Του Κώστα Μπετινάκη
Μετά από μικρή διαδικαστική εμπλοκή λύθηκε ο γόρδιος δεσμός των ενδοβελγικών αντιρρήσεων. Έτσι τελικά είναι έτοιμη να υπογραφεί η Συμφωνία Ελευθέρου Εμπορίου (CETA) μεταξύ ΕΕ και Καναδά.
Η σύνοδος-κορυφής ΕΕ- Καναδά είχε μόλις αναβληθεί. Τελικά το Βέλγιο τα κατάφερε. Μετά τη διελκυστίνδα των τελευταίων ημερών οι στασιαστές Βαλόνοι κατά της CETA υποχώρησαν.
Ο αυστηρότερος επικριτής της συμφωνίας, ο πρωθυπουργός της διαρθρωτικά υποβαθμισμένης Βαλονίας Πωλ Μανιέτ, δήλωσε: «Η Βαλονία είναι ιδιαίτερα ευτυχής, επειδή τα αιτήματά μας εισακούστηκαν».
Για τους θιασώτες της CETA πάντως από την όλη υπόθεση η Ευρώπη δεν βγαίνει αλώβητη. Ο Μανιέτ ζήτησε συγγνώμη για την καθυστέρηση, αλλά επέμεινε ότι ο αγώνας για τη διασφάλιση των κοινωνικών και περιβαλλοντικών στάνταρ απέδωσε όχι μόνο για τη Βαλονία αλλά και για ολόκληρη την Ευρώπη.
Υπολογισμένος συμβιβασμός;
Όλα δείχνουν ότι η στιγμή του συμβιβασμού ανάμεσα στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση του Βελγίου και τις τοπικές κυβερνήσεις της γαλλόφωνης Βαλονίας, της ολλανδόφωνης Φλάνδρας και της γερμανικής κοινότητας ήταν υπολογισμένη.
Έτσι, μόλις ο πρωθυπουργός του Καναδά Τζάστιν Τρυντώ ανέβαλε το ταξίδι του στις Βρυξέλλες για την υπογραφή της συμφωνίας, μόνο τότε ο πρωθυπουργός του Βελγίου Σαρλ Μισέλ ανακοίνωσε την ενδοβελγική συμφωνία για το θέμα, αν και ήδη το προηγούμενο βράδυ είχαν μείνει ανοιχτά μόνο κάποια «τεχνικά προβλήματα».
Έτσι φαίνεται πως διασώθηκε τελικά η CETA, προϊόν πολύχρονων διαπραγματεύσεων της ΕΕ με τον Καναδά.
Το Βέλγιο ως ομοσπονδιακό κράτος, έχει αποκεντρωμένη διοίκηση. Η γαλλόφωνη Βαλονία, η ολλανδόφωνη Φλάνδρα και η γερμανόφωνη κοινότητα του Βελγίου έχουν δικό τους πρωθυπουργό και δική τους, τοπική Βουλή με ευρύτατες αρμοδιότητες. Μιλώντας στη γερμανική ραδιοφωνία (DLF), ο Όλιβερ Πάας, πρωθυπουργός της γερμανόφωνης κοινότητας, προσπαθεί να εξηγήσει αυτό που ελάχιστοι μπορούν να καταλάβουν στην υπόλοιπη Ευρώπη: πώς είναι δυνατόν μία μικρή κοινότητα 3,5 εκατομμυρίων Βαλόνων να μπλοκάρει μία εμπορική συμφωνία, την οποία υποτίθεται ότι αποδέχονται 500 εκ. Ευρωπαίοι πολίτες;
«Έχουμε θέσει κι εμείς, όπως και άλλα περιφερειακά κοινοβούλια, μία σειρά από προϋποθέσεις για τη συμφωνία CETA με τον Καναδά» εξηγεί ο Πάας. «Έχουμε δηλώσει ότι κατ΄αρχήν είμαστε υπέρ της συμφωνίας, γιατί μας δίνει τη δυνατότητα να θεσπίσουμε διεθνείς προδιαγραφές στις εμπορικές συναλλαγές. Αλλά δεν είμαστε διατεθειμένοι να απεμπολήσουμε θεμελιώδεις αξίες που επί δεκαετίες είχαμε οικοδομήσει στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Σε αυτές περιλαμβάνονται η προστασία του καταναλωτή, το κράτος δικαίου και η δημοκρατική λήψη αποφάσεων».
Άξιζε τον κόπο η χρονοτριβή;
Η ενδοβελγική συμφωνία που δημοσιοποίησε ο ραδιοφωνικός σταθμός RTBF έχει έκταση τρεισήμισι μόλις σελίδων, κι αυτό μόνο και μόνο επειδή είναι διατυπωμένη στα γαλλικά και τα ολλανδικά. Πολλά σημεία θυμίζουν επεξηγηματικό βοήθημα για τη CETA.
Το Βέλγιο παντως, επιβεβαιώνει ότι οι αυστηροί ευρωπαϊκοί κανονισμοί για τα γενετικά μεταλλαγμένα προϊόντα θα παραμείνουν άθικτοι από τη συμφωνία αυτή. Το σημείο όμως που ενθουσιάζει τους επικριτές της CETA είναι εκείνο, βάσει του οποίου το Βέλγιο θα προσφύγει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο με το αίτημα δεσμευτικής γνωμοδότησης αν «το σύστημα διαιτησίας» που προβλέπει η CETA είναι συμβατό με το ευρωπαϊκό δίκαιο.
Για τους οπαδούς της CETA πάλι, με αυτή τη συμφωνία έστω στο και πέντε, η Ευρώπη διασώζει την τελευταία στιγμή την αξιοπιστία της ως εταίρος διεθνώς.
Για τον σοσιαλδημοκράτη πρόεδρο της Επιτροπής Εμπορίου στο Ευρωκοινοβούλιο Μπερντ Λάνγκε η Ευρώπη πήρε το «δεύτερο μήνυμα μετά το Brexit». Η ΕΕ πρέπει τώρα να σκεφθεί πώς θα εντάσσει όλο και περισσότερους πολίτες στη διαδικασία λήψης των αποφάσεων, δήλωσε στη ραδιοφωνία SWR.
Τι προβλέπει η συμφωνία CETA
Το κείμενο της συμφωνίας, http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2014/september/tradoc_152806.pdf
η οποία αναμενόταν να υπογραφεί την Πέμπτη, είναι δημοσιευμένο ήδη από το 2014 στο διαδίκτυο.
Το υπογράφουν το Βέλγιο, η Δανία, η Γερμανία, η EΛΛΑΣ και τα λοιπά κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και ο Καναδάς. Στόχος, σύμφωνα με το έγγραφο, είναι η ενίσχυση των οικονομικών σχέσεων των δύο μερών και η επέκταση των δικαιωμάτων και υποχρεώσεών τους με βάση την Συμφωνία του Μαρακές που υπογράφηκε τον Απρίλιο του 1994.
Επί πλέον, επιθυμητή είναι η δημιουργία μιας διευρυμένης και ασφαλούς αγοράς για προϊόντα και υπηρεσίες, εξαλείφοντας τους εμπορικούς και επενδυτικούς περιορισμούς, καθώς και η κατοχύρωση ξεκάθαρων και ωφέλιμων -και για τα δύο συμβαλλόμενα μέρη- κανόνων που θα διέπουν τις εμπορικές και επενδυτικές σχέσεις.
Άλλοι στόχοι αφορούν, σύμφωνα με το έγγραφο, στην αναγνώριση της βαρύτητας της διεθνούς ασφάλειας, της Δημοκρατίας, της διασφάλισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της οικονομικής συνεργασίας, ενώ γίνεται αναφορά και σε συμφωνίες του παρελθόντος που προωθούσαν τις διεθνείς συνεργασίες σε οικονομικό -και όχι μόνο- επίπεδο.
Το κείμενο περιγράφεται σε 1598 σελίδες και καλύπτει διάφορους τομείς. Με μια πρώτη ματιά, οι όροι φαίνονται ωφέλιμοι και για τις δύο πλευρές, ωστόσο, μεγάλος αριθμός πολιτών σε Ευρώπη και Καναδά, αλλά και οργανώσεις για την προστασία του Περιβάλλοντος φοβούνται ότι η συμφωνία, εάν εφαρμοστεί, στην πραγματικότητα θα φέρει τα άκρως αντίθετα αποτελέσματα από εκείνα που το κείμενό της υπόσχεται ότι θα φέρει.
H Greenpeace προειδοποιεί
Η Greenpeace έχει καλέσει την Ευρωπαϊκή Ένωση να βάλει σε προτεραιότητα το περιβάλλον. Σύμφωνα με κείμενο στην ιστοσελίδα που απευθύνεται στους Ευρωπαίους πολίτες, η οργάνωση προειδοποιεί ότι ο Καναδάς απαιτεί την χαλάρωση των ευρωπαϊκών κανονισμών που έχουν επιβληθεί για την προστασία του περιβάλλοντος. Οι κανονισμοί είτε δεν συνάδουν με τους κανονισμούς του Καναδά, είτε θεωρούνται «περιοριστικοί» για την επιχειρηματικότητα. Όμως ανήσυχοι είναι και οι Καναδοί.
Ένας ακόμα εξίσου σημαντικός λόγος που κάνει τους Ευρωπαίους να είναι ανήσυχοι σχετικά με την εφαρμογή της CETA είναι ο περιορισμός της ελευθερίας του διαδικτύου. Και αυτό επειδή ορισμένοι από τους όρους της μοιάζουν αρκετά με αυτούς της συμφωνίας ACTA (Εμπορική Συμφωνία Κατά της Παραποίησης) που καταψηφίστηκε τον Ιούλιο του 2012 από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, λόγω του φόβου περιορισμού των «αστικών ελευθεριών».
Μεταξύ άλλων, η συμφωνία ζητεί την αυστηροποίηση της προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας κυρίως, επιβάλλοντας περιορισμούς στο διαδίκτυο και απαγορεύοντας τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται για να παρακάμψουν αυτούς τους περιορισμούς. Η ΜΚΟ Electronic Frontier Foundation προειδοποιεί ότι η CETA μπορεί να επιβάλει κανονισμούς εξίσου αυστηρούς με εκείνους της περιβόητους ACTA που προαναφέραμε.
Για ποιο λόγο η Greenpeace εκφράζει διαφωνίες σε ό,τι αφορά τις δύο αυτές συμφωνίες; Επειδή εκτός των άλλων, η οργάνωση αναφέρει ότι η TTIP «είναι μία τεράστια μεταβίβαση δημοκρατικής εξουσίας από τους πολίτες στις επιχειρήσεις».
Η ελληνική Greenpeace συγκαταλέγει την CETA στην ίδια «μαύρη λίστα» με την TTIP και καλεί τους Έλληνες πολίτες να υπογράψουν κατά της επικύρωσής της.
Στο πλαίσιο του 4ου Τακτικού Συνεδρίου της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδας (ΕΝΠΕ) που πραγματοποιήθηκε στις 22 Οκτωβρίου, στην Αθήνα, ο Περιφερειάρχης Ιονίων Νήσων Θεόδωρος Γαλιατσάτος έκανε την ακόλουθη δήλωση:
«Στο πρότυπο της συμφωνίας ΤΤΙΡ (εμπορική συμφωνία μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ) προωθήθηκε η διαπραγμάτευση και για την CETA, την Συνολική Οικονομική και Εμπορική Συμφωνία της Ε.Ε. με τον Καναδά.
Η CETA, ομοίως με την ΤΤΙΡ, θέτει ως στόχο της την ευμάρεια των μεγάλων και πολύ μεγάλων επιχειρήσεων, καταστρέφοντας τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας της χώρας μας. Κατ’ αναλογία στρέφεται ευθέως απέναντι στα συμφέροντα και της ομογένειας, που προόδευσε και μεγαλούργησε εκτός Ελλάδας, στηριζόμενη σε οικογενειακές επιχειρήσεις και βιοτεχνίες.
