εκείνοι που διάκεινται ευμενώς στο «άνοιγμα των αγορών».
Στην πρέσα περιβάλλον, μεταλλαγμένα, ασφάλεια τροφίμων
Περίπου 145.000 Ευρωπαίοι πολίτες -σε δημόσια διαβούλευση που είχε προκαλέσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή- είχαν εκφράσει φόβους ότι οι αμερικανικές εταιρείες θα επιδιώξουν να ανατρέψουν την ευρωπαϊκή νομοθεσία ιδιαίτερα σε ευαίσθητα οικολογικά ζητήματα, θέματα γενετικής και ποιότητας των τροφίμων.
Η Επιτροπή Προστασίας του Περιβάλλοντος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου έχει ανακοινώσει πως περί τις 82 ουσίες που χρησιμοποιούνται στα αμερικανικά μεταλλαγμένα προϊόντα είναι απαγορευμένες στην Ευρώπη.
Το καναδικό προηγούμενο
.jpg)
Η καναδική εμπειρία δικαιολογεί τις ευρωπαϊκές ανησυχίες. Κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων για τη Συμφωνία Ελευθέρου Εμπορίου Βορείου Αμερικής (North American Free Trade Agreement -NAFTA) οι Αμερικανοί κατόρθωσαν να αποκτήσουν εκτεταμένα δικαιώματα για τους επενδυτές τους, που ξεπερνούσαν προηγούμενες εμπορικές συμφωνίες, ακόμη και εκείνη που είχαν υπογράψει με τη Γερμανία.
Θύμα της NAFTA
Στα 2011 η τοπική κυβέρνηση του Κεμπέκ, για οικολογικούς λόγους αποφάσισε να θέσει μορατόριουμ στην άντληση φυσικού αερίου στον ποταμό Σαιντ Λόρενς.
Η απάντηση που ήρθε από την αμερικανική εταιρεία «Lone Pine Resources» ήταν να διεκδικήσει αποζημίωση 245 εκατομμυρίων δολαρίων από ειδική διαιτητική επιτροπή, επικαλούμενη το άρθρο 11 προστασίας επενδυτών της NAFTA. Η απόφαση δεν έχει εκδοθεί ακόμη. Ανάλογες συμφωνίες ΗΠΑ-Καναδά έχουν αποθρασύνει επιχειρήσεις όπως η Exxon και η Dow Chemical που καταφεύγουν σε διαιτησίες, απαιτώντας αποζημιώσεις για περίπου 600 υποθέσεις.
Οι μυστικές διαβουλεύσεις της επιτροπής για την ΤΤΙΡ θα επαναληφθούν στην 11η σύνοδο, που θα γίνει μετά τις 20 Αυγούστου, οπότε λήγει η διακοπή των εργασιών λόγω θέρους. Τα αποτελέσματά της αναμένονται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον…
