Το «σουντόκου» του Κτηματολογίου

Τουλάχιστον 1.200 οικόπεδα και αγροτεμάχια στο Πολύκαστρο Κιλκίς μεταβιβάζονται στο ελληνικό Δημόσιο, καθώς 12 χρόνια μετά την έναρξη λειτουργίας του αρμόδιου Κτηματολογικού Γραφείου και μέχρι την Παρασκευή 31 Ιουλίου 2015 εμφανίστηκαν ως αγνώστου ιδιοκτήτη. Η διαδικασία για την εν λόγω περιοχή είχε ξεκινήσει επί της ουσίας το 1999 και σύμφωνα με την ΕΚΧΑ Α.Ε. υπήρξε πλήρης και διαχρονική ενημέρωση των πολιτών και των αρμόδιων φορέων.

Όπως εκτιμάται, ένας σημαντικός αριθμός των αγνώστου ιδιοκτήτη ιδιοκτησιών ανήκει ούτως ή άλλως στο Δημόσιο, το οποίο στα πρώτα προγράμματα του Κτηματολογίου δεν υποχρεούνταν να δηλώσει την ιδιοκτησία του.

Στις 15 Σεπτεμβρίου στο Άστρος Αρκαδίας και στις 22 Σεπτεμβρίου στο Μαρτίνο Φθιώτιδας αναμένεται η λήξη της αντίστοιχης προθεσμίας για τους ιδιοκτήτες των περιοχών αυτών. Όσοι δεν έχουν δηλώσει τις ιδιοκτησίες τους στα κτηματολογικά γραφεία καλούνται να το πράξουν, καθώς εκ των υστέρων ο πολίτης μπορεί να διεκδικήσει δικαστικά αποκλειστικά και μόνο οικονομική αποζημίωση και όχι την ιδιοκτησία του. Για ιδιοκτήτες εκτός Ελλάδας η προθεσμία είναι δύο χρόνια επιπλέον (για παράδειγμα η προθεσμία για δηλώσεις στο Πολύκαστρο λήγει την 1η Αυγούστου 2017).

Το «σουντόκου» του Κτηματολογίου

Το Κτηματολόγιο της Ελλάδας (www.ktimatologio.gr) ξεκίνησε το 1995 και έκτοτε έμελε να εξελιχθεί σε ένα δύσκολο «σουντόκου». Η ολοκλήρωση του έργου το 2020 αποτελεί «μνημονιακή» υποχρέωση, ενώ το Κτηματολόγιο αποτελεί μια από τις σημαντικότερες αναπτυξιακές υποδομές για τη χώρα, καθώς -μεταξύ άλλων- πρόκειται να μεταρρυθμίσει ένα σημαντικό τμήμα της Δημόσιας Διοίκησης σε θέματα ακίνητης περιουσίας και να συμβάλει αποφασιστικά στην επέκταση και ενδυνάμωση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης.

Πού βρίσκεται, όμως, σήμερα το πολύπαθο Κτηματολόγιο; Είναι χαρακτηριστικό ότι οι ιδιοκτήτες της πρωτεύουσας δήλωσαν την περιουσία τους πριν από μία επταετία και… πριν από περίπου τρεις μήνες άνοιξαν οι φάκελοι των οικονομικών προσφορών για την ολοκλήρωση της κτηματογράφησης στην Αθήνα και την επεξεργασία των δηλώσεων των πολιτών. Διαδικασία η οποία έχει ακόμα μέλλον μπροστά της, καθώς στο επίκεντρο έχουν τεθεί προς το παρόν δικαστικές αντιδικίες μεταξύ των υποψηφίων προς ανάθεση του έργου.

Από το 1999 μέχρι σήμερα έχουν δαπανηθεί περί τα 700 εκατομμύρια ευρώ, ενώ απαιτείται επιπλέον 1,5 δισ. ευρώ για την ολοκλήρωσή του. Σύμφωνα με την ΕΚΧΑ Α.Ε., από το 2000 μέχρι σήμερα οι Ευρωπαίοι εταίροι έχουν διαθέσει περί τα 50 εκατ. ευρώ, τα οποία διατέθηκαν κυρίως για υποστηρικτικές εργασίες.

Τον Οκτώβριο του 2001 έπεσε η πρώτη «καμπάνα» από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την καθυστέρηση σύνταξής του. Επέβαλλε ως πρόστιμο την ανάκληση 100 εκατ. ευρώ από ευρωπαϊκά κονδύλια, ενώ αποφασίστηκε και επίσημα η μη περαιτέρω χρηματοδότηση του έργου από την ΕΕ. Μάλιστα, ο τότε επίτροπος Μισέλ Μπαρνιέ, αρμόδιος για την Εσωτερική Αγορά και τις Υπηρεσίες, δήλωνε ότι με διπλάσια λεφτά υλοποιήθηκε το 1/3 του έργου, υποδεικνύοντας την απόφαση της ΕΕ το έργο να καταστεί αυτοχρηματοδοτούμενο.

Τον περασμένο Οκτώβριο, 13 χρόνια μετά το πρόστιμο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο τότε επίτροπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για θέματα Περιφερειακής Πολιτικής Γιοχάνες Χαν (σήμερα Επίτροπος Διεύρυνσης) με τρισέλιδη επιστολή του ζήτησε, τόσο από την κυβέρνηση όσο και από την ηγεσία του ΥΠΕΚΑ, να λάβουν μέτρα ενίσχυσης της δραστηριότητας της εταιρείας Εθνικό Κτηματολόγιο και Χαρτογράφηση Α.Ε. (ΕΚΧΑ) και να προχωρήσουν στη σύνταξη ενός αποτελεσματικού σχεδίου κτηματογράφησης της χώρας. Ο κ. Χαν αναφερόταν στη δέσμευση την οποία είχε αναλάβει η Ελλάδα από το 2010 και μετά και η οποία θέλει την ολοκλήρωση της χαρτογράφησης της χώρας μέχρι το 2020.

Συνολικά, μέχρι σήμερα έχει καταγραφεί μόλις το 23% των τίτλων ιδιοκτησίας, σε ένα σύνολο 38 εκατομμυρίων τίτλων. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, για να ξεκινήσει η κτηματογράφηση του υπολοίπου της επικράτειας απαιτούνται περί τα 500 εκατ. ευρώ, ποσό που αναμένεται να διατεθεί από εθνικούς πόρους, καθώς οι προοπτικές χρηματοδότησης από την ΕΕ είναι προς το παρόν σχεδόν μηδαμινές. Αξίζει να σημειωθεί ότι η ΕΚΧΑ ΑΕ είχε αποθεματικό της τάξης των 280 εκατ. ευρώ, τα οποία προ τριμήνου και ύστερα από πολιτική απόφαση μεταφέρθηκαν στην Τράπεζα της Ελλάδας, γεγονός που οδήγησε και στην παραίτηση όλων των μελών του ΔΣ. Εκτοτε δεν έχουν αντικατασταθεί.

Η επίσπευση του έργου προτεραιότητα του ΥΠΑΠΕΝ

Σε συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στις 16 Μαρτίου 2015 στις Βρυξέλλες συζητήθηκαν όλα τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η σύνταξη του κτηματολογίου, με την ευρωπαϊκή πλευρά να τονίζει ότι η χώρα δεν έχει μια σαφή δέσμευση προς αυτή την κατεύθυνση.

Της συνάντησης στις Βρυξέλλες προηγήθηκαν ενημερωτικές συναντήσεις του προέδρου της «Εθνικό Κτηματολόγιο και Χαρτογράφηση» (ΕΚΧΑ) Ηλία Λιακόπουλου με τον πρώην υπουργό ΠΑΠΕΝ Παναγιώτη Λαφαζάνη και τον αναπληρωτή υπουργό ΠΑΠΕΝ Γιάννη Τσιρώνη, προκειμένου να συζητηθεί το αίτημα της χώρας για συγχρηματοδότηση του έργου. Είχε διαπιστωθεί πως φαίνεται αβέβαιη η χρηματοδότηση για τη συνέχιση του έργου του Κτηματολογίου εντός των χρονικών ορίων που έχουν ορισθεί. Ταυτόχρονα, σε επανεξέταση αποφασίστηκε να επαναπροκηρυχθεί ο διαγωνισμός όσον αφορά στο μεγαλύτερο μέρος από τις 28 μελέτες που έχουν απομείνει για την ολοκλήρωση του προγράμματος.

Παρά τις δυσκολίες, μια από τις προτεραιότητες του αναπληρωτή υπουργού ΠΑΠΕΝ, Γιάννη Τσιρώνη, παραμένει η επίσπευση του εθνικού κτηματολογίου και των δασικών χαρτών.

Κτηματολόγιο της Ελλάδας: 137 χρόνια μετά την Κύπρο

Σε αντίθεση με την Ελλάδα, το Κτηματολόγιο της Κύπρου ιδρύθηκε το 1858. Είκοσι χρόνια πριν τον τερματισμό της τουρκικής κατοχής στην Κύπρο, εθεωρείτο η αρχαιότερη κρατική υπηρεσία. Οι τότε σκοποί και επιδιώξεις του Κτηματολογίου ήταν η διευθέτηση όλων των θεμάτων που σχετίζονται με την ακίνητη ιδιοκτησία και ταυτόχρονα την εγγραφή και έκδοση τίτλων, αναφορικά με τη σχετική ακίνητη ιδιοκτησία, στα ονόματα των δικαιούχων.

Λογότυπο του Κτηματολογίου Κύπρου αποτελεί μια πινακίδα που αποκαλύφθηκε στο Ιδάλιο τον 5ο π.Χ. αιώνα. Από το περιεχόμενο της εξάγεται αβίαστα το συμπέρασμα πως εκείνη την εποχή υπήρχαν ατομική ιδιοκτησία, ιδιοκτησία του βασιλιά, κοινοτική και εκκλησιαστική ιδιοκτησία και φορολογία των εισοδημάτων. Στην πινακίδα αναγράφεται ρητά πως προστατεύονται οι τίτλοι ιδιοκτησίας με εγγυητές τον βασιλιά, την πόλη, την Ιέρεια προστάτιδα της πόλης Αθηνά και με ποινικές ρήτρες σε όποιον διώξει από τα χωράφια αυτά τον ιδιοκτήτη Ονάσιλο, τα αδέλφια του ή και τα παιδιά του…

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ