Χρήστος Μαζάνης
Τις προθέσεις του Υπουργείου Πολιτισμού, όσον αφορά στο μέλλον του μνημείου στον λόφο Καστά της Αμφίπολης, έκανε γνωστές ο υπουργός Πολιτισμού Νίκος Ξυδάκης, σε δηλώσεις του στο zougla.gr.
Έπειτα από διάφορα δημοσιεύματα που έκαναν λόγο για εγκατάλειψη της ανασκαφής και του χώρου, αλλά και το θέμα που προέκυψε με τη χρονολόγηση του τύμβου, ο υπουργός δίνει συγκεκριμένες απαντήσεις.
Ο Νίκος Ξυδάκης ανέφερε μεταξύ άλλων πως εξετάζεται το γεγονός να καταστεί ο τύμβος επισκέψιμος αρχικά από δημοσιογράφους.
«Έχω πρόθεση να γίνει επίσκεψη δημοσιογράφων και να το δουν από κοντά. Να αναδειχθεί η ομορφιά της αρχαίας τέχνης και η αξία ενός τέτοιου μνημείου» τονίζει.
Σχετικά με την πορεία των ερευνών, των μελετών αλλά και των εργασιών στον τάφο της Αμφίπολης, ο υπουργός επισημαίνει:
«Η έρευνα θα συνεχιστεί όσο χρειαστεί, αλλά και τα έργα συντήρησης. Προέχει η συντήρηση, διότι κάθε ανασκαφή είναι μια καταστροφή και πρέπει να διασωθεί σωστά το μνημείο. Δυστυχώς, δεν μπορεί να γίνει ακόμα επισκέψιμο από το κοινό, διότι είναι επικίνδυνο. Όμως, στην πρόθεσή μου είναι να οργανωθεί μια επίσκεψη δημοσιογράφων και να το δουν από κοντά.
«Τον Σεπτέμβριο ξεκινούν εργασίες συντήρησης»
Σύμφωνα με τον κ. Ξυδάκη, «στις αρχές Σεπτεμβρίου περνάνε από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο τρεις μελέτες για την Αμφίπολη και αμέσως ξεκινούν εργασίες συντήρησης, χωματουργικά και αποστραγγιστικά έργα. Οι μελέτες αυτές μεταξύ άλλων αφορούν και σε εργασίες διαμόρφωσης του περιβάλλοντα χώρου».
Εν τω μεταξύ, ένταση και προβληματισμό μεταξύ αρχαιολόγων φαίνεται να έχει πυροδοτήσει το δημοσίευμα της εφημερίδας «Αυγή», το οποίο κάνει λόγο για «Φιάσκο Σαμαρά στην Αμφίπολη».
Ρεπορτάζ της εφημερίδας σχετικά με τις ανασκαφές που έγιναν στην περιοχή υποστηρίζει ότι νέα χρονολόγηση του μνημείου φανερώνει πως αυτό δεν ανήκει στους μακεδονικούς χρόνους αλλά στους ύστερους ελληνιστικούς.
Η εφημερίδα επικαλείται έκθεση αυτοψίας έγκριτων αρχαιολόγων με πολυετή ανασκαφική εμπειρία στη Μακεδονία, η οποία τοποθετεί χρονικά το μνημείο στο β’ μισό του 2ου-1ου αιώνα π.Χ., και όχι στον 4ο π.Χ. αιώνα, όπως έχει υποστηρίξει η υπεύθυνη αρχαιολόγος Κατερίνα Περιστέρη.
Το γεγονός αυτό έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τη θεωρία πως ο τάφος της Αμφίπολης ανήκει στους μακεδονικούς χρόνους και σε αυτόν πιθανώς βρίσκεται κάποιο μέλος της μακεδονικής βασιλικής οικογένειας.
Εξαιρετικό ενδιαφέρον έχει το γεγονός -σύμφωνα πάντα με την εφημερίδα- ότι ο αναπληρωτής υπουργός Πολιτισμού Νίκος Ξυδάκης απάντησε σε ερώτηση του βουλευτή των ΑΝΕΛ Δημήτρη Καμμένου λέγοντας πως «τα νέα συμπεράσματα προέκυψαν από αυτοψία στον αρχαιολογικό χώρο και στο Μουσείο της Αμφίπολης που πραγματοποίησε στις 30 Μαΐου κλιμάκιο του Υπουργείου Πολιτισμού».
Ακόμα – σύμφωνα με την εφημερίδα – «οι ζωγραφικές παραστάσεις των μαρμάρινων επιστυλίων που βρέθηκαν στον δεύτερο χώρο του μνημείου καθώς και η κεραμική από διάφορα σημεία του εσωτερικού του μνημείου χρονολογούνται μεταξύ του δεύτερου μισού του 2ου αιώνα π.Χ. ή στις αρχές του 1ου π.Χ. αιώνα.»
Στην ίδια περίοδο χρονολόγησης με την κεραμική τοποθετούνται, επίσης, οι Καρυάτιδες, οι Σφίγγες αλλά και τα αρχιτεκτονικά στοιχεία του μνημείου.
Η απάντηση της αρχαιολόγου Κατερίνας Περιστέρη
Άμεση ήταν η απάντηση της υπεύθυνης αρχαιολόγου Κατερίνας Περιστέρη, η οποία έστειλε επιστολή προς την εφημερίδα κάνοντας λόγο για ανακριβές δημοσίευμα, ενώ παράλληλα δηλώνει προσβεβλημένη και οργισμένη.
Επίσης, υποστηρίζει πως ποτέ δεν υπήρξε κλιμάκιο του υπουργείου που έκανε αυτοψία στον χώρο.
Αναλυτικά η απάντηση της κας Περιστέρη:
Προς την Εφημερίδα Αυγή
9 Αυγούστου 2015
Αξιότιμε κ. Διευθυντά
Με οργή και έκπληξη διάβασα στο σημερινό άρθρο της εφημερίδας σας το πρωτοσέλιδο με τίτλο «Φιάσκο Σαμαρά η Αμφίπολη» το οποίο εκτός του ότι βρίθει από ανακρίβειες, με απαξιώνει προσωπικά και λοιδορεί το επιστημονικό μου έργο ενώ εκτοξεύει την ασύλληπτη κατηγορία ότι έθεσα σε κίνδυνο το Μνημείο με τη χρήση εκσκαφέων για την αποχωμάτωση.
Στο άρθρο της η κ. Πόλυ Κρημνιώτη ισχυρίζεται ότι «τα επιστημονικά δεδομένα που προκύπτουν από την ανασκαφική έρευνα, έρχονται να ανατρέψουν τη χρονολόγηση του Μνημείου, η οποία διολισθαίνει από τον 4ο π.Χ αιώνα στους ύστερους ελληνιστικούς χρόνους (δεύτερο μισό του 2ου π.Χ αιώνα -1ος αιώνας).
Αν δεν με απατά η μνήμη μου, την ΑΝΑΣΚΑΦΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ, την πραγματοποίησα εγώ ως επικεφαλής της ανασκαφής και Προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Σερρών συνεπικουρούμενη από επιστημονική ομάδα όλων των ειδικοτήτων (αρχιτέκτονες, μηχανικούς, συντηρητές όπως επίσης και εκπροσώπους Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων). Αναρωτιέμαι η εφημερίδα σας σε ποια ανασκαφική έρευνα αναφέρεται;
Γράφετε επίσης για την «έκθεση αυτοψίας που πραγματοποίησε κλιμάκιο του Υπουργείου Πολιτισμού αποτελούμενο από έγκριτους αρχαιολόγους, με πολυετή ανασκαφική εμπειρία στη Μακεδονία, στον αρχαιολογικό χώρο και στο Μουσείο της Αμφίπολης όπου φυλάσσονται η κεραμική και άλλα κινητά ευρήματα της ανασκαφής, στις 30 Μαΐου.»
Θα σας παρακαλούσα να μου υποδείξετε το υπηρεσιακό έγγραφο με το οποίο με ενημερώνει το Υπουργείο Πολιτισμού για τη διενέργεια αυτοψίας στο Μνημείο, διότι κάτι τέτοιο δεν έφτασε ποτέ στα χέρια μου. Ως εκ τούτου, δεν υπήρξε κανένα νομίμως ορισμένο κλιμάκιο ή επιστημονική επιτροπή που να επισκέφτηκε το Μνημείο για να διενεργήσει αυτοψία. Και μου γεννώνται δικαίως απορίες:
Αλήθεια με ποια κριτήρια ορίστηκε το ανύπαρκτο κλιμάκιο στο οποίο αναφέρεστε;
Ποιοι το απάρτιζαν;
Πότε ορίστηκε;
Γιατί μετά την ολοκλήρωση της υποτιθέμενης αυτοψίας δεν έβγαλε το Υπουργείο Πολιτισμού Δελτίο Τύπου ώστε να ενημερώνει για το υποτιθέμενο επιστημονικό πόρισμα;
Αναφέρεστε στην 30η Μαΐου ως ημερομηνία διενέργειας της υποτιθέμενης αυτοψίας. Όντως εκείνη την ημέρα έγινε μια επίσκεψη στο Μνημείο με επικεφαλής τη Αν.Γ.Γ. του Υπουργείου Πολιτισμού κ. Μαρία Ανδρεαδάκη-Βλαζάκη, την οποία συνόδευαν δύο διευθύντριες Εφορειών στο πλαίσιο φιλικής επίσκεψης και συγκεκριμένα οι κ.κ. Αγγελική Κοτταρίδη και Πολυξένη Βελένη μετά του συζύγου της. Στη φιλική αυτή επίσκεψη, συνόδευσα τις κυρίες στο Μουσείο της Αμφίπολης και στη συνέχεια τις ξενάγησα στο Ταφικό Μνημείο του Τύμβου Καστά για περίπου μισή ώρα.
Και ερωτώ εσάς κ. Διευθυντά και τους αποδέκτες του άρθρου σας με το οποίο μάλιστα καυτηριάζετε και απαξιώνετε το δικό μου έργο, είναι δυνατόν να γίνει αυτοψία και να βγει επιστημονικό πόρισμα που αφορά τη χρονολόγηση του Μνημείου στο πλαίσιο μιας φιλικής επίσκεψης μισής ώρας;
Θέλω να πιστεύω ότι η συντάκτης του άρθρου κ. Πόλυ Κρημνιώτη, προφανώς δεν είχε υπόψιν της τα στοιχεία τα οποία σας έδωσα και ως εκ τούτου συνέταξε ένα κείμενο το οποίο βρίθει από ανακρίβειες και ψεύδη.
Και επειδή αναφέρεται και στο δημοσίευμα της έγκριτης εφημερίδας σας ότι η επιστημονική κοινότητα έφερε αντιρρήσεις για τη χρήση εκσκαφέων για την αποχωμάτωση του λόφου από την οποία δήθεν ενέκυψαν προβλήματα στατικότητας του Μνημείου, θα ήθελα να ρωτήσω εσάς και τους επικριτές μου, πως αλλιώς θα μπορούσαν να απομακρυνθούν τα μπάζα από τις προηγούμενες ανασκαφές του Δ. Λαζαρίδη τα οποία υψώνονταν στα 15 μέτρα και σε μεγάλη έκταση; Αντιλαμβάνεστε ότι πρόκειται για χιλιάδες τόνους χώμα το οποίο απομακρύνθηκε με εκατοντάδες φορτηγά με ιδιαίτερη προσοχή και φροντίδα από εξειδικευμένα άτομα και υπό στενή επιτήρηση; Προς τι οι αντιρρήσεις για την απομάκρυνση τους με σύγχρονα μέσα; Με τον ίδιο τρόπο ενεργούν οι αρχαιολόγοι στις σύγχρονες ανασκαφές κ. Διευθυντά. Δεν ζούμε στην εποχή του Λίθου στην Αρχαιολογία ξέρετε ώστε να μεταφέρουμε τα μπάζα με καλαθάκια! Και φυσικά δεν υπήρξε κανένα πρόβλημα στατικότητας του Μνημείου. Το αντίθετο μάλιστα! Αποφορτίστηκε η οροφή από πρόσθετο βάρος. Και όλο αυτό δεν έγινε με δική μου απόφαση αλλά κατόπιν μελέτης και με τη σύμπραξη ειδικών μηχανικών οι οποίοι συνεργάζονται χρόνια με το Υπουργείο Πολιτισμού.
Επίσης τη μομφή για την on line μετάδοση της ανασκαφής να την προσάψετε σε όσους ανήκει και όχι σε μένα προσωπικά. Αν θυμάστε, και αν όχι θα σας το θυμίσω εγώ, δεν ήμουν εκείνη που έτρεχα νυχθημερόν από κανάλι σε κανάλι για να δίνω συνεντεύξεις και να κάνω δηλώσεις «επιστημονικές» εξάγοντας αρχαιολογικά συμπεράσματα εκ του μακρόθεν. Δεν πιστεύω στην τηλεαρχαιολογία και τόσο ο βίος μου, όσο και το επιστημονικό μου έργο το αποδεικνύει περίτρανα. Αντιθέτως άλλοι συνάδελφοι μου και μη, κυνηγώντας τα περίφημα 5 λεπτά δημοσιότητας, προσπάθησαν να εκμεταλλευτούν το παγκόσμιο ενδιαφέρον για το Μνημείο που βρέθηκε στη Μακεδονική γη και να γίνουν διάσημοι με τα δήθεν αδιάσειστα στοιχεία τους τα οποία αντλούσαν απλώς από φωτογραφίες και χωρίς να έχουν πατήσει το πόδι τους στην ανασκαφή.
Τέλος σε ότι αφορά την δήθεν νέα χρονολόγηση του Μνημείου, θα ήθελα να σας δώσω μια πληροφορία την οποία προφανώς αγνοεί η συντάκτης του άρθρου καθώς στην πρώτη επιστημονική παρουσίαση στην οποία ανακοινώθηκαν τα πρώτα επιστημονικά συμπεράσματα στις 29 Νοεμβρίου 2014 στο αμφιθέατρο του Υπουργείου Πολιτισμού, δηλαδή μετά την ολοκλήρωση της πρώτης φάσης της ανασκαφής, είχα τονίσει ότι το Ταφικό Συγκρότημα του Τύμβου Καστά Αμφίπολης (Περίβολος, Λέων, Ταφικό Μνημείο) κατασκευάστηκε στο τελευταίο τέταρτο του 4ου π.Χ. αιώνα (325-300 π.Χ.) με διάρκεια ζωής μέχρι και τους Ρωμαϊκούς χρόνους, οπότε και καταστρέφεται εν μέρει ο Περίβολος. Όμως τον 2ο π.Χ. αιώνα οι Μακεδόνες προχωρούν στη σφράγιση του Ταφικού Μνημείο για να το προστατεύσουν. Έτσι κατασκευάζονται οι τοίχοι σφράγισης μπροστά από τους διαφραγματικούς τοίχους με τις Καρυάτιδες και τις Σφίγγες.
Αν οι επικριτές μου μπερδεύονται με τη χρονολόγηση και γενικώς με το τι ανακαλύφθηκε και αποκαλύφθηκε στον Τύμβο Καστά, ας λάβουν υπόψιν τους ότι το ερχόμενο Φθινόπωρο, θα παρουσιάσω τα τεκμηριωμένα επιστημονικά συμπεράσματα και πορίσματα τόσο τα δικά μου όσο και της ανασκαφικής και μελετητικής ομάδας μου, οπότε θα προσκληθούν επισήμως για να τους λυθούν οι απορίες. Το να προβαίνουν σε αήθεις επιθέσεις και δήθεν επιστημονικά συμπεράσματα, απλώς τους εκθέτει.
Παρακαλώ όπως δημοσιεύσετε την απαντητική μου επιστολή, στην ίδια θέση και έκταση με το δημοσίευμα της Εφημερίδας Αυγή, το οποίο με εκθέτει βάναυσα. Σας ευχαριστώ εκ των προτέρων.
Με τιμή
Κατερίνα Περιστέρη
Προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Σερρών
Υπεύθυνη Ανασκαφέας Τύμβου Καστά Αμφίπολης
Η τοποθέτηση του υπουργού για τα νέα στοιχεία
Ο Νίκος Ξυδάκης, κληθείς να σχολιάσει την επιστολή της αρχαιολόγου Κατερίνας Περιστέρη αλλά και το δημοσίευμα της εφημερίδας «Αυγή», επισήμανε πως η απάντησή του βρίσκεται στο έγγραφο το οποίο έστειλε στον βουλευτή των ΑΝΕΛ Δημήτρη Καμμένο. «Σας καλώ να διαβάσετε το έγγραφο- απάντηση το οποίο έστειλα στον βουλευτή των ΑΝΕΛ. Όλα τα άλλα είναι ρεπορτάζ δημοσιογράφων».
